De Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij heeft het ontwerpteam onder leiding van Atelier Kempe Thill en Kaderstudio aangesteld voor het ontwerp van het eerste publieke woningbouwproject van Usquare.brussels. Tot het team behoren ook Ney & Partners, Studie 10,Collectif Latitude en Olivier Graenen.
Dit project maakt deel uit van de reconversie van de voormalige Fritz Toussaintkazerne in Elsene, die wordt gecoördineerd door de Maatschappij voor Stedelijke Inrichting (MSI). Het bestaat uit de ingrijpende renovatie van drie bestaande gebouwen en een bijgebouw tot 32 sociale huurwoningen. Dit complex op de hoek van de Fritz Toussaintstraat en de Kroonlaan wordt het ‘Clos des Mariés’ genoemd, omdat het oorspronkelijk was ontworpen voor de huisvesting van getrouwde rijkswachters. Een deel ervan stond leeg en een ander deel werd gebruikt voor de kantoren van de Scheepvaartpolitie. Dit geheel van erfgoedkundig belang kan dus zijn eerste bestemming als woonruimte weer waarmaken. Het project wordt gerealiseerd voor de openbare huisvestingsmaatschappij BinHôme, die het projecteigenaarschap overdraagt aan de BGHM.
Landelijke sfeer
“De stedenbouwkundige situatie van het stratenblok is heel interessant: het ligt op een strategische positie binnen de metropool aan een belangrijke verkeersas en heeft tegelijkertijd een naar binnen gekeerde inplanting, met een afgesloten groene ruimte, als een ‘hortus conclusus’ die doet denken aan oude kloostertuinen. Het woonproject is beschermd of zelfs geïsoleerd van het stadsleven, waardoor er een sfeer hangt die je zelden vindt in Brussel en die je zin geeft om er te wonen", klinkt het bij het ontwerpteam. "Het is dus belangrijk om deze huiselijke ambiance en deze landelijke sfeer te onderstrepen, zodat een unieke plaats om te leven ontstaat. We stellen voor om de gemeenschappelijke en private open ruimtes sterk te vergroenen. De klim- en kruipplanten geven een totaal ander beeld aan de streng ogende kazerne. De aaneengesloten balkons over de volledige lengte van de gevel bieden de woningen een echte bijkomende ruimte om te leven.
Circulair
Het project streeft ook naar hoge normen op het vlak van duurzaamheid, met een minutieuze aandacht voor de kwaliteiten van de bestaande gebouwen en de integratie van circulaire bouwtechnieken. Het Clos des Mariés zal ook worden aangesloten op het toekomstig stadsverwarmingsnet dat wordt ontwikkeld voor de hele site van Usquare.brussels, zodat er geen fossiele brandstoffen meer nodig zijn. Het nieuwe ‘plantaardige’ thema van het project dat het globale beeld van het Clos bestrijkt en de circulaire methodologie van de ontwerpers bieden een duidelijk antwoord op de huidige en toekomstige noden van stadswoningen en op de milieuvraagstukken.
'Moderne lezing van het Clos des Mariés'
Yves Lemmens, directeur-generaal van de BGHM, vult aan: “Het winnende project van Atelier Kempe Thill – Kaderstudio slaagt erin de uitdagingen van kwaliteitsvolle woningen te verenigen met het streven naar karaktervolle plaatsen door de omgeving van het Clos des Mariès te sublimeren tot een triptiek van groene, intieme tuinen. De architecten stellen een nieuwe, moderne lezing van het Clos des Mariés voor met een verbindend principe en een herwaardering van het erfgoed. Zo faciliteren ze de integratie van het Clos in de bredere context van de kazernes. Het project legt de nadruk vooral op de mix van woningen, de mogelijkheid van ontmoeting en sociale cohesie, de integratie van biodiversiteit en zachte mobiliteit, met aandacht voor de circulariteit van de materialen. Met dit pilootproject schaart de BGHM zich met veel enthousiasme samen met het winnende team achter de dynamiek van circulaire en duurzame bouwprincipes, in samenwerking met Leefmilieu Brussel en andere actoren uit de circulaire sector. Het complex van 4 gebouwen rond 2 binnenpleinen biedt een uitzonderlijk kader voor deze 32 sociale woningen, waarvan het merendeel is bestemd voor grote gezinnen. Het project beantwoordt aan de nood van de toekomstige beheerder met een aanbod van woningen met 1 tot 6 slaapkamers."
De BGHM wil de aanvraag voor de bouwvergunning indienen in zomer 2022 en de eerste huurders verwelkomen in 2025.