2023 wordt het Jaar van de Art Nouveau in Brussel

In 1893 werd in Brussel het Hotel Tassel ingehuldigd. Dat iconische bouwwerk van Victor Horta was meteen ook het eerste art-nouveaugebouw ter wereld. Naast de architectonische en decoratieve aspecten was dat vooral een ideologische stroming die de forse industrialisering aan de kaak stelde. De kunstenaars, architecten en ambachtslieden van die tijd smachtten naar een terugkeer naar de natuur en naar de kwaliteit en duurzaamheid van voorwerpen, maar ook naar schoonheid als levensideaal.

Brussel staat vol met art-nouveaugebouwen, -meubilair en -kunstwerken. Nu de 130^ste verjaardag van deze kunststroming eraan komt, heeft de Brusselse regering beslist om 2023 aan de art nouveau te wijden. “Brussel heeft een duizendtal art-nouveaugebouwen en meer dan 200 daarvan worden als historisch monument beschermd, zowel afzonderlijk als in gehelen. Dat is een enorme toeristische troef. Ik verheug me erop dat visit.brussels in heel 2023 zowel in België als het buitenland de art nouveau zal promoten,” verklaart minister-president van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Rudi Vervoort.

Er werd een rijkgevuld, toegankelijk en inclusief programma uitgewerkt. Dat zal de belangrijke erfgoedelementen in de verf zetten via een vernieuwd en versterkt museumaanbod, tal van grootschalige tentoonstellingen, feestelijke evenementen, rondleidingen met gids, conferenties, publicaties en internationale partnerschappen. Visit.brussels en urban.brussels organiseren samen het Jaar van de Art Nouveau en doen dat onder coördinatie van Paul Dujardin.

De Brusselse culturele partners zullen in 2023 heel wat structurele initiatieven nemen, met de nadruk op de Brusselse dynamiek en creativiteit als art-nouveauhoofdstad. Zo zullen gebouwen worden opengesteld voor het publiek en komen er werfbezoeken, tijdelijke tentoonstellingen, conferenties, publicaties, herwaarderingen van de kunstberoepen en rondleidingen door de stad. Initiatieven voor meer inclusiviteit en toegankelijkheid zullen bijzondere aandacht krijgen. Er wordt gestreefd naar een zo ruim en divers mogelijk lokaal, nationaal en internationaal doelpubliek.

Het Jaar van de Art Nouveau wil ook de vanzelfsprekendheid van het werk van de wereldberoemde architect Victor Horta in vraag stellen, met name via de tentoonstellingen ‘Victor Horta and the Grammar of Art Nouveau’ in BOZAR en ‘Victor Horta versus Art Nouveau. Horta's vocabulary’ in het Hortamuseum. Er zal ook een interactieve “phygital experience” over de gevelstenen van het Huis Aubecq doorgaan. Daarin worden fysieke en digitale ervaringen met elkaar gecombineerd.

In het Museum Kunst & Geschiedenis zal een tentoonstelling worden gewijd aan het iconische Stocletpaleis van de Weense architect Joseph Hofman. Bepaalde ruimtes van dat gebouw zullen een digitale 3D-weergave krijgen. Zo krijgt het onderzoek naar dit UNESCO-werelderfgoed een duwtje in de rug.  

Op de website artnouveau2023.brussels kan je het volledige programma ontdekken.

Een kleine greep uit het rijke programma

Een nieuw museum: Hotel Hannon
Het al jarenlang gesloten Hotel Hannon opent in 2023 opnieuw zijn deuren. Architect Jules Brunfaut ontwierp dit art-nouveauherenhuis in opdracht van ingenieur Édouard Hannon. De architectuur, het meubilair en de decoratie zijn indrukwekkend. Zo haalde hij zijn inspiratie voor het interieur bij de Franse art nouveau. In samenwerking met verschillende nationale en internationale instellingen, waaronder het Parijse Musée des Arts décoratifs en het Musée de l’École van Nancy, kon het oorspronkelijke interieur deels worden hersteld. De bezoekers zullen in Hotel Hannon de woonvertrekken van de kleurrijke Édouard Hannon kunnen ontdekken. Op de eerste verdieping kan er voor een aantal maanden een tentoonstelling over de Belgische art-nouveaulijnen (Hankar, Serrurier-Bovy en van de Velde) worden bewonderd.

Een art-nouveau-interpretatiecentrum in het kantoor Van Eetvelde
Het was Edmond Van Eetvelde, administrateur-generaal van de Congo-Vrijstaat, die Victor Horta aan het eind van de 19de eeuw opdroeg om Hotel Van Eetvelde te ontwerpen. Dit uitzonderlijke gebouw is UNESCO-werelderfgoed. Dit herenhuis is opgesplitst in twee delen. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kocht onlangs het linkergedeelte aan om er een interpretatiecentrum van de art nouveau, een dialoogruimte met hedendaagse creaties en een ruimte voor onderzoek en debat in onder te brengen. Onder andere de banden met de Belgische kolonie worden daarin in vraag gesteld.
Dankzij zijn strategische ligging is Hotel Van Eetvelde perfect geschikt als infopunt over het Jaar van de Art Nouveau. Het zal een paar dagen per week open zijn en er zullen ook onder meer conferenties en workshops doorgaan. Het publiek kan bovendien ook het linkergedeelte van het gebouw bezoeken. Via een tentoonstelling over de sleutelmomenten van deze kunststroming en over de banden met de kolonisatie kunnen ze er meer over de art nouveau te weten komen.

Iconische gebouwen en collecties het hele jaar door te bewonderen
Behalve veel gebouwen en collecties die op bepaalde tijdstippen open zullen zijn, zullen er een tiental zijn die je het hele jaar lang kan bezoeken.
Het gaat onder meer om zeven meesterwerken van Victor Horta, waarvan er drie op de UNESCO-werelderfgoedlijst staan: het Hortamuseum, met het voormalige atelier en woning van de architect; het Solvayhuis, waarvoor de architect zich dankzij een onbeperkt budget creatief kon uitleven; het Hotel Van Eetvelde (nieuw!); het Autriquehuis, waarin de kiemen van de art nouveau werden gelegd in een scenografie van François Schuiten en Benoit Peeters; de Waucquez-warenhuizen, voormalige textielwinkels waar nu het Stripmuseum is ondergebracht; het Paviljoen van de Menselijke Driften en de Edelsmederij Wolfers Frères, die dankzij het Museum Kunst & Geschiedenis in het Jubelpark toegankelijk zijn.