Bij architectuurwedstrijden geldt meestal het motto the winner takes all. Het winnende ontwerp krijgt alle aandacht en het geld, terwijl de verliezers hun dagenlange inspanningen in de vuilbak mogen kieperen en er meestal geen of nauwelijks een vergoeding voor krijgen. De Vlaamse architectenorganisatie NAV lanceert nu een reeks aanbevelingen om ontwerpwedstrijden anders te organiseren, waarbij ze ook een bibliotheek van verloren ontwerpen aanlegt.
In die bibliotheek kunnen architecten die het niet haalden, hun ontwerp toch nog een beetje in de kijker plaatsen. Ze kunnen er ook een indicatie geven van hoeveel tijd ze in de hele procedure staken.
Want vooral daar knelt het schoentje. Tegenover al die inspanningen staat voor de verliezende partijen meestal geen, of nauwelijks, een vergoeding. “Architectuurwedstrijden van overheden, gemeentebesturen, huisvestingsmaatschappijen en dergelijke eisen vergaande, uitgewerkte studies - soms lijken het bijna complete opdrachten - zonder daar ook maar enige vorm van vergoeding tegenover te stellen. Dat is vragen om een faillissement van de hele sector”, stelde de Vlaamse Raad van de Orde van Architecten eerder al op Batibouw.
NAV pikt daarop in met een handvest met tien aanbevelingen voor het organiseren van architectuurwedstrijden. De opvallendste aanbeveling is om niet met één enkele open procedure te werken, maar eerder met een “tweetrapsprocedure”. Daarbij wordt de selectie “op basis van enkele A4’s” beperkt tot maximaal vijf bureaus. Zij krijgen een vergoeding om een nog altijd beperkt ontwerp op te maken, waaruit de opdrachtgever dan een winnaar kiest. Alleen met dat bureau wordt er naar een volledig afgewerkt ontwerp gegaan.
“Ontwerpwedstrijden en prijsvragen voor architectuuropdrachten scheppen kansen en scherpen de creativiteit aan. Maar als ze niet oordeelkundig worden aangepakt, dreigen ze te ontsporen”, besluit NAV.