Aan de slag met een transformatie, renovatie of herbestemming in Archicad

Van oud naar nieuw

Een gebouw van een oude naar een nieuwe staat brengen: kort samengevat is dat de gemeenschappelijke factor van een transformatie, renovatie en herbestemming. Maar waar zit concreet het verschil? Vrolix: “Dat is voor interpretatie vatbaar. Zelf spreek ik over een transformatie wanneer de uiterlijke verschijningsvorm van een gebouw verandert. Dat kan door bijvoorbeeld een nieuwe gevel te voorzien of door nieuwe elementen toe te voegen op, in of naast het gebouw. Het doel van een renovatie is eerder om via aanpassingen aan het gebouw de fysieke staat te verbeteren. Bij een herbestemming verandert de functie van het gebouw, maar blijft de uiterlijke verschijningsvorm dan weer ongewijzigd. In alle gevallen kan Archicad heel goed van pas komen.”

Bestaande toestand als basis

Stap één is altijd hetzelfde: vertrekken van de bestaande toestand van het gebouw. Die toestand kan je zelf opmeten en schetsen, maar als je geluk hebt zijn er bestaande plannen in pdf of DWG. Werd het pand digitaal opgemeten door een landmeter, dan heb je een puntenwolk ter beschikking. “In alle gevallen kan je perfect met die basis aan de slag in Archicad”, licht Vrolix toe. “Heb je een handgeschetste opmeting, dan kan je gewoon beginnen modelleren door de waardes numeriek in te geven. Je kan daar dan makkelijk nog iets bij optellen via de X- of Y-coördinaten. Archicad geeft ook veel hulplijnen om weer bij het beginpunt uit te komen. Vervolgens leg je met de toverstaf in één klik een vloer, waarna je het resultaat in 3D kan bekijken.”

Omdat Archicad een heel open software is, kan je allerlei andere bestandsformaten importeren. Zo ook een pdf of DWG-bestand: “Zo'n bestand sleep je in een worksheet, een soort kladblad. Je legt de afbeelding op het nulpunt en checkt nog even de afmetingen en schaal. Daarna kan je de afbeelding als onderlegger gebruiken op het grondplan om die over te tekenen met Archicad-elementen. Daarbij ga je op dezelfde manier te werk als bij een opmeting, gewoon iets sneller. Het voordeel van een DWG-bestand is dat Archicad echt snapt of toetrekt naar de hoekpunten, waardoor het eenvoudig is om er exact op te klikken. Tot slot kan je gebruikmaken van een puntenwolk. Daarbij zie je natuurlijk heel veel details. Regelmatig wordt er dan ook gekozen voor een combinatie van de puntenwolk en Archicad-elementen. Ook hier kan je de elementen eenvoudig laten snappen door Archicad. Zo belandt alles vlot op de juiste plek.”

Nuttige tools bij transformatie

Zowel bij een transformatie, renovatie als herbestemming biedt Archicad praktische tools om het werk van architecten te verlichten of hun creatieve vrijheid te vergroten. Vrolix: “Werk je aan een transformatie en voorzie je bijvoorbeeld een bijbouw, dan zijn de filters onderaan in Archicad erg handig. Daarbij kan je snel switchen tussen de bestaande en nieuwe toestand. Ze helpen je om keuzes te maken bij de weergave van je model of grondplan. Zo kan je met layers bepalen wat je wel en niet toont. Je kiest ook de manier waarop je dat doet: via graphic overrides kan je een kleurenfilter toevoegen. Samen zorgen die filters ervoor dat je als architect je creatieve handtekening aan je project kan meegeven.”

Wil je je gebouw van een nieuwe gevel voorzien, dan doe je dit eenvoudig met de curtain wall tool: “Door een afbeelding als onderlegger te gebruiken, kan je een element overnemen en morphen. Je kan er bij wijze van spreken aan trekken en duwen tot je de gewenste vorm hebt. Daarmee vorm je dan de basis voor één gevelpaneel van een curtain wall. Vervolgens creëer je een soort patroon dat je invult met de panelen die je gemaakt hebt, waarna je aangeeft hoe dit patroon zich moet herhalen over de volledige gevel. Ook kan je bepalen hoe dat patroon zich gedraagt op hoeken of schuine zijdes.”

“In Archicad hoeft een muur geen muur te zijn. Dat was in het begin even wennen, maar na een tijd geeft dat zóveel ontwerpvrijheid.” – Peter Geraerts, Cocoon architecten

Nuttige tools bij renovatie

Een renovatieproject voer je in Archicad uit zoals dat in werkelijkheid zou gebeuren: eerst ga je elementen slopen en nadien nieuwe elementen bijbouwen. De renovatietool van Archicad spreekt daarbij voor zich: “Oude zaken breek je af met de bulldozer, nieuwe elementen bouw je met de kraan”, vertelt Vrolix. “De nieuwe toestand kan je meteen bekijken, waarbij je heel simpel binnen één model blijft. Al je Archicad-tekeningen zijn daar dan op afgestemd en meteen klaar: grondplannen, gevels, snedes, enzovoort.”

"De Renovatietool neemt een hoop werk uit handen en zorgt ervoor dat je dingen niet dubbel hoeft te doen." – Gerhard Vermeulen, Architecten HMV

Met het oog op duurzaamheid gebeurt het toevoegen van nieuwe elementen bij een renovatie steeds vaker via houtbouw. Om die reden ontwikkelde KUBUS een houtbouwmodule voor de KeyMember Editie van Archicad: “Die module geeft toegang tot een extra houtbouwbibliotheek met allerlei attributen voor houtskeletbouw, maar ook constructieve elementen voor CLT. Je kan alles in 3D oproepen en modelleren met de standaardtools van Archicad. Er zijn ook allerlei vloeropbouwen voorzien om snel met de juiste samenstelling te kunnen modelleren. Hetzelfde geldt voor daken en wanden: er zijn verschillende samenstellingen mogelijk.”

Nuttige tools bij herbestemming

Tot slot biedt Archicad ook voordelen bij een herbestemming. Vrolix: “Hierbij denk ik meteen aan de zonetool. Met deze tool kan je in het grondplan de nodige ruimtes intekenen. Het voordeel is dat dit 3D-elementen zijn waaruit je informatie kan genereren. Stel dat je een bestaande woning verbouwt tot een bed and breakfast, waarbij je onder andere drie ruimtes hebt: een keuken, ontbijtzaal en berging. Je kan die ruimtes snel intekenen, maar je kan ze ook oproepen in 3D, in combinatie met een puntenwolk. Ook kan je de zones afzonderen, zodat je de volumes ziet die je gaat toevoegen. Verder kan je aan elke zone een kleur toekennen om de functie te verduidelijken. Zelfs in 3D kan je hier verder gaan ontwerpen. Denk: de ontbijtzaal groter maken, de zaal mooi uitlijnen met de berging, ... Ten slotte kan je de info genereren in een lijst en de totale oppervlakte van alle ruimtes zien. Zo krijg je een duidelijk overzicht van de herbestemming.”

Als uitbreiding op de zones is er nog het programma van Eisen: “Ook deze add-on is een extra ontwikkeling uit de KeyMember Editie. Hierbij vul je in een document in Excel of Numbers de ruimtes in die je nodig hebt voor je ontwerp. Daar kan je zoveel informatie aan toevoegen als je wil. Exporteer je dat bestand vervolgens naar een CSV-bestand, dan kan je dat meteen weer importeren in Archicad. Archicad zet die info automatisch om in zones. Opnieuw kan je de zones oproepen en bewerken in 3D. Zo ga je van een eenvoudig Exceldocument snel naar een volumestudie in 3D.”

Wil je graag wat voorbeelden bij deze toelichting? Herbekijk dan de webinar ‘Transformatie, renovatie & herbestemming’, georganiseerd door BIM-leverancier KUBUS. Of volg een groepsdemo om aan de slag te gaan met Archicad in jouw organisatie.