Het ontstaan van stadskankers heeft verschillende oorzaken. De gevolgen zijn vaak dezelfde: leegstand, verkrotting, vandalisme, … In kleinere steden zoals Turnhout is de relatieve impact op de directe omgeving sneller merkbaar. Het steegje met bijhorend stadsparkje De Hofpoort in Turnhout was al enkele jaren zo’n stadskanker. Architects in Motion zocht en vond een duurzame oplossing in nauwe samenwerking met de private eigenaar en het stadsbestuur.
Het notariaat Dierckx, is sinds 1893 op de huidige locatie, namelijk in de Gasthuisstraat in Turnhout gevestigd. In de aanpalende de Hofpoort had het notariaat een zestal parkeerplaatsen. Om te voldoen aan de eisen van een 21ste-eeuws cliënteel, wou de initiatiefnemer de mogelijkheid bekijken het aantal parkeerplaatsen te verhogen naar tien. Architects in Motion (AIM) werd ingeschakeld om naar een oplossing te zoeken en de eerste gesprekken met het stadsbestuur werden opgestart.
De aan de bestaande parkeerplaatsen palende woning in de Hofpoort was eveneens eigendom van de notaris en werd bij het nieuwe project betrokken. De Hofpoort was ommuurd en enkel bereikbaar via een poortje wat de psychologische drempel om het binnengebied te betreden verhoogde en er minder sociale controle was. De situatie verloederde stilaan.
Stadspaalwoning
De gesprekken tussen de opdrachtgever - bijgestaan door architect AIM - en het stadsbestuur leidden uiteindelijk tot een plan waarbij een deel privégrond van de bestaande parking en de rijwoning werden geruild voor een stuk van het stedelijk parkje. Daarbij werd rekening gehouden met het ontwerp van AIM om de bestaande woning te slopen en te vervangen door een halfopen stadspaalwoning, waarbij het volume van de woning het zicht niet meer beperkt. De muur rond de Hofpoort werd deels gesloopt en vervangen door een onder een hoek in het project geïntegreerde wand. Een uitnodigend gebaar naar het achterliggend binnengebied. Tegelijkertijd werd er ruimte gecreëerd voor de tien parkeerplaatsen.
De toegang tot de stadspaalwoning is naast de ingang van de parkeerzone voorzien, tegen de aanpalende woning. Op de eerste verdieping die gedeeltelijk in overkraging over de Hofpoort gebouwd werd, zijn er naast een grote zit- en eetruimte, met open keuken en berging, ook twee slaapkamers met badkamer voorzien. Opvallend is het grote terras dat uitkijkt op het parkje wat een extra sociale controle impliceert.
Samenwerking
De wisselwerking typeert het volledige project en bewijst dat een goede samenwerking tussen een private opdrachtgever, zijn architect en een overheid een mooi resultaat kan opleveren waar alle partijen beter van worden. Of om het met de woorden van ir. arch. Peter Vervoort, researcher bij de Vlaamse Overheid, departement Omgeving te zeggen: “Het project Hofpoort is een mooi voorbeeld van een ‘luwteoase’ in het stadshart, letterlijk op enkele meters van de drukke winkelstraat. Het toont ook aan dat dit soort plekken enkel kwaliteitsvol kunnen zijn door een uitstekende samenwerking met duidelijke rollen en afspraken én een goed doordacht architecturaal en stedenbouwkundig ontwerp.”
Tenslotte speelt AIM met het ontwerpen van een nieuwe (stads-)woningtypologie in op de snel evoluerende woontrends en tegelijkertijd wordt daarmee de herwaardering van de stadskern gestimuleerd.