a2o en WIT architecten transformeren sokkel Pachecogebouw in Brussel tot universiteitscampus

Hoewel niet beschermd als monument is het Pachecogebouw uit 1969 zonder twijfel een bijzonder gebouw. De invloeden van het modernisme zijn duidelijk voelbaar in het ontwerp van Marcel Lambrichs. Het gebouw wordt gecatalogeerd als ‘corporate Modernism’ van de jaren ’60, met de kenmerkende exo-structuur en bouwplaten met achterliggende glasgevel. De sokkel bevat een intieme binnentuin van de hand van René Pechère, met een sculpturale betonwand ontworpen door Pierre Culot. Aan de Kruidtuinlaan werd er een monumentaal kunstwerk van Jacques Moeschal geïntegreerd, “De Negen Provinciën”.

Na het vertrek van de Mediathèque in 2013 als grootste publiekstrekker is gaandeweg de eens levendige commerciële plint, genaamd ‘passage 44’, leeg komen te staan. Vandaag is de ondergrondse winkelgalerij enkel nog in gebruik als overmaatse toegang tot een aantal congres- en vergaderruimtes en indirect als verbinding naar de achtergelegen toegangen van de publieke parkeergarage. De naam ‘Passage 44’ is nog altijd gekend bij een groot publiek, maar steeds nadrukkelijker als herinnering aan vervlogen tijden.

Living Campus

Met de komst van een nieuwe universiteitscampus – Campus 44 – knoopt de sokkel van het gebouw straks opnieuw aan met zijn oorspronkelijke rol als levendige plek voor ontmoeting en ontwikkeling. Het programma van een hedendaagse onderwijs- en onderzoeksomgeving met auditoria, leslokalen, bibliotheek-en leercentrum, praktijklokalen en ontmoetingsruimten kan perfect ingepast worden in de flexibiliteit van de bestaande structuur en de gelaagdheid/diversiteit van ruimten en circulaties.

Het sokkelvolume biedt als het ware een basis voor de ruimtelijke ontwikkeling van een dynamisch hoger onderwijs volgens het idee van een “Living Campus”. De Living Campus wil een meerwaarde creëren door binnen en tussen de aanwezige activiteitsdomeinen (onderzoek, onderwijs, leren en leven) ontmoetingen te stimuleren en te faciliteren. Hiervoor zal de gesloten gebouwplint letterlijk en figuurlijk worden opengebroken naar de straat.


Drie maaivelden verenigd

De topografische inbedding en de hoekpositie in het bouwblok bieden wat betreft toegankelijkheid ongelooflijke troeven volgens de ontwerpers. Het gebouw verenigt maar liefst drie maaivelden: het niveau Pachecolaan met de hoofdingang en de binnentuin, het niveau Kruidtuin met de voormalige Passage 44, en het niveau van de Ommegangstraat. Door middel van nieuwe gaanderijen en buitentrappen worden de verschillende maaivelden zowel binnen als buiten het gebouw met elkaar verbonden. De voorheen gesloten binnentuinen worden samen het hun geïntegreerde kunstwerken opengesteld voor het publiek.

Nieuwe bovenbouw

Aan de Ommegangstraat wordt de zware betonnen parkeerstructuur tot op het bot gestript en zo klaar gemaakt voor zijn nieuwe bestemming als universiteit. Er wordt een lichte stalen structuur aan dit skelet toegevoegd om een optopping van vijf bouwlagen mogelijk te maken. De structuur van de sokkel (met zware, ronde kolommen) en de lichtere structuur van de nieuwe bovenbouw (met diepere dragende schijven) grijpen in elkaar als ‘een Schotse ruit’: een fijn samenspel van zwaardere en fijnere patronen die de sfeer van zowel de binnenruimten als de gevel bepaalt.