Arata Isozaki wint Pritzker Prize 2019

Geroemd als visionair door zijn collega’s, staat Isozaki al sinds de jaren 60 bekend om zijn vooruitstrevende aanpak, gewijd aan de ‘kunst van de ruimte’, en om zijn transnationale methodologie. De architect heeft de dialoog tussen Oost en West gefaciliteerd, een herinterpretatie gegeven aan globale invloeden binnen de architectuur, en de ontwikkeling van jongere generaties binnen de discipline voluit gesteund.  

“Isozaki beschikt over een grondige kennis van de architectuurgeschiedenis en -theorie en hij omarmt de avant-garde. Hij gaat nooit voor een replica van het status quo. Zijn zoektocht naar betekenisvolle architectuur komt duidelijk tot uiting in zijn gebouwen die tot op vandaag de stilistische categorisaties uitdagen, permanent in evolutie zijn en altijd fris in hun aanpak”, aldus de jury.

Isozaki kende zijn vroege succes tijdens de geallieerde bezetting van Japan, wanneer het land zichzelf wilde heropbouwen na de Tweede Wereldoorlog. “Ik wilde de wereld door mijn eigen ogen zien, dus ik reisde minstens tien keer de wereld rond voor ik dertig werd. Ik wilde het leven van de mensen op verschillende plaatsen voelen, niet alleen in Japan, maar ook in de islamitische wereld, in dorpen diep in de Chinese bergen tot in de metropolen van de Verenigde Staten. Al die tijd bleef ik mij afvragen: wat is architectuur?”, herinnert Isozaki zich.

Hij realiseerde heel wat gebouwen in zijn thuisstad maar herdefinieerde ook de uitwisseling tussen Oost en West door de Japanse visie Europees en Amerikaans design te laten beïnvloeden.

“Isozaki was een van de eerste Japanse architecten die buiten Japan bouwde in een tijd waarin Westen traditioneel het Oosten beïnvloedde, wat zijn architectuur  - die gekenmerkt is door zijn wereldburgerschap – werkelijk internationaal maakt”, aldus Tom Pritzker, voorzitter van de Hyatt Foundation. “In een geglobaliseerde wereld heeft architectuur die communicatie nodig.”

Zijn gebouwen lijken geometrisch eenvoudig, maar zijn doorspekt van theorie en intentie. Het Museum of Contemporary Art in Los Angeles was de eerste internationale opdracht van de architect. Hoewel controversieel, spreekt zijn bewustzijn van schaal uit het rode zandstenen gebouw dat een assemblage van volumes is. Hij hanteerde zowel de theorie van de gulden snede als yin yang en maakt de westelijke en oostelijke verhoudingen op die manier complementair.

Isozaki had bij zijn ontwerpen veel oog voor de omgeving en de noden van de lokale maatschappij. Zo is Palau Sant Jordi (1983-1990 Barcelona, Spanje), ontworpen voor de Olympische Spelen van 1992, deels ondergronds gesitueerd om de impact van het stadion voor 17.000 toeschouwers te beperken en in plaats daarvan het omliggende Montjuic heuvellandschap te benadrukken. Het koepeldak is gebouwd volgens Catalaanse technieken, en de hellende vormen zijn geïnspireerd door Boeddhistische tempels. Lokale materialen zoals baksteen, zink en travertijn zijn als afwerkingsmaterialen gebruikt.

“Isozaki is een pionier in het begrip dat architectuur zowel globaal als lokaal is. Het zijn twee krachten die deel uitmaken van een en dezelfde uitdaging”, aldus Justice Stephen Breyer, voorzitter van de jury. “Vele jaren heeft hij proberen bewerkstelligen dat delen van de wereld die lange tradities hebben in architectuur zich niet beperken tot die traditie, maar deze verspreiden en tegelijk ook leren van de rest van de wereld.”

De jury looft ook de generositeit van Isozaki, omdat hij architecten promootte bij het begin van hun carrière die sindsdien tot belangrijke figuren binnen de discipline zijn uitgegroeid.

Het werk van Isozaki overspant zes decennia en omvat meer dan honderd gebouwen verspreid over Azië, Europa, Noord-Amerika, het Midden-Oosten en Australië. Tot zijn bekendere werken behoren Kitakyushu City Museum of Art (1972-1974 Fukuoka, Japan), Tsukuba Center Building, (1979-1983 Ibaraki, Japan), Art Tower Mito (1986-1990 Ibaraki, Japan), Nara Centennial Hall (1992-1998 Nara, Japan), Pala Alpitour (2002-2006 Turijn, Italië), Himalayas Center (2003-2013 Shanghai, China), Allianz Tower (2003-2014 Milaan, Italië), Qatar National Convention Center (2004-2011 Doha, Qatar), en Shanghai Symphony Hall (2008-2014 Shanghai, China).

Isozaki is de 46ste winnaar van de Pritzker Prize, en de achtste met de Japanse nationaliteit. Het ceremonie zal plaatsvinden in Frankrijk in de maand mei.