BBA 2024 | Company Building Award: ark38 (eervolle vermelding)

Het project ark38 behelst de renovatie en herbestemming van een historisch waardevol pand aan de Dender in Aalst tot meubelzaak met showroom. Aalst heeft een belangrijke geschiedenis als industriestad, met de oude opslagplaats van Tupperware langs de Pierre Corneliskaai als een van de restanten. Het was uitermate belangrijk om bij de renovatie van dit beeldbepalende pand het industriële karakter en de intrinsieke waarde te behouden. De typische baksteenarchitectuur werd bewaard, waarbij ontwerpbureau Objekt Architecten nieuwe openingen in de gevel heeft toegevoegd met het oog op de toekomstige functie van het gebouw.

De ontwerpers hebben in het gebouw een aantal genereuze architecturale bewegingen doorgevoerd, met als blikvanger een grote betonnen schijf die in contrast staat met de bestaande rigide structuur. Deze bewegingen hebben als doel schaal te brengen in de grote lege doos en maken daardoor het gebouw geschikt voor haar nieuwe functie, maar ook duurzaam naar gebruik in de toekomst.

Herkenningspunt

Ark38 is allesbehalve een alledaags project. Hoewel het gebouw niet beschermd is, wordt het algemeen als waardevol erfgoed beschouwd. De beeldbepalende bakstenen gevels werden zoveel mogelijk intact gehouden. De omgeving rond ark38 maakt deel uit van een grotere site die herontwikkeld wordt. Heel wat oude industriële panden ruimden plaats voor nieuwe meergezinswoningen. Dit pand werd behouden en creëert daardoor een meerwaarde voor de totale site en de stad. De schaal, de symmetrie en de gevelornamentiek zorgen voor een krachtig herkenningspunt in de omgeving.

Daglicht

De grootste uitdaging bestond erin om zoveel mogelijk daglicht binnen te brengen en het gebouw op schaal brengen voor een nieuwe commerciële bestemming zonder afbreuk te doen aan haar beeldbepalende waarde. De zoektocht naar daglicht werd bepaald door zowel de context als de regelgeving. Het ruwe en rauwe karakter van de voormalige opslagplaats was een leidraad tijdens het ontwerpproces. De hoofdmaterialen zijn staal en beton, waarmee drie bewegingen werden doorgevoerd. Hierbij werd het principe ‘ruwbouw is afbouw’ gehanteerd, waardoor het interieur het exterieur versterkt en omgekeerd. Oude poorten binnenin het gebouw werden hergebruikt en raamopeningen zijn afgestemd op bestaande baksteenverspringingen en ornamenten.

Flexibele werkplek

Het project ark38 is veel meer dan een toonzaal. Het is een creatieve werkplek met flexibele werkplekken waar (interieur)architecten met hun klanten inspiratie kunnen opdoen, kunnen brainstormen en samen kunnen werken aan hun project. Daarnaast is het ook een plek waar de werknemers van Sterck NV en ark38 zich kunnen terugtrekken en laten inspireren door al het moois dat het gebouw te bieden heeft.

Deze flexibiliteit past in de huidige principes van het nieuwe werken. Doordat er geen echte werplekken zijn gedefinieerd, komen bezoekers en personeelsleden organisch met elkaar in contact. De rust en sereniteit die het gebouw uitstraalt, zorgt er dan weer voor dat dit contact niet storend wordt. Daarnaast leent het gebouw zich ook tot het organiseren van workshops allerhande, worden er lezingen gehouden en doet het ook dienst als kunstgalerij.

Baksteenarchitectuur

Bij de renovatie van het historische pand werd de typische baksteenarchitectuur behouden. De voorgevel is gekenmerkt door mooie genuanceerde bakstenen ornamenten waarin door Objekt Architecten nauwgezet nieuwe openingen ontworpen werden. De in de gevel aanwezige grote rechthoekige vlakken werden gedeeltelijk vervangen door openingen die werden verstevigd met een betonnen en bovenaan afgerond kader, dat contrasteert met de bakstenen.

In het interieur werd gefocust op drie materialen: beton, hout en metaal. Deze materialen vullen de open ruimte en verdelen deze onder dankzij hun materialiteit. De betonnen elementen in het interieur - zoals de grote schijf en de verschillende trappen - werden allemaal ter plaatse gestort en geven het geheel een brutalistisch karakter.

Beeldbepalende gevels

Op vlak van duurzaamheid is het behoud van de bestaande gevels van de oorspronkelijke loods een belangrijk aspect. Sinds 1895 bepalen deze gevels mee het uitzicht van de stad. Door de renovatie krijgt het gebouw een nieuw leven en blijft het mee het uitzicht van de site en de stad bepalen. Het gebouw onderstreept het historisch belang van Aalst als industriestad aan de Dender. En hoewel het niet op de lijst van beschermde gebouwen is opgenomen, verdienden de waardevolle gevels ervan behouden te worden. Bovendien is het gebouw ook duurzaam in gebruik voor de komende 100 jaar, los van de huidige functie.