Technologische en maatschappelijke innovaties zijn niet zelden het rechtstreekse gevolg van crisissituaties. Na de uitspraak van het Grondwettelijk Hof inzake de terugdraaiende teller, zoekt de hele sector naar oplossingen om zonnepaneleninstallaties ook in de toekomst rendabel te houden. Het woord ‘batterij’ klinkt dan vaak als de magische oplossing. Op een PV-studiedag van ODE schetste Johan Driesen, professor aan de KU Leuven en expert energiesystemen bij EnergyVille, de mogelijkheden en uitdagingen.
“Het moderne huis is ook het ‘slimme energie’-huis, met een zeer dynamisch verbruik”, zo stak Driesen van wal. “En dat resulteert in een uitdagende interactie met het elektriciteitsnet. Ten tijde van de terugdraaiende teller gold het net als een grote batterij. Het prosumententarief was een huurprijs voor het gebruik van dat net. De introductie van de digitale meter heeft een einde gemaakt aan dat systeem.”
Indirecte zelfconsumptie
Zoals u kan lezen in de andere artikels, is een verhoogde zelfconsumptie de uitweg uit de impasse. Die zelfconsumptie kan op twee manieren gebeuren, merkte Driesen op. “Er is directe zelfconsumptie, waarbij je een stuurbare verbruiker nodig hebt. Maar er is ook indirecte zelfconsumptie: het tijdelijke opslaan van opgewekte energie voor later verbruik.” Enter het batterijsysteem.
Driesen bevestigde de stelling dat de prijs van batterijsystemen stelselmatig daalt. “De verwachting is dat de prijs voor thuisbatterijen rond 2023 onder de 100 euro per kWh zal zakken”, aldus Driesen. Toch zijn er andere aspecten waarmee men rekening dient te houden. De batterijcellen (gelijkspanning) moeten immers gekoppeld worden aan het elektriciteitssysteem in huis (wisselspanning). Er zijn invertoren en convertoren nodig, en de conversiestappen kunnen leiden tot efficiëntieverliezen. Daarnaast bestaat de wereld van de batterijsystemen uit twee grote families: AC- en DC-gekoppelde systemen. “Deze systemen hebben elk een eigen, specifieke architectuur, die gepaard gaat met voor-en nadelen”, aldus Driesen.
Is een thuisbatterij op dit moment al rendabel voor eigenaren van zonnepanelen? “We zitten op dit moment nog op een omslagpunt. Er zijn nog heel wat onzekerheden, bijvoorbeeld op tarifair vlak”, vertelde Driesen daarover. “Het kan de moeite lonen om nu al een omvormer te plaatsen met extra gelijkstroompoorten, om er in een latere fase een batterij op aan te sluiten. Dat is een strategische keuze, die afhankelijk is van persoonlijke profielen en risicoaversie. Toch verwachten we dat het toevoegen van een batterij aan een PV-installatie op korte termijn zeer interessant zal worden.”
Grotere installaties
Driesen staafde die hypothese met een rekenvoorbeeld van hem en zijn collega’s. Daarbij vergeleken de onderzoekers een PV-installatie in de verschillende scenario’s: met of zonder terugdraaiende teller en prosumententarief, en: met of zonder thuisbatterij. Driesen staafde die hypothese met een rekenvoorbeeld van hem en zijn collega’s. Daarbij vergeleken de onderzoekers een PV-installatie in de verschillende scenario’s, waaruit bleek dat het zonder terugdraaiende teller beter is om een kleinere installatie te plaatsen als je de kortste terugverdientijd wil behalen. Driesen: “Voegen we echter batterijen toe in de mix, en laten we de kost van die batterijen systematisch dalen, dan wordt het plots mogelijk om een aanzienlijk grotere PV-installatie te plaatsen en is de installatie opnieuw een stuk sneller terugverdiend.”
PV-Vlaanderen raadt aan om per extra paneel te evalueren of de extra inkomsten acceptabel zijn ten opzichte van de kost en om daken zo vol mogelijk te leggen, rekening houdend met een toekomstige aanschaf van batterijen of elektrische wagens. Bovendien kan de kost om een batterij later toe te voegen beperkt worden door meteen een hybride omvormer te plaatsen.
“De trend is duidelijk: vanaf het moment dat batterijen nog maar een paar honderd euro per kW kosten, loont de investering de moeite en kunnen er netto opnieuw veel grotere PV-installaties geplaatst worden dan voorheen. Dat is een win-win situatie”, besloot Driesen. Wie daar niet op wil wachten, kan natuurlijk nu al een grote PV-installatie plaatsen en daar later een batterij op aansluiten.