BIM – Building Information Modeling – is an sich niet nieuw of gebaseerd op een recent idee. Het concept vloeide in wezen voort uit een evolutie waarvoor de kiem al bijna vijftig jaar geleden werd gelegd. Toen computers meer en meer ingeburgerd begonnen te raken, werd al snel duidelijk dat de nieuwe mogelijkheden inzake het genereren, beheren en delen van complexe gegevens ooit zouden uitmonden in het digitaal modelleren van gebouwen.
Het holistische karakter van BIM heeft de algemene implementatie echter lang vertraagd. Dat hoeft niet te verwonderen. Om zinvol te zijn, moest BIM immers aan twee cruciale eisen voldoen: enerzijds tot in het kleinste detail het brede scala van diensten en ingrepen bestrijken die gepaard gaan met het ontwerp van een gebouw, anderzijds voor verticale integratie zorgen (van de architect over het studiebureau, de projectontwikkelaar en de hoofdaannemer tot gespecialiseerde onderaannemers). Dit vergde bijgevolg de creatie van een platform dat tegelijk gesofisticeerd is, gericht is op pragmatische oplossingen en in staat is om de vereiste voorwaarden voor samenwerking te scheppen.
Vandaar dat de algemene doorbraak van BIM er slechts mondjesmaat gekomen is: de ISO/FDIS 19650-norm, die betrekking heeft op BIM, is nog niet zo lang van kracht. Delen 1 en 2 van de norm zijn pas in 2019 gepubliceerd door de Internationale Organisatie voor Standaardisatie en delen 3 en 5 volgden in 2020. Aan deel ISO/FDIS 19650-4 ‘Information Exchange’ wordt momenteel de laatste hand gelegd.
Bij ASSA ABLOY werd BIM een tiental jaar geleden geïntegreerd in het dienstenpakket. Alexandra Quix, Building Projects & Specifications bij ASSA ABLOY Opening Solutions: “Het waren onze Amerikaanse collega's die pionierden met het gebruik van BIM. Wij lanceerden vijf jaar geleden de Openings Studio™-plugin in België en blijven een voortrekkersrol spelen in Europa.”
Möbius I en II
Zustertorens Möbius I en II, gelegen aan de noordrand van Brussel, zijn in dit opzicht exemplarisch. Ze werden ontworpen door assar architects, een internationaal gerenommeerd Brussels bureau met vestigingen in Luik, Antwerpen, Luxemburg en Parijs. De ontwerpers verzoenden de beoogde esthetiek, die gebaseerd is op lichtheid en elegantie, met een bijzonder strikte integratie van BIM. Architect Charlie Malou, die deel uitmaakte van het team dat bij assar architects verantwoordelijk was voor het Möbius-project: "Het doel van BIM is informatie centraliseren en zorgen voor een vloeiende opeenvolging van handelingen, waarbij het risico op fouten wordt geëlimineerd en de dialoog tussen de betrokken partijen wordt gefaciliteerd.”
“Dankzij de uitstekende samenwerking met het BIM-team van ASSA ABLOY hadden we op elk moment toegang tot specifieke en gedetailleerde informatie over de deuren en de bijbehorende veiligheidsuitrusting”, zegt Charlie Malou. In het kader van dit project, dat in 2021 werd afgerond, leverde ASSA ABLOY het hang- en sluitwerk voor 1.800 deuren in de twee torengebouwen – standaarddeuren, brandwerende deuren, veiligheidsdeuren en vluchtdeuren.
Krachtig instrument en dito advies
"Openings Studio™ is compatibel met de twee populairste softwares op de markt: ArchiCAD en Revit, het vergelijkbare softwarepakket bij AUTODESK”, legt Alexandra Quix uit. “De plugin biedt zowel 2D- als 3D-functionaliteiten en de populariteit van 3D-visualisatie is bijzonder groot in België. Over het algemeen is er sprake van een aanhoudende dynamiek, met een groei van ongeveer 40% op de Belgische markt."
Mattias Colla is BIM Manager Benelux. "Voor mij komt het erop aan om vanaf het prille begin bij een project betrokken te zijn”, benadrukt hij. “Om de voordelen van BIM te maximaliseren, is het belangrijk dat alle vragen zeer vroeg in het proces gesteld worden. Ik adviseer niet alleen de architecten, maar ook de BIM-managers van de verschillende betrokken bedrijven."
"Het idee is om een echt Openings Studio™-ecosysteem te creëren binnen BIM, zodat we op deurniveau alle fases van het ontwerp- en bouwproces kunnen opvolgen", vervolgt hij. "Dit is de reden waarom we, naast de pc-versie, een mobiele variant voor smartphones en tablets hebben ontwikkeld. Daardoor kunnen we op de werf rechtstreeks toegang krijgen tot Openings Studio™, bijvoorbeeld door simpelweg de QR-code op een deur te scannen."
"Vandaag zijn de meeste BIM-projecten nog steeds vrij groot – 10.000 m² of meer. In dit verband dient te worden opgemerkt dat BIM nu verplicht is voor openbare aanbestedingen in België. Maar voor sommige architecten gaat de trend ook in de richting van het gebruik van BIM-instrumenten – inclusief 3D – bij residentiële en particuliere projecten. BIM vereenvoudigt het beheer van projecten, ongeacht hun omvang: in plaats van vervelende en zelden bijgewerkte pdf-plannen en Excel-bestanden is er sprake van een platform dat in real time wordt geüpdatet en dat te allen tijde toegankelijk is voor alle betrokkenen.
Toegangsoplossingen in alle fases en tot in detail beheren
"Openings Studio™ past perfect binnen een DBFM-aanpak (Design, Build, Finance, Maintain)", voegt Alexandra Quix toe. "De plugin stelt de aannemer in staat om de uitvoering te superviseren, en in het specifieke geval van deuren is ook de schrijnwerker erbij betrokken. Openings Studio™ biedt elke stakeholder het juiste 'detailniveau' om het werfbeheer, de uitvoering en bijgevolg ook het budgettaire plaatje te optimaliseren. Hoewel het niet het hoofddoel van BIM is, komt het ook de duurzaamheid ten goede, vermits die al in een zeer vroeg stadium van het proces kan worden gekwantificeerd en de foutmarges daardoor tot een minimum kunnen worden beperkt. Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld, afhankelijk van de situatie, punten te winnen in de BREEAM-classificatie of voor LEED-certificering.
"Bovendien is Openings Studio™ ook nuttig voor de facilitymanager in de gebruiksfase: het volstaat om de QR-code van een bepaalde deur te scannen om toegang te krijgen tot alle specificaties en een slimme link naar de details van het gebruikte hang- en sluitwerk. Om deze veelzijdigheid te kunnen bieden, is Openings Studio™ ontworpen als een krachtige en toch gemakkelijk toegankelijke tool. Het vereist geen kennis van CAD-software voor architecten, maar werkt ook in ‘standalonemodus’ in drie taalversies: Frans, Nederlands en Engels."
ASSA ABLOY heeft de gebruikersinterface zo geconfigureerd dat hij gebruiksvriendelijk en handig is. Het scherm is opgedeeld in drie stukken en toont simultaan de beslagset, de 3D-visualisatie en het deurschema, dat een samenvatting geeft van alle kenmerken – inclusief afmetingen, materialen, akoestiek, brandgedrag en EPD-certificaat (Environmental Product Declaration) – van de deur in kwestie.
Alexandra Quix vat het als volgt samen: "Het ontwerp van deuren en hang- en sluitwerk kan zeer complex zijn, gezien de verschillende normen, de veiligheidseisen en het aantal beschikbare producten. Van nul een deurschema opmaken, kan dus heel wat kopzorgen met zich meebrengen. Vandaar dat onze tussenkomst erg nuttig is: door de vereiste elementen in BIM te integreren, kan Openings Studio™ een betrouwbaardere en toegankelijkere basis creëren. Het stroomlijnt het beheer van toegangsoplossingen voor alle belanghebbenden."
"Openings Studio™ is ook interactief: je kunt inzoomen op een deur, communiceren via de plugin en wanneer je een beslagset toewijst aan een deur, heb je meteen toegang tot de details van de onderdelen, beschrijvingen, referenties, productafbeeldingen en hun marktprijs voor het grote publiek”, voegt Mattias Colla toe.
Rapporten in pdf of Excel
Voor Alexandra Quix is de mogelijkheid om rapporten te genereren in pdf- of Excel-formaat eveneens een troef van Openings Studio™: "De rapporten zijn volledig aanpasbaar en kunnen al dan niet prijzen en/of foto's van de producten bevatten. Deze op BIM gebaseerde rapporten zijn bestemd voor de de architect, de hoofdaannemer – die ze kan gebruiken voor het aanstellen van onderaannemers – of de distributeur, die zo zijn prijsofferte kan vervolledigen. Op ons niveau kunnen alle beschikbare producten worden geïntegreerd in het proces, aangezien we voor het volledige gamma BIM-deuroplossingen alle gegevens genereren vanaf de lancering van een product (inclusief permanente updates)."
"Na de introductie van de Revit-versie van Openings Studio™ in de Benelux hebben wij onze aanwezigheid op de markt geconsolideerd via de lancering van Openings Studio™ voor ArchiCAD. De tendens is duidelijk: vooral bij grote projecten is het aantal deuren zeer hoog, met technische vereisten, configuraties en beveiligingsniveaus die zeer gevarieerd kunnen zijn. ASSA ABLOY’s BIM-plugin helpt om deze complexiteit onder controle te houden – vanaf de ontwerpfase tot onderhoud in de gebruiksfase. Hij is simpelweg gebruiksvriendelijker, efficiënter en relevanter voor alle betrokken partijen", besluit ze.