BBA 2024 / Residential Real Estate Award: Cohousing Jean (ectv architecten)

In 2012 kocht sogent, vlakbij het centrum van Gent, de site van de voormalige champignonkwekerij Mycelia over. Bouwgroep JEAN en ectv architecten transformeerden de site tot een cohousingproject met tien BEN-woningen rond een gemeenschappelijke tuin. Elke woning heeft zijn eigen luifel als informele drempel tussen de collectieve tuin en de private buitenruimte. Zo ontstaat er een gaanderij die dient als overgangsruimte en ontmoeting stimuleert. Achteraan gaat de luifel over in een overdekt terras.

Naast de tuin telt cohousing Jean nog meer gemeenschappelijke delen: een collectieve werkplek, leefruimte, speelplek en wasplaats. Daarnaast werd er ook maximaal rekening gehouden met rolstoeltoegankelijkheid aangezien één van de bewoners een rolstoelgebruiker is. Een groot deel van de gemeenschappelijke ruimtes bevinden zich achteraan de site, met een overdekte ruimte als hart. Vooraan richtte de architect een groot werkatelier in openlucht in dat leven langs de straatzijde creëert, zodat de doorgang naar het binnengebied steeds bereikbaar is voor brandweerwagens. Er zijn ook stallingen voor een 70-tal fietsen en vijf autostaanplaatsen voorzien. Dit is beperkt aangezien de hele groep aan autodelen zal doen.

L-vorm

Met behulp van een L-vorm werden de woningen geschakeld rond de collectieve tuin. Ze kregen een systematische basisstructuur waarop de architect met elk gezin apart in gesprek gingen. Elk huis is anders, maar toch verwant. Hun relatie tot de gemeenschappelijke buitenruimtes is divers maar evenwaardig. Bij de helft van de woningen sluit de woonverdieping aan op het maaiveld. De buitentrappen van de andere helft leidt de woningen naar de woonvertrekken op de verdieping.

De gevelvlakken waarlangs veel passage komt, krijgen een zekere robuustheid door het gebruik van metselwerk of tegels. De andere oppervlakken hebben een meer delicate pleisterafwerking op rotswol-isolatie. Afhankelijk van hun oriëntatie hebben sommige pleistervlakken een rotsachtige, andere een geborstelde, afwerking die een afwisseling in lichtreflecties hebben. Het gebruik van groen gelakt metaalwerk voegt een extra frisse laag toe aan de diverse witten.

Het houten schrijnwerk heeft een botergele kleur, net zoals de houten planken ertussen. De houten porch met zijn stalen kolommen bestaat uit een gesegmenteerde opeenvolging van gesloten groene daken, open pergola’s of zonnetenten waardoor oververhitting vermeden wordt. Een dakraam tegen de scheidingsmuur verlicht te circulatie op de bovenverdieping en zorgt voor extra zenitaal licht in de woonkamers via de open trappen.

Grijswaterrecuperatie en gasloos verwarmen

Ook op het gebied van water- en energieverbruik werden heel wat inspanningen geleverd. Zo werkt het project Jean met grijswaterrecuperatie. Het gebruikte 'grijze' water van baden, douches en wastafels wordt gefilterd en daarna hergebruikt voor de toiletten en wasmachines. Vier groendaken en heel wat wadi's zorgen ervoor dat het water opnieuw zijn weg vindt naar de bodem. Wat het energieverbruik betreft, zorgen zonnepanelen en een collectieve warmtepomp in combinatie met vloerverwarming ervoor dat de verwarming en het water voor sanitair volledig gasloos zijn.