Het MAS en het Middelheim Paviljoen in Antwerpen, de brug van Vroenhoven, het scheepvaartmuseum in Amsterdam en nog vier andere projecten vielen in de prijzen op de staalbouwdag. Als mediapartner zal Architectura de volgende weken dieper ingaan op de bekroonde en genomineerde projecten.
De Staalbouwwedstrijd is een tweejaarlijkse competitie voor bouwprojecten die de architecturale, duurzame en bouwtechnische meerwaarde van staal benadrukt. Initiatiefnemer Infosteel organiseert deze competitie beurtelings voor België en het Groothertogdom Luxemburg. Deelnemers zijn projecten op Belgische bodem, met uitzondering van de internationale projecten in categorie E, die volledig of gedeeltelijk uit staal zijn opgetrokken. Een ervaren vakjury selecteerde uit 118 inzendingen, 25 nominaties en 8 laureaten. Naast de 6 laureaten uit de verschillende categorieën, is er een ‘Speciale Prijs van de Jury’, een ‘Renovatieprijs’ en een ‘Prijs Duurzaam Bouwen’. Nieuw vanaf 2012 is de categorie ‘Industriële gebouwen’. Infosteel wijdt een speciale editie van hun driemaandelijks magazine aan de competitie.
Anno 2012 is de vraag naar duurzame en innovatieve bouwprojecten groot. Energiekosten stijgen en oppervlaktes verkleinen, in combinatie met strengere veiligheidsnormen en een snelle oplevering. Door staal als bouwelement te gebruiken, kies je voor een materiaal dat bijdraagt aan energiebesparing, onderhoudsgemak, stevigheid en snelheid van uitvoering. Door de lichte structuur biedt staal heel wat creatieve ruimte voor architecten en studiebureaus.
Een ervaren vakjury had de uitdagende taak om uit 118 inzendingen, 25 nominaties en 8 laureaten te selecteren. Dit gebeurde onder het toeziend oog van juryvoorzitter Michiel Cohen, directeur en hoofdarchitect bij Michiel Cohen Architect, juryleden Frank Adriaensen, directeur Wereldhave Belgium, Gérard Kaiser, architect en beheerder ARCHITRAVE en René Maquoi, professor emeritus, Universiteit Luik.
Laureaat categorie A, niet-residentiële gebouwen: Museum aan de Stroom (MAS), AntwerpenOpdrachtgever: Stad Antwerpen
Architect: Neutelings Riedijk Architecten, Rotterdam (NL)
Studiebureau: ABT België, Antwerpen
Algemene aannemer: THV MAS (Interbuild – Willemen - Cordeel)
Staalbouwer: Iemants Staalconstructies, Arendonk
Het MAS, een ontwerp van Neutelings Riedijk Architecten, heeft een unieke constructie die bestaat uit een verticale opeenstapeling van enorme natuurstenen koffers die elke verdieping een kwartslag draaien. Dankzij openingen in de spiraalstructuur, afgeschermd door glas, ziet de bezoeker indrukwekkende vergezichten. Door de schaalgrootte is de constructie uitzonderlijk.
Motivatie van de jury: Het MAS is een mooi voorbeeld van de creatieve mogelijkheden van staalconstructie. Dankzij het toepassen van de draagkracht van staal in de uitkragende vakwerken worden open en flexibele ruimtes gecreëerd in een imponerend gebouw met een logisch concept.
Nominaties: Stadshal Gent; Waalse Opera, Luik; SD Worx Kendall, Antwerpen; Brandweerkazerne Puurs
Laureaat categorie B, residentiële gebouwen: ‘Wet 42’ - geprefabriceerde stalen passiefwoningenOpdrachtgever: Credibe, Brussel
Architect: Synergy International, Brussel
Studiebureau: MC-carré, Louvain-la-Neuve; Sicabel, Brussel
Staalbouwer: LithoMétal, Deux-Acren; Sadef Belgium, Gits
‘Wet 42’ is een mooi voorbeeld van een innovatief woonproject waarin duurzaamheid en efficiënt omgaan met beschikbare oppervlakte centraal staan. Naast het renoveren en verbouwen van een bestaand kantoorgebouw tot energiezuinige werkruimtes, heeft men op de bovenste verdieping 6 passiefwoningen bijgebouwd waarin staal als basismateriaal werd verwerkt.
Motivatie van de jury: Dit woon- en kantorencomplex is een goed voorbeeld van innovatief gebruik van staal, zowel op gebied van systeemkeuze, materiaalgebruik en maatvoering. Dankzij prefabricatie bleef de hinder op de drukke verkeersader tot een minimum beperkt.
Nominaties categorie B: Woning MOVE, Lang Leve Le Corbusier, Loods met woning
‘Wet 42’ won eveneens de prijs ‘Duurzaam bouwen’
Laureaat categorie C, specifieke elementen van de staalbouw: Middelheimmuseum – paviljoen ‘Het Huis’Opdrachtgever: Middelheimmuseum, Antwerpen
Architect: Robbrecht en Daem architecten, Gent
Studiebureau: Ney & Partners, Brussel
Staalbouwer: Anmeco, Zwijndrecht
Het Middelheimmuseum, een openluchtmuseum voor beeldhouwwerken, zocht een onderkomen voor fragiele sculpturen op het domein. De staalstructuur is een kunstwerk op zich en is de vertaling van een intensieve ontwerpdialoog tussen architecten, ingenieurs en aannemers waarbij het zoeken was naar een compromis tussen het esthetische, het structurele en het uitvoerbare.
Motivatie van de jury: Deze open museumruimte, tegelijkertijd interieur en exterieur, is perfect geïntegreerd in de omgeving en opgebouwd met moderne middelen.
Nominaties: Bedieningsgebouw sluis en bruggen, Rijkevorsel; Woningrenovatie Campanules; Limbe – stadsmeubilair, Brussel; Citadel-platform, Luik
Laureaat categorie D, burgerlijke bouwkunde en kunstwerken: brug over het Albertkanaal in VroenhovenOpdrachtgever: De Scheepvaart, Hasselt
Architect & studiebureau: Ney & Partners, Brussel
Controlebureau: SeCo, Brussel
Algemeen aannemer: CeI-De Meyer, Brussel
Staalbouwer: Victor Buyck Steel Construction, Eeklo
De bestaande brug diende vervangen te worden omwille van de verbreding van het Albertkanaal. De nieuwe brug brengt niet alleen voertuigen en mensen naar de overkant, maar herbergt ook een bouwwerk dat dienst doet als museum- en landhoofdfunctie. Daarnaast biedt zij, dankzij haar structuur, een veilige scheiding tussen zwakke weggebruikers en zwaar verkeer.
Motivatie van de jury: Deze brug getuigt van creativiteit op het hoogste niveau en combineert op unieke wijze een culturele functie met burgerlijke bouwkunde.
Nominaties: Brug over de sporen, Aarschot; Passerelle Peterbos, Anderlecht; Passerelle Marche-en-Famenne
Categorie E, internationale projecten: overkapping Nederlands Scheepvaartmuseum, AmsterdamOpdrachtgever: Rijsgebouwendienst, Den Haag
Architect & studiebureau: Neys & Partners, Brussel
Algemeen aannemer: BRS Building Systems, Moerkapelle (NL)
Staalbouwer: Anmeco, Zwijndrecht
Deze ranke maar tegelijkertijd indrukwekkende overkoepeling van een 34x34m grote binnenplaats van een historisch pand geeft grote bouwtechnische en conceptuele vaardigheden weer. De koepel van glas en staal is een mooi voorbeeld van geïntegreerd ontwerpen zonder schade te berokkenen aan het originele gebouw.
Motivatie van de jury: Deze omkeerbare renovatie is met finesse gedetailleerd en heeft een juiste en lichte structuur die het bestaande gebouw nauwelijks ‘raakt’. De ingreep verwijst op een symbolische wijze naar de
scheepvaart.
Nominaties: “Pont Neuf” over de Oise, Compiègne (FR); Uitbreiding Pont National, Parijs (FR); Fietsers- en voetgangersbrug, Metz (FR)
Laureaat categorie F, industriële gebouwen: Reeferplatformen PSA, ZeebruggeOpdrachtgever: PSA Antwerp, Antwerpen
Studiebureau: Ingenieursbureau G. Verheyen, Zandhoven
Algemeen aannemer & staalbouwer: BCM, Hoogstraten
Voor de uitbreiding van de haven van Zeebrugge was er voor de nieuwe terminal, met een kaailengte van 1500m en een oppervlakte van 90ha, een reeferstaketsel nodig voor de tussentijdse opslag van koelcontainers.
Motivatie van de jury: Een eenvoudige functionele constructie met een correcte detailaanpak en prima uitvoering.
Nominaties: ISSOL – integratie zonnepanelen; Houtpelletloods, Gent
Laureaat ‘Speciale prijs van de jury’: Passerelle over de WammeOpdrachtgever: Natagora Liège, Luik
Architect & studiebureau: Bureau d’études Greisch, Angleur
Staalbouwer: Ateliers Melens & Dejardin, Jupille sur Meuse
De passerelle is uitgevoerd in weervast staal en geeft toegang tot het natuurreservaat van Spinets. De ontwerpers kozen in de studie en uitwerking voor een globaal economische aanpak. Het gekozen materiaal is onderhoudsvriendelijk en bij de vormgeving werd er gelet op een minimum aan verspilling.
Motivatie van de jury: Deze brug, sterk in eenvoud en onschuld, toont aan dat een klein budget geen beperking hoeft te zijn.
Laureaat ‘Renovatieprijs’: renovatie woning ‘Campanules’Architect: Exar architecture, Brussel
Studiebureau: JZH & Partners, Brussel
Aannemer: OLBUD, Brussel
Deze renovatie van een traditionele woning kenmerkt zich door het behoud van haar authentieke karakter en het verbeteren van wooncomfort door middel van grotere lichtinval en het anders indelen van ruimtes dankzij een draagstructuur in staal.
Motivatie van de jury: Renovatie met geslaagde details, met mooie verhoudingen en met veel ‘schaalgevoel’ ingepast.
StaalbouwdagDe laureaten van de Staalbouwwedstrijd worden aan een breed publiek bekend gemaakt op de Staalbouwdag, 23 november 2012 in het Sheraton Hotel in Brussel. De Staalbouwdag is een jaarlijks terugkerend netwerkevenement waarop een 500-tal professionals uit de bouwsector aanwezig zijn. Deze happening brengt de troeven en mogelijkheden van staalbouw onder de aandacht via gerenommeerde gastsprekers uit diverse disciplines en vindt beurtelings in België en Luxemburg plaats.
Trends & innovatie: ZonnepanelenparkingsZonnepanelenparkings zijn een perfect voorbeeld van duurzaam omgaan met beschikbare ruimte. Naast parkeerplaats en beschutting voor bedrijfsvoertuigen, bieden zij ook energie. Geen overbodige luxe op een moment dat energieprijzen exponentieel toenemen. Je vindt zonnepanelenparkings aan het industriepark Overhaem in Tongeren (Hödlmayr), langs de Noorderlaan in Antwerpen (Ivens) en vlakbij het kanaal in Strépy-Bracquegnies (holding Decube). Aangezien deze carports een grote oppervlakte overspannen, is staal het bouwmateriaal bij uitstek.
Uitbreiden van bestaande bruggen met behoud van authenticiteitDoor veranderende behoeftes van gebruikers, zijn bouwprojecten onderhevig aan uitbreidingen. Bruggen vormen hier geen uitzondering op. Sommige constructies en hun omgeving hebben een uniek karakter dat men na een renovatie wenst te behouden. Staal staat gekend om zijn lichte structuur waardoor er ruimte overblijft om het authentieke ‘van vroeger’ tot zijn recht te laten komen. Twee mooie voorbeelden zijn de uitbreiding van Pedeviaduct te Itterbeek (toevoeging van 2 treinsporen) en de infrastructuurwerken aan Pont National te Parijs (toevoeging fiets- en voetgangerspad).
2 basculebruggen in de kijkerBasculebruggen vormen bouwkundige pareltjes. Zij bieden niet alleen een veilige oversteek voor diverse voorbijgangers. De Sint-Annabrug over de Dender te Aalst is een bovengrondse basculebrug met tegengewicht in de bovengrondse armen. Er staat 1 arm per oever, een primeur voor België. De kleurkeuze voor de staalstructuur, in combinatie met uitgekiende verlichting, zorgt voor een esthetisch knap geheel. De nieuwe Scheepsdalebrug in Brugge, over het kanaal Brugge-Oostende, is een kantelbrug met 15 meter hoge rolarmen. De brug is uniek door de hefbeweging langs de lengteas van de brug via een bewegend draaipunt. Het snelle kantelmechanisme biedt voordelen voor zowel water- als wegverkeer.
DocumentatieEen uitgebreid en rijk geïllustreerd overzicht van de nominaties en laureaten van de Staalbouwwedstrijd 2012 vind je in de speciale editie van Info_Steel36, het driemaandelijks magazine van Infosteel. Je kan het downloaden of online bekijken via
deze link.