In het politiekantoor van Schoten kon Arcadis, samen met Huiswerk Architecten, de technische installaties tot een minimum beperken dankzij een aangepast ontwerp van het gebouw wat betreft oriëntatie, volumes en gevels. Het project mag dan ook een voorbeeld van geïntegreerd ontwerpen genoemd worden.
Het vernieuwende aan het ontwerp zit hem in het feit dat de ventilatie van het gebouw het hele jaar door volledig op natuurlijke wijze gebeurt, en dit door middel van gemotoriseerde vensters in de gevels en in het dak. Daartoe is het gebouw georganiseerd rond twee centrale atria, die dienst doen als “schouw” voor het tot stand brengen van de natuurlijke ventilatie. De opening van de vensters wordt per zone automatisch gestuurd op basis van de behoeften van de gebruikers (temperatuur en luchtkwaliteit). Tijdens de warme zomermaanden worden de vensters in de gevel en het dak maximaal geopend om een intensieve nachtventilatie tot stand te brengen. Op die manier kan het zomercomfort in het gebouw gegarandeerd worden. Tijdens het stookseizoen worden de vensters in beperkte mate (spleetstand) geopend in functie van de luchtkwaliteit in de verschillende zones. Deze wordt gemeten op basis van de CO2-concentratie.
Dit project scoort twee keer wat betreft de principes van duurzaam bouwen. Ten eerste is het beperken van de hoeveelheid hoogwaardig materiaal in een project een eerste belangrijk principe van duurzaam bouwen. De productie ervan vergt immers heel wat grondstoffen en energie, wat aan het einde van de levensduur ook resulteert in extra afval. Door het gekozen concept van natuurlijke ventilatie kan dit gebouw voldoen aan de comforteisen van de gebruikers zonder mechanische ventilatie- of koelinstallatie. Het installatie-arme concept is dus op zich al een duurzame keuze. Vervolgens haalt dit project ook goede cijfers met betrekking tot de energiezuinigheid. Het E-peil van het gebouw bedraagt E55. Het energieverbruik ligt dus 45% lager dan een gelijkaardig gebouw dat aan de wettelijke minima voldoet. Deze prestaties zijn uiteraard niet alleen het gevolg van het concept van natuurlijke ventilatie. Ook de hoge isolatiegraad, de uitstekende verlichting, de performante buitenzonwering, de verwarmingsinstallatie met hoog rendement,… dragen hiertoe bij.
Bijkomende voordelen van dit concept van natuurlijke ventilatie zijn een binnenklimaat dat dynamisch is en mee evolueert met de buitencondities. Dit betekent onder andere dat de binnentemperatuur gedurende een lange warme periode, iets hoger zal zijn dan tijdens een gematigde periode. Vanuit comfort oogpunt is dit ook aan te bevelen: wanneer het buiten 30°C is, ervaart men 22°C binnen immers als te koud. Er is ook een belangrijk psychologisch voordeel ten opzichte van geklimatiseerde gebouwen: de gebruikers hebben immers de mogelijkheid en vrijheid om in te grijpen op hun leefomgeving door de stand van de vensters manueel te verzetten, de zonwering open of dicht te sturen,… Onderzoek heeft uitgewezen dat dit resulteert in een hogere tevredenheid over het comfort. Tenslotte is ook het prijskaartje interessant, aangezien de meerinvesteringen voor motorisatie en sturing van de vensters, samen met de geautomatiseerde buitenzonwering kan betaald worden met de vermeden investeringen voor mechanische ventilatie en koeling.
Dit concept is breed toepasbaar. De belangrijkste voorwaarde is dat het project rustig gelegen is (geen zware akoestische belasting van verkeer of industrie) en dat de luchtkwaliteit buiten voldoende gegarandeerd kan worden.
Technische fiche
Naam project: Politiekantoor Schoten
Adres: Gasketelplein 10, 2900 Schoten
Opdrachtgever: Gemeente Schoten
Ontwerper: Huiswerk Architecten
Datum toepassing innovatieve oplossing: Studie 2005-2006, bouw 2007-2008, in gebruik sinds najaar 2008, nazorg en finetuning lopende, definitieve oplevering najaar 2009
Andere betrokken partijen: Politie Schoten en aannemer DCA