Aalsterse bibliotheek Utopia van KAAN Architecten wint internationale LEAF-architectuurprijs

Het 8.000 m² grote bakstenen complex incorporeert een opvallend historisch gebouw uit de tweede helft van de negentiende eeuw en zorgt voor een verjonging van het stedelijke landschap, terwijl het op een elegante manier uitdrukking geeft aan de vereiste functionaliteit.

De zogenaamde Pupillenschool, een gebouw uit 1880 met een school waar de kinderen van soldaten opgevoed werden tot ze zich op hun 16e bij een regiment konden melden, is ingebed in het ontwerp van KAAN Architecten en vormt nu de hoeksteen van het nieuwe gebouw. 

Utopia, de stad en haar bewoners zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden via grote en brede openingen, die zorgvuldig uit het metselwerk zijn gesneden. De ingang van het gebouw bevindt zich tussen het leescafé en het auditorium aan een intiem plein. Recht vooruit, door de brede hal, ontvouwt het open binnenlandschap zich van vloer tot plafond, met verschillende dikke betonnen vloeren die lijken te zweven. De vloeren met boekenkasten en leestafels hangen op verschillende hoogtes en bieden uitzicht op het atrium en op de bakstenen gevel van het bestaande gebouw. Bovendien strekt een boekenkast van 11,5 meter, vol boeken die door de Aalstenaars zijn geschonken, zich uit tot het plafond.

De betonnen vloeren lijken te worden ondersteund door boeken. De boekenkasten lopen omhoog tegen betonnen schijven die de vloer vrijdragend maken zonder extra steun. Net zoals de vloervlakken zigzaggen de trappen trapsgewijs omhoog, waardoor ze als sculpturen aan de rand van het overweldigende atrium met leeszaal aanwezig zijn. De plafonds daarentegen zijn zo ingetogen mogelijk gehouden. Alle techniek verbergt zich achter strak gespannen metaalkleurig gaas dat tegelijkertijd het sterke daglicht verzacht wat overdag een aangename lichtwerking oplevert.

'Mooie erkenning'

"Van leeg blad tot volledige afwerking is Utopia een voorbeeld geweest van vooruitstrevende stadsontwikkeling met respect voor het verleden. Het is dan ook een eer om deze prijs op zak te steken", klinkt het bij het stadsbestuur. Diensthoofd Arnoud Van der Straeten is gelukkig met deze nieuwe erkenning: “De prijs voor beste bibliotheek van Vlaanderen en de BREEAM Excellent-score voor duurzaamheid hadden we al op zak, nu volgt ook een internationale, architecturale hoofdprijs. De Aalstenaars mogen terecht trots zijn op hun Utopia.”