BBA 2022 Groepswoningbouw: nominatie voor Korbeek Winners (Carton123 architecten)

Dit project verzamelt de principes van kangoeroewonen, cohousing en levenslang wonen. De toekomstige bewoners zijn familie van elkaar en wilden een aantal zaken samen gebruiken zoals de tuin en was- en speelruimte, maar toch hun private woning behouden.

Carton123 architecten herneemt de verticale onderverdeling die zo typisch is voor de tegenoverliggende arbeiderswoningen, zij het niet letterlijk en iets complexer gepuzzeld. De nieuwe voorgevel durft de passant op het verkeerde been te zetten. Ondanks deze complexe puzzel van typologieën – gelijkvloers wonen volgens de principes van levenslang wonen, twee grote duplexwoningen met collectieve toegang, en een rijwoning - en gedeelde ruimtes werd steeds het evenwicht bewaard tussen gemeenschapsgevoel en de nodige privacy voor de bewoners.

De overdekte buitenruimte is de centrale plek om binnen te komen, alle voordeuren geven hier op uit. Deze speelstraat is weliswaar niet publiek maar gevelplint en stoeptegels halen de band met de straat aan. Een sprong in snede laat toe om binnen het maximaal beschikbare gabarit een extra verdieping te puzzelen.

Genereus gebaar

Het is een genereus gebaar om de doorsteek van straat naar tuin uit te werken als een ruime en hoge overdekte inkomruimte. Regen, zon en het gezang van vogels zijn welkome gasten in deze ruimte, want alle raam- en dakopeningen bleven er open. De inkompatio is een ontmoetingsplek voor de bewoners, en een speelruimte voor de kinderen. Niet minder belangrijk is de ademruimte die gegeven wordt aan de straat; een royaal doorzicht naar het groene binnengebied in een voor het overige smalle en dicht bebouwde straat.

De bewoners wensen het achterste deel van de tuin te delen met de aangrenzende buren, waardoor het sociaal buurtweefsel verder versterkt wordt. 

Niet alleen ruimtes worden gedeeld, ook autodelen wordt een evidentie, zo wordt een laadpaal voorzien gedeelde auto’s en de bewoners overwegen zelfs om het autodelen open te stellen voor de buren. Dit kan een pilootproject worden om de dichtgeslibde straten rondom te verlichten.

Toekomstbestendig bouwen

Door alles collectief aan te pakken kon voldoende budget voorzien worden voor vooruitstrevende gebouwtechnieken, zoals een warmtepomp via boorgatenergieopslag en voldoende PV-panelen om het eigen elektriciteitsverbruik volledig te dekken en zoveel mogelijk gridonafhankelijk te zijn.

Duurzaam bouwen is in eerste plaats toekomstbestendig bouwen.  Het project is zo een intensieve zoektocht naar nieuwe flexibele typologieën geworden, geschikt voor uiteenlopende gezinssamenstellingen. Bij het uitwerken van de woningen heeft Carton123 architecten steeds op maat gewerkt van de huidige bewoners, zonder daarbij andere noden in de toekomst uit het oog te verliezen. Zo kunnen de kamers van de oudste inwonende kinderen eenvoudig omgevormd worden tot een apart verhuurbare studio. In de woning van het gezin met vier kinderen zorgden de ontwerpers ervoor dat de wanden tussen de slaapkamers niet-structureel en zonder nutsleidingen uitgevoerd werden, zodat deze woning eenvoudig opnieuw ingedeeld kan worden naar minder maar grotere kamers.