Be Circular: investeren in werk

Wat is het doel van Be Circular?

Leefmilieu Brussel wil investeren in lokaal werk en lokaal hergebruik van materialen. Met Be Circular-projecten steunen we een langere voorstudie waarbij we onderzoeken in welke mate hergebruik of renovatiewerken het gebruik van nieuwe materialen en het produceren van afval kan vermijden. We geven subsidies van maximaal € 30.000 aan bouwbedrijven die de principes van de circulaire economie toepassen in hun bouwproject. De projecten zijn zeer divers, gaande van een studio tot woningen, kantoren, of zelfs een hele wijk. Subsidies kunnen alle bijkomende kosten dekken die verband houden met het circulaire verhaal, maar ze zijn hoofdzakelijk bedoeld als stimulans. Het toepassen van circulaire economie principes op de bouwwerf is niet per se duurder, soms zelfs goedkoper. Dit was het geval voor het Debatty-project met Gillion Construct waarbij de deuren werden gerenoveerd in plaats van vervangen. De moeilijkheid was het vinden van een onderaannemer die dat kon. Eénmaal we die hadden gevonden, bleken de kosten lager te zijn dan nieuwe deuren kopen. We willen meer geld investeren in de teams en de lokale en reële economie, door minder uit te geven aan het ontginnen en leveren van nieuwe materialen. De oproep voor de 2019 editie is nu open.

Hoe evalueer je de circulariteit van de projecten?

Een ingenieursbureau begeleidt de projecten bij ons, maar het is altijd moeilijk om de zogenaamde "vermeden" hoeveelheden in te schatten. Soms wordt een duidelijk cijfer gegeven: in het Vandergoten project met Valens hergebruikten we 60000 bakstenen bijvoorbeeld. De nieuwe update van TOTEM, een levenscyclusanalysetool gebruikt in Brussel, Vlaanderen en Wallonië, zal ons binnenkort helpen om de milieu-impact van hergebruikte materialen te berekenen. Kennis over welke materialen in een gebouw zitten gaat verloren met de tijd. Daarom introduceert het project Buildings As Material Banks (BAMB) materiaalpaspoorten die alle kenmerken van materialen bevatten, zodat toekomstige transformaties van een gebouw van deze informatie gebruik kunnen maken. Voor mij is de circulaire economie veel breder dan het hergebruik van materialen alleen: het menselijke aspect, training, begeleiding, strategieën om collectieve intelligentie te behouden maken er ook deel van uit. BIM kan helpen om al deze aspecten in projecten te kwantificeren en bij te houden.

Zijn sommige materialen gemakkelijker te hergebruiken dan andere in circulaire projecten?

Ongeacht de materiaalsoort, blijft tijd een belangrijke hindernis. Bakstenen, hout en tegels zijn bijzonder geschikt voor hergebruik. Maar met voorbereiding en creativiteit kunnen we alle soorten materialen hergebruiken. In het Horta ONSS-project met Louis De Waele hergebruikten we isolatie. De moeilijkheid bij het hergebruik van materialen is het verkrijgen van CE, ATG of andere kwaliteitslabels. Louis De Waele de λ-waarde voor thermische geleidbaarheid van hun hergebruikte isolatie laten testen in het laboratorium van het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) om dit obstakel te omzeilen.

Hoe vinden Be Circular-projecten deze materialen?

Hergebruik is ook “weten hoe kansen te grijpen”. De link tussen verschillende sites en klanten is soms heel informeel, omdat ze elkaar kennen. Platforms zoals Werflink of Opalis kunnen natuurlijk ook helpen. Niettemin is een zeer goede kennis van de basismaterialen noodzakelijk om ze te gebruiken. Bedrijven die het materiaal van begin tot eind beheersen zijn beter geplaatst om te gaan hergebruiken. Het beste blijft nog steeds hergebruik in situ.