12 aanbevelingen voor de herbestemming van kerken

In 2013 sloegen de West-Vlaamse Intercommunale (WVI) en de intercommunale Leiedal de handen in elkaar om een grootschalig project op te zetten rond de herbestemming van parochiekerken in West-Vlaanderen. Ontwerpend onderzoek was hier de aangewezen methodiek. Omdat een twintigtal kerken in een korte tijdspanne moesten worden bestudeerd, besloten De Smet – Vermeulen Architecten en noAarchitecten gezamenlijk te kandideren voor dit project. Zo konden ze voor deze maatschappelijk gewichtige opgaven elkaars klankbord vormen. Uiteindelijk hebben ze samen 22 kerken bestudeerd in ongeveer een jaar tijd.

12 tips

Al gauw werd het duidelijk dat voor het slagen van elke individuele studie kennis van de lokale situatie doorslaggevend was. Ze konden niet zonder de terreinkennis van de projectbegeleiders van de intercommunales. Uit het veelvormige ontwerpend onderzoek distilleerden Paul Vermeulen (De Smet – Vermeulen Architecte) en Philippe Viérin (noAarchitecten) twaalf aanbevelingen om de herbestemming van een kerk aan te pakken. Deze aanbevelingen doen geen afbreuk aan de vaste overtuiging dat elke kerk specifiek is. Ook al komen de vragen terug, de antwoorden zullen telkens verschillend zijn. Voor meer uitleg kan je klikken op de tip.

• Tip 1: bekijk meerdere kerken tegelijk bij de herbestemming van kerken
• Tip 2: kerk bepaalt mee identiteit van een plek
• Tip 3: gemeenschapsinvestering: kan het in de kerk?
• Tip 4: bovenmaatse kerk: handicap én waarde
• Tip 5: evalueer en interpreteer typologische indelingen bij herbestemming van kerken
• Tip 6: nieuwe verdiepingsvloeren kunnen oplossing zijn bij herbestemming kerken
• Tip 7: herbestemming kerken: openheid creëren of beslotenheid bewaren?
• Tip 8: wat met religieuze architectuur- en interieurelementen bij herbestemming kerken?
• Tip 9: toegang tot kerk is belangrijk voor relatie met publieke ruimte
• Tip 10: kerkplein of kerkhof: buitenruimte bepaalt mee programma herbestemming kerken
• Tip 11: gebouwen rondom geven richting aan herbestemming
• Tip 12: herbestemming biedt kans om morfologie te herzien