Bas Smets mag omgeving Notre-Dame in Parijs hertekenen

De verschrikkelijke brand in de Notre-Dame op 15 april 2019 heeft de Parijzenaars, de Fransen en, in ruimere zin, de hele wereld aangegrepen. De stad Parijs heeft daarom besloten een project op te zetten om het gebied rond de kathedraal opnieuw in te richten en te verfraaien, wat zal bijdragen tot de verfraaiing van de Notre-Dame en tot een beter onthaal van de bezoekers.

De stad Parijs is daarom begonnen aan een ambitieuze fase van dialoog op lokaal, Parijs en nationaal niveau. In mei 2021 is gedurende zes maanden een grote openbare raadpleging gehouden om een zo breed mogelijk publiek bij het project te betrekken: belanghebbenden van de site, omwonenden en winkeliers, Parijzenaars en bezoekers. In de zomer van 2021 werd op het plein een cultureel bemiddelingsproject uitgevoerd om er een bestemming voor de Parijzenaars van te maken. Tegelijkertijd heeft Parijs een burgercomité opgericht om de projecten te analyseren tijdens de gehele procedure van de concurrentiële dialoog. Twintig door het lot gekozen burgers analyseerden de voorstellen en gaven hun mening tijdens de juryvergadering.

Het team onder leiding van de Belgische landschapsarchitect Bas Smets, samen met GRAU, en, voor het erfgoedaspect, het architectenbureau Neufville-Gayet, werd geselecteerd door de jury onder voorzitterschap van de burgemeester van Parijs, met vertegenwoordigers van het EPRNDP, het comité voor de heropbouw van de Notre-Dame, en het Bisdom van Parijs.

"Ile de la Cité is de wieg van de stad Parijs. Het is hier dat de stad werd uitgevonden door middel van stedelijke vormen die zich sindsdien zijn blijven ontwikkelen. Al 800 jaar is de Notre-Dame een bevoorrechte getuige van de transformatie van de stad. Een hertekening van de omgeving betekent in de eerste plaats dat men zich moet afvragen welke openbare ruimten voor de stad van morgen in aanmerking komen. Stedelijke figuren zoals kerkplein, lijnvormige elementen en zitbanken zijn allemaal aanwezig rond de kathedraal, maar op een gefragmenteerde manier. Het project onthult de kwaliteit van elke plek en herbekijkt elk van deze figuren vanuit de dubbele invalshoek van het collectief en het klimaat", legt Bas Smets uit.

Geënt in groene omgeving

Het voorplein is dus ontworpen als een open plek, die de oostelijke gevel van de Notre-Dame in een groene omgeving accentueert. De omringende bomen zorgen voor schaduwrijke zitplaatsen, terwijl een dunne laag water van tijd tot tijd naar beneden sijpelt om het plein bij warm weer af te koelen en kortstondige weerspiegelingen te creëren.

De ruimte achter de kathedraal, even groot als het plein ervoor, tegenwoordig gescheiden door heggen en schuttingen, wordt een groot doorlopend plein rond een royaal grasveld dat uitkomt op de steunberen en de glas-in-loodramen. De tuinen ten zuiden van de kathedraal worden, samen met de bestaande bomen, geïntegreerd in een groot 400 meter lang park langs de rivier.

De ondergrondse parkeergarage wordt omgevormd tot een binnenpromenade die het onthaalprogramma huisvest en de bezoekers nieuwe ervaringen biedt: een nieuwe relatie met Notre-Dame, een nieuwe toegang tot de archeologische crypte en een opening naar de Seine.

Epicentrum van Parijs

Al deze figuren staan borg voor een doorlopende ruimte die nieuwe uitzichten op de Notre-Dame, nieuwe relaties met de Seine en een veelheid van klimatologische sferen biedt. De onthulde en verrijkte stadsfiguren bieden een gecondenseerde versie van de Parijse ruimten, die deel uitmaken van het omringende netwerk van openbare ruimten. De omgeving van de Notre-Dame wordt zo opnieuw het epicentrum van Parijs.

Naast Bureau Bas Smets, Grau en Neufville-Gayet bestaat het winnende ontwerpteam nog uit INGEROP, Franck Boutté Consultants, Les Eclaireurs, BLD Waterdesign en Cronos Conseil. 

In april publiceerde Architectura nog een uitgebreid interview met Bas Smets over de (wijzigende) rol van landschapsarchitectuur, samen met zijn collega's Arne Deruyter en Hans Druart. Lees het hier.