4D BIM Modellering en visualisatie met SketchUp (D-Studio)

BIM met SketchUp

SketchUp is in de eerste plaats een 3D modelleersysteem, dat iedereen toelaat om op een snelle manier 3D geometrie te creëren en te visualiseren.

Mits het aanhouden van enkele basisprincipes kan je in SketchUp ook bruikbare BIM-modellen aanmaken en delen met andere partners via de IFC (Industry Foundation Classes) Standaard. Dit is een ISO-standaard om de informatie van een gebouw (geometrie, relaties en eigenschappen) te delen in een open formaat.

Binnen SketchUp dien je daartoe gebruik te maken van Componenten of Groepen. Je kan aan iedere object een Classificatie toewijzen. Standaard is bij de SketchUp installatie een IFC 2x3 classificatie voorzien, al kan je eventueel ook eigen classificaties definiëren. Op deze manier wijs je de functie van de elementen eenduidig toe: muur, vloer, raam, deur en zo verder. Deze classificatie wordt dan gebruikt bij de conversie van een SketchUp model naar het IFC-formaat.

Er is ook een IFC Importer opgenomen in SketchUp, die het mogelijk maakt om modellen van andere partners te integreren.

4D Visualisatie

Hoewel planners vertrouwd zijn met Gantt-charts, is dit voor vele projectpartners niet altijd gemakkelijk om te interpreteren. Daarom kan gebruik gemaakt worden zogenaamde 4D Modellen.

Een 4D Model is de combinatie van een 3D Model (geometrie) met een Project-Planning (tijd). In een 4D model kan je op een interactieve manier navigeren doorheen de tijdslijn van een project en je krijgt directe feedback via de modelweergave: op welk moment zijn elementen in opbouw, zowel gebouwelementen als tijdelijke werfelementen, zoals kranen of werfwagens.

4D Virtual Builder (4DVB)

Dit is een uitbreidingsmodule voor SketchUp die toelaat om zo een 4D Model op te maken. 4DVB laat toe om de planning op een grafisch aantrekkelijke manier te visualiseren en zo beter te kunnen interpreteren, voor alle partners in het bouwproject.

4DVB geeft SketchUp een extra knoppenbalk van waaruit je een planning kan definiëren (activiteiten en subactiviteiten, met begin- en einddatum). De volgende stap is het koppelen van elementen uit het 3D model van SketchUp aan deze taken. Daarvoor moet je er wel voor zorgen dat het model uit Componenten of Groepen bestaat.

Zodra de koppeling gelegd is, kan vanuit de 4DVB-tijdslijn de weergave van SketchUp elementen gestuurd worden. Je legt dan vast hoe deze elementen moeten voorgesteld worden (zichtbaar of niet en met een specifieke kleur of met de eigen kleur van het element). Op deze manier zie je in één oogopslag welke elementen op een bepaald tijdstip reeds bestaan, welke actief zijn en welke (nog) niet. Je kan ook elementen verbergen, zoals bijvoorbeeld stellingen of kranen, indien de bijhorende activiteit afgerond werd.

Koppeling met Plannings-software

Nu is het zo dat een planning vaak in aparte software beheerd wordt, zoals MS Project of Primavera P6. Het is daarom mogelijk om een planning van dergelijke systemen te integreren. Het wordt op deze manier veel eenvoudiger om een complexe planning over te nemen.

Bovendien kan op ieder gewenst moment een aangepaste planning ingelezen worden, zonder dat de reeds bestaande toewijzing van de elementen aan de activiteiten verloren gaat. Dit laat bijvoorbeeld ook toe om aan eenzelfde model twee verschillende varianten van een planning te koppelen, om ze nadien te vergelijken.

Visualisatie

Ten slotte kan de visualisatie ook gedeeld worden met partners, zelfs indien ze niet deze software gebruiken. Dit kan o.a. door het exporteren van een animatiefilm of een PowerPoint-presentatie, waarbij eventueel ook een eigen template kan gebruikt worden.

Conclusie

Hoewel SketchUp door velen niet direct als een BIM-systeem beschouwd wordt, is het wel degelijk mogelijk om SketchUp op een zinvolle manier in te zetten in een BIM-workflow. We spraken enerzijds over de IFC-ondersteuning met bijhorende classificatie en anderzijds over de 4DVB module, die voor een plannings-visualisatie kan gebruikt worden.

Met dergelijke technieken is het zelfs met relatieve eenvoudige modellen al tijdens de ontwerpfase mogelijk om een BIM-werkmethode op te zetten.

D-Studio

D-Studio (Mechelen) is een bedrijf dat al sinds de jaren 80 bezig is met toepassingen en ontwikkelingen voor de bouwsector, in meerdere dimensies: 3D, 4D en verder. Hoewel veel projecten zich momenteel focussen op BIM-systemen zoals Autodesk Revit of Graphisoft ArchiCAD, zijn er ook relevante BIM-toepassingen voor SketchUp. Zo ontwikkelde D-Studio voor SketchUp enerzijds 4D Virtual Builder en anderzijds de IFC-export module die bij de software ingebouwd zit.