BBA 3-2-1 Façade: Phoenix (EDA-AU)

De 140 m² grote woning biedt plaats aan een leefruimte met keuken op de tweede verdieping (inclusief bovenliggend dakterras), een slaapkamer met een tweepersoonsbed en twee slaapkamers met een eenpersoonsbed op de eerste verdieping en het gelijkvloers, een badkamer, een washok, toiletten en een garage. Door het gebrek aan licht en ruimte op het gelijkvloers kon er geen tuin aangelegd worden. Dit wordt echter ruimschoots gecompenseerd door het dakterras en het fraaie uitzicht op het beboste landschap van Rouge-Cloitre en het binnengebied van de huizenblokken.

Nadenken over natuurlijke lichtinval

Het specifieke karakter van de wijk, met zeer smalle voetpaden die loodrecht aan de omliggende straten grenzen, bood de nodige inspiratie voor het inkomgedeelte en de creatie van natuurlijke lichtinval. De inkom bevindt zich in een inham die een derde gevel en een intrigerende dieptewerking deed ontstaan. Deze semipublieke buitenruimtes wijzigen de verhouding tot de aanpalende straat en bieden de bewoner de vrijheid om zich deze toe te eigenen. De scherpe hoek van het blok maakte dat er nood was aan een specifieke, compacte typologie die natuurlijke lichtinval, diepe zichten en privacy verenigt. Elke woning schermt zichzelf af van de andere woningen (en vice versa) door de beoogde ruimtelijkheid tot stand te brengen met een deel van de bestaande muren van de wasserij. Ze spelen als het ware verstoppertje, terwijl de ramen, de binnenkoer, de inkomgedeeltes en de dakterrassen maximaal renderen. Doordat de leefruimtes ingericht zijn op de tweede verdieping, is de privacy van de bewoners gegarandeerd – zowel ten opzichte van de buren als de omliggende publieke ruimte. Ook de natuurlijke lichtinval is er optimaal. De slaapkamers op de eerste verdieping zijn eveneens afgeschermd van de publieke ruimte en hoeven bovendien niet te vrezen voor oververhitting. Het gelijkvloers groepeert de functionele ruimtes en de inkomhal.

Het belang van baksteen

Het project heeft de massieve elementen van het bestaande gebouw bewaard door erbovenop, erbinnen en erdoorheen te bouwen en het unieke volume opnieuw vorm te geven als een verzameling van afzonderlijke verticale elementen die het niveauverschil overbruggen. Aangezien de architecten overtuigd zijn van de kwaliteiten van baksteen, zijn de oude muren op sommige plaatsen onaangeroerd gelaten om het voormalige industriële karakter van het complex in herinnering te brengen. Baksteen is het dominante materiaal in de wijk. Om op plekken zonder rechtstreekse lichtinval toch te kunnen profiteren van diffuus licht, is er geopteerd voor bakstenen met een lichte tint. De monolithische uitstraling is doorgetrokken naar de lateien, dorpels en kroonlijsten in gelijmde baksteen, waarbij extra aandacht moest worden besteed aan de bouwknopen om het infiltratiewater naar behoren te kunnen afvoeren. Ze zijn bekleed met zwarte metalen platen: zinkwerk, teruggetrokken wandbekleding en volle leuningen. De 1,20 meter hoge borstweringen in plaatstaal maken het terras privé en zorgen ervoor dat de bewoners – zelfs in zittende positie – toch uitkijken op het omringende landschap.

Respect voor het milieu en duurzaamheid

Hoewel de woningen in elkaar lijken over te vloeien, vooral aan de achterkant, zijn ze autonoom en beschikken ze over een regenwatertank en een dakterras dat voorzien is op de aanleg van een (moes)tuin. De architecten gaven de voorkeur aan een ‘lowtechbenadering’. De garages zijn geïntegreerd in het EPB-volume en zo uitgerust dat ze gemakkelijk om te vormen zijn tot een atelier of een vierde slaapkamer. De geringe oppervlakte van het gebouw, zijn compactheid en zijn passieve karakter beperken de onderhoudskosten en -lasten. Dit maakt de woningen toegankelijker en remt de gentrificatie af.

3-2-1 Façade

Samen met acht andere projecten maakt het Phoenix-project kans op de 3-2-1 Façadeaward. In die categorie zocht de achtkoppige jury van de Belgian Building Awards 2021 naar innovatieve ontwerpen met een maximale woonkwaliteit. In de projecten moeten daglicht en privacy centraal staan, ondanks het beperkt aantal gevels en de kleine afmetingen. De fysieke prijsuitreiking op BATIBOUW kon niet plaatsvinden vanwege het coronavirus. De winnaar van deze categorie zal dit jaar hier, op architectura.be, bekendgemaakt worden op 25 mei. Hou dus zeker onze website in het oog!