360 Architecten blaast nieuw leven in gebouw Artois

Hotspot voor creatievelingen

Het project bestond uit het restaureren van verscheidene gebouwen die als monument beschermd zijn.  Het betreft hier het gebouw van Artois met de volledige brouwinrichting en de gebouwen Internationaal en Immo. Ook diende er een zuidelijk en een westelijk gelegen nieuwbouwdeel gerealiseerd te worden ten behoeve van de ontwikkeling van een kantoor-en congrescentrum.

     
Maquette zuid-oost en noord-west Creative Minds Leuven, 360 Architecten

Het project De Hoorn – Creative Minds zal verschillende functies en gebruikers onder één dak verenigen. Het zal dan ook een aantal complementaire delen bevatten die interessante synergieën mogelijk maken. Het gaat zowel om private als publieke delen waar ondernemers, werknemers, creatievelingen, onderzoekers, kunstenaars en consumenten elkaar ontmoeten en ondersteunen: een centrum waar kennis, innovatie en creativiteit in elkaar overvloeien.
Het programma omvat kantoorruimte, congresruimte (auditorium, foyers, receptieruimte, polyvalente zaal, conferentieruimte, etc.) horecagelegenheden, culturele ruimte, handelsruimte, vergaderzalen en gaming incubator.

 
Opbouw Creative Minds Leuven, 360 Architecten

Oud en nieuw hand in hand

De organisatie van het programma wordt gerealiseerd door de stapeling en nevenschikking van de verschillende programmadelen waardoor een consistente samenhang wordt gecreëerd. Door het doordachte stapelen en positioneren langsheen de interne routing wordt het mogelijk om een open gebouw te realiseren: open naar de omgeving waardoor de activiteiten naar het publieke domein zichtbaar zijn, open naar de interne circulatie waardoor een relatie tussen de verschillende congres- en horecafaciliteiten ontstaat.
Vanuit de stapeling en de nevenschikking van de verschillende programmadelen, door combinatie van de stedenbouwkundige voorwaarden en de integratie in de ruimtelijke context ontstaat een volumewerking en gevelprofilering waarbij het bestaande en het nieuwe elkaar ondersteunen en versterken.

Het nieuwbouwvolume omhult beschermend de bestaande gebouwen Artois, Internationaal en Immo aan de zuid- en westzijde. De tussenpositie vanuit de ruimtelijke context (het project als verbinding tussen de Vaartkom, het nieuwe park, het stadcentrum en de Keizersberg) wordt verder vertaald in de tussenruimte van atrium, foyer en het dakterras van de culturele ruimte. Het verbindend karakter van de tussenruimte staat voorop, zowel organisatorisch in het ontsluiten van de verschillende programmaonderdelen als in het verbinden van het bestaande gebouw met de nieuwe uitbreiding. In het project genieten oud en nieuw door deze nevenschikking van een gelijkaardige positie en betekenis.
Daarnaast versterkt de bewust verschillende geveluitwerking het onderscheid tussen beide en worden de bestaande gebouwen en de nieuwe uitbreiding verzelfstandigd. Door de aansluiting op de kroonlijst van het bestaande gebouw aan de oostzijde en de uitsnede, omwille van de brandnormeringen, aan de noordzijde komen beide gebouwen echter nooit in concurrentie met elkaar, maar ontstaat een symbiose vergelijkbaar met de januskop: één persoon met verschillende gezichten. Één gebouw met verschillende uitdrukkingen. Een scharnier tussen de verschillende stedelijke sferen.

 
Maquette atrium Creative Minds Leuven, 360 Architecten

Evenwicht tussen verwachting en realiteit

Van het oudste deel van het bestaande gebouw, deel Artois, werd zowel het gebouw als de inboedel beschermd. Van de latere uitbreidingen Internationaal en Immo, met een eerder beperkte historische waarde, werd enkel het bouwvolume beschermd omwille van de samenhang met Artois.
De complexiteit komt gedeeltelijk voort uit de intentie om de als monument beschermde én onbeschermde delen van het gebouw alsook het industriële erfgoed in Artois te behouden zonder dat dit een programmotorische herbestemming in de weg staat. Tegelijkertijd bestaat ook de overtuiging dat de herbestemming van het geheel wordt versterkt indien het aanwezige industriële erfgoed op een intelligente wijze wordt geïntegreerd. Om deze ambities te bereiken is een delicate én complexe evenwichtsoefening noodzakelijk tussen verwachtingen en realiteit, tussen mogelijkheden en beperkingen, tussen bestaand en nieuw, tussen verleden en toekomst.
Kortom, het ambitieuze programma en de complexiteit van de koppeling tussen restauratie van een monument en nieuwbouw stellen hoge eisen aan de architectuur van dit project.

Nieuwe stekker in het monument

Het (architecturale) antwoord op de uitdagingen gesteld in dit project is uiteindelijk ook de grootste troef van het project: het heractiveren van het als monument beschermde gebouw en de intense relatie tussen bestaand en nieuw.
Daarnaast biedt ook de positie van het project een duidelijke meerwaarde. Het project is gelegen op een unieke locatie, op een strategische plaats aan de Vaartkom. Vanop de plek heb je zicht op het water en de historische industriële ontwikkelingen van de Vaartkom in het noordoosten. Daarnaast kijk je ook uit op het nieuwe park Sluisstraat van het zuidoosten tot het zuidwesten. Er kan ook een blik geworpen worden op de groene ruimte van de Keizersberg en het historische karakter van de abdij Keizersberg. Vanuit de skybox, vanop het dakterras en de hoger gelegen verdiepingen ontstaat er een ruim uitzicht over het stadscentrum van Leuven heen.

 
Seizoensafhankelijke gevel

De gevelopbouw van de kantoren wordt gekenmerkt door een draagstructuur in betonnen kolommen (20 x 20 cm) met een onderlinge afstand van 120 cm. Hiertussen wordt een wit gelakt houten raamkader met klare beglazing geplaatst tot voorbij de thermische isolatie. Hierin worden ook de opengaande raamelementen ten behoeve van het hybride ventilatiesysteem verwerkt. De beglazing wordt in het buitenvlak voorzien. Voor het schrijnwerkgeheel wordt een wit stalen structuur voorzien die enerzijds door de vormgeving voldoet aan de vereisten inzake brandoverslag en tegelijk het zonweringsysteem en de begeleidingsrails verbergt. Hierdoor lijkt het alsof de beglazing verdiept is geplaatst. De wit stalen structuur is ook overwegend verticaal opgebouwd met tussen elk element een voeg van 8 cm. Wanneer de zonwering niet in gebruik is wordt de verticaliteit door de uitstulping van de structuur benadrukt. Eens de automatische zonwering in textiel wordt neergelaten ontstaat daarentegen een verticale voeg. Afhankelijk van het moment van de dag en van het seizoen kan men dus twee verschillende gevels bewonderen.

 
Maquette noord-oost Creative Minds Leuven, 360 Architecten

Energieconcept

Voor het energieconcept van project ‘Creative Minds’ wordt een laagenergie strategie gehanteerd. De totaalaanpak van de gebouwschil (isolatie, zonwering, isolerend schrijnwerk, …) in combinatie met energiezuinige technieken leiden tot dit laagenergie concept.
Volgende principes werden toegepast in het energieconcept  voor een laagenergie gebouw: passieve koeling, hybride ventilatie, nachtventilatie, warmterecuperatie, passieve zonne-energie, hernieuwbare energie (PV-installatie en hernieuwbare warmteproductie zijnde een biomasssaketel), gebouwbeheersysteem en telemetrie.

     
Auditorium en flexspace Creative Minds Leuven, 360 Architecten

Technische fiche