ARTY/ARCHY: Atelier Bildraum, op het snijpunt tussen architectuur en podiumkunsten

Steve Salembier studeerde architectuur aan het Henry Van De Velde-instituut en kwam na zijn studies bij het bureau van Stéphane Beel en Lieven Achtergael terecht. In 2013 richtte hij samen met fotografe Charlotte Bouckaert Atelier Bildraum op, een kunstenaarspraktijk waarbij architectuur, fotografie, film en muziek versmelten tot een uitgesproken zintuiglijk oeuvre waarin het de kijker zelf is die via eigen associaties steevast voor betekenis zorgt. In 2014 voerden Salembier en Bouckaert hun eerste voorstelling ‘Bildraum’ op tijdens Theater aan Zee in Oostende, wat hen meteen de Big in Belgium-award opleverde. Twee jaar later volgde een Total Theatre Award op het Edinburgh Fringe Festival, het grootste theaterfestival ter wereld.

Wie het werk van Atelier Bildraum ziet, zal niet verbaasd zijn dat bezieler Steve Salembier zijn carrière begon als architect. Naar eigen zeggen is architectuur nog steeds zijn passie, maar het contact met het publiek was een gemis. “Toen ik nog bij Beel en Achtergael werkte, speelde ik al veel muziek. Het contact met een publiek leidt toch tot een momentum dat uniek, eenmalig, en vergankelijk is. Mijn honger naar architectuur ligt nog steeds in het construeren van een mogelijke werkelijkheid, maar als ontwerper sta je soms heel ver van de echte wereld. Het architectenberoep is geëvolueerd naar specialisatie met bureaus waarbij de ene permanent met tekenen bezig is en de andere zich over alle bouwaanvragen ontfermt, terwijl architectuur net holistisch hoort te zijn. Het is niet aan mij om daar pretentieus in te zijn, maar dat maakt mij niet per definitie gelukkig. Vandaar de stap naar theater en beeldende kunsten.”

"Ruimte heeft een inherente emotionele dimensie. Er hoeft zich geen mens in een ruimte te bevinden om te laten zien hoe er geleefd wordt. Een verkaveling straalt op zichzelf al een soort van tristesse uit. Die emotionele en narratieve dimensie vind ik interessant om mee aan de slag te gaan."

Beeldcultuur

In het performatief werk van Salembier is architectuur, en ruimte meer bepaald, zeer sterk aanwezig. Atelier Bildraum draait rond beeld, ruimte en verbeelding. Salembier: “We leven vandaag in een beeldcultuur, waar we continu beelden, geluids- en videofragmenten delen met elkaar. Wat mij vooral interesseert zijn de processen waarmee beelden gemaakt worden, de manier waarop ze verschijnen en verdwijnen, en gepercipieerd worden. In de beeldende kunsten bepaalt de gebruiker zelf de tijd waarin hij naar iets kijkt. Hij heeft de ervaring zelf in de hand. Dat is anders bij theater omdat je daar in de context zit van een voorstelling die een bepaalde spanningsboog heeft. Net dat verschil in tijdsbeleving fascineert mij: hoe we kunnen omgaan met beelden en klanken op een heel plastische, beeldende manier, en dat net in een theatercontext?”

Het werk van Atelier Bildraum is dan ook heel zintuiglijk en associatief qua opzet. “De inspiratie die achter ons werk zit, is niet zozeer wat een publiek daarin moet lezen. Het is het publiek zelf dat voor betekenis zorgt”, aldus Steve Salembier.

Maquettes in de hoofdrol

Zijn ervaring als architect komt Salembier goed van pas. In verschillende van zijn voorstellingen spelen maquettes een prominente rol. Zo is ‘Bildraum’  opgevat als een architecturale wandeling doorheen de ruimtes uit de herinneringen van Salembier. Op scène bouwt Salembier maquettes die live worden gefotografeerd, terwijl de beelden uitvergroot worden geprojecteerd zodanig dat het publiek het gevoel krijgt in de ruimtes te zitten. “Ik vertel niet zozeer het verhaal van mijn herinneringen, het publiek zorgt zelf voor betekenis”, legt Salembier uit. “Door het proces van het maken van beelden onverbloemd te tonen in de realiteit zetten we onze beeldcultuur en de machinerie die erachter zit als het ware in zijn blootje. Nogal wat werk van ons is vrij traag, omdat we terug focus willen brengen in onze drukke wereld. Net die traagheid zorgt voor een uitpuring van de ervaring.”


De tristesse van de verkaveling

In de voorstelling ‘In between violet and green’ stelt Atelier Bildraum het Vlaamse landschap in vraag, waarmee Salembier zich achter de visie van Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck op ons ruimtegebruik schaart. “We laten maquettes die een landschap verbeelden op een rolband heel traag voorbij een camera schuiven”, vertelt Steve Salembier. “Op die manier krijg je een ervaring zoals een treinrit, maar dan in slow motion waarbij je de kans krijgt om echt te kijken naar hetgeen voorbij je ogen passeert. We brengen de verkaveling in beeld als een eindeloze zee van hetzelfde, waarbij we een villa naast een vluchtelingenkamp plaatsen of een parking naast een begraafplaats. Door te tonen hoe een rij parkings eenzelfde genetische constellatie heeft als een rij grafzerken, beelden we de troosteloosheid van de verkaveling uit. We creëren een filmische ervaring met een kritische blik op de maatschappij, want ons landschap vertelt veel over hoe wij als samenleving in elkaar zitten.”
 

De emotionele dimensie van ruimte

Architecten zijn vooral geïnteresseerd in de beleving van de ruimtes die ze creëren. In de maquettes van Salembier is de menselijke figuur altijd afwezig. “Ruimte heeft een inherente emotionele dimensie. Er hoeft zich geen mens in een ruimte te bevinden om te laten zien hoe er geleefd wordt. Een verkaveling straalt op zichzelf bijvoorbeeld al een soort van tristesse uit. Die emotionele en narratieve dimensie vind ik interessant om mee aan de slag te gaan”, aldus Salembier.


Festival van de architectuur

Atelier Bildraum heeft intussen al tal van voorstellingen en installaties gecreëerd. De meest recente realisatie is ICON, een opera rond de mythe van ‘L’inconnu de la Seine’, het masker van een vrouw verdronken in de Seine dat in de kunstwereld een gekend symbool is van schoonheid en vergankelijkheid.

Wie meer wilt ontdekken over de link tussen architectuur en podiumkunsten moet op de Dag van de Architectuur in het LOD Muziektheater zijn, waar Steve Salembier spreekt over zijn werk als architect-artiest. Je kan er deelnemen aan een exclusieve rondleiding en LOD gunt je ook een blik achter de schermen van de nagelnieuwe productie as long as we are playing van kabinet k en LOD-componist Thomas Smetryns (i.s.m. hetpaleis).