BBA 2022 Herbestemming: nominatie voor Qville (B-architecten)

Het beschermde monument in Essen stond lange tijd leeg en is in 2020 door Heem Cohousing en B-architecten nieuw leven in geblazen. Het bouwprogramma omvat een mix van één- tot vierslaapkamerwoningen, kangoeroewoningen en studio’s voor mensen met ondersteuningsnood. De mix van gemeenschappelijke en zelfs publiektoegankelijke voorzieningen met een gevarieerd woningaanbod zorgt voor een diversiteit aan huishoudens en gebruikers.

De site wordt gekenmerkt door zeer lange en lage stallen met zadeldaken. Oorspronkelijk waren er zes stallen in baksteenmetselwerk en vier met een houten gevel. Van deze laatste was er slechts één overgebleven. Om het programma te kunnen onderbrengen werd er geopteerd om de verdwenen stallen te reconstrueren. De nieuwbouwvolumes integreren zich in de site door het gebruik van dezelfde materialen als de originele, maar differentiëren zich subtiel door een hedendaagse detaillering.

Dit project toont hoe een nieuwe invulling ruimte heractiveert en zo de instandhouding van verwaarloosd erfgoed op lange termijn garandeert.

Mooi evenwicht

Het project biedt een mooi evenwicht tussen individuele en gedeelde ruimtes, zowel binnen als buiten. Zo beschikt elke woning over een eigen tuin en terras, maar blijft een groot deel van de site gemeenschappelijk. De bewoners kunnen genieten van twee gedeelde overdekte terrassen, een cowerkplek, een buurthuis, een wellness en een zwemvijver. Herberg Quarantaine vormt een mooie publiek toegankelijke aanvulling op de cohousingsite.

De uitdaging lag in het onderbrengen van het programma, dat ambitieus was in omvang. Onder de spanten was er een vrije hoogte van slechts 1,9 m. De stallen werden daarom uitgediept en onderschoeid, zodat aangename hoogtes konden gegarandeerd worden en plaatselijk een slaapverdieping kon worden geïntegreerd.


BEN-woningen

Om BEN-woningen te bekomen zonder het uitzicht van het monument te wijzigen, werden de stallen aan de binnenzijde geïsoleerd. De woningen zijn voorzien van vloerverwarming, aangesloten op individuele warmtepompen met geothermie. Waar kon werden zonnepanelen voorzien, op de dakvlakken die niet vanop straat of de site zichtbaar zijn.

De oorspronkelijke stallen werden gekenmerkt door de afwezigheid van dakgoten. Dit principe is behouden bij de renovatie en de reconstructie. Enkel boven de voordeuren van de woningen zijn korte gootstukjes geplaatst. Het regenwater infiltreert in de bodem door middel van grindstroken langs de gevels.

De daken werden gerenoveerd door middel van geprefabriceerde dakelementen, wat een aanzienlijke besparing en kortere bouwtermijn opleverde.