Zopas hebben BeauVent en ZonneWinDT in Diksmuide hun lage energieboot officieel in gebruik genomen. Een hachelijke onderneming om een oude woonboot om te bouwen tot een aangename kantoorruimte met verregaande aandacht voor duurzame energie. De passiefhuis norm bleek moeilijk haalbaar omwille van de oriëntatie en de langgerekte vorm, maar toch vormt het project een knap voorbeeld van een duurzaam kantoorgebouw. Reden genoeg voor Architectura.be om de boot een bezoek te brengen.
Zopas hebben BeauVent en ZonneWinDT in Diksmuide hun lage energieboot officieel in gebruik genomen. Een hachelijke onderneming om een oude woonboot om te bouwen tot een aangename kantoorruimte met verregaande aandacht voor duurzame energie. De passiefhuis norm bleek moeilijk haalbaar omwille van de oriëntatie en de langgerekte vorm, maar toch vormt het project een knap voorbeeld van een duurzaam kantoorgebouw. Reden genoeg voor Architectura.be om de boot een bezoek te brengen.
BeauVent en ZonneWindt zijn twee coöperatieve vennootschappen gefocust op hernieuwbare energie en windenergie.Het lag voor de hand dat ze voor hun eigen kantoren de lat inzake duurzame energie heel hoog zouden leggen.
Dat het kantoorgebouw waar beide zouden huizen een nulenergiegebouw zou worden, leidt tot geen twijfel. Dat het op een boot zou zijn, is weliswaar een speciaal gegeven.
Het hoeft geen betoog dat tijdens het ontwerp en de uitvoering allerhande specifieke problemen opdoken eigen aan een bootcontructie die vaak moeilijk te rijmen waren met het laagenergieconcept.
Zo is er een heel andere vochthuishouding aangezien de romp volledig dampdicht is en een ademende wand niet mogelijk is zoals bij gebouwen. De romp van de boot kan in de zomer uiterst warm worden, terwijl de romp onder waterniveau net koel gehouden wordt.
Er is geen riolering waarop kon aangesloten worden voor het afvalwater. Bovendien kan niet gewerkt worden met gravitatiekracht aangezien de afvoer onder het waterpeil zit. Verder is er geen wateraansluiting voor drinkbaar water.
Typisch voor een boot is ook dat de oriëntatie niet vast staat. Indien de boot een andere ligplaats heeft, zal ook de oriëntatie anders zijn, wat ertoe leidt dat de zonnepanelen niet gericht kunnen worden naar de zon, maar horizontaal gemonteerd moeten worden.
Kortom de realisatie van deze duurzame nulenergiekantoorboot is enig in zijn soort en kan als voorbeeldproject voor duurzame kantoorgebouwen tellen!
Het bouwteam
De architecten Rien Rossey en Sarah Vanhamme hebben de boot ontworpen volgens het passiefhuisprincipe. Beide architecten zijn vertrouwd met laag energiebouw en passiefbouw en werkten eerder samen voor de bouw van een passieve woning.
Rien Rossey werkt sinds 2005 als zelfstandig architect en specialiseert zich in houtskelet passiefbouw.
Sarah Vanhamme is sinds 2007 medewerker bij ZonneWinDT vzw en staat in voor advies duurzaam bouwen in samenwerking met de Provincie West-Vlaanderen.
De ontwikkeling van de technieken gebeurde door Ingenieur Bram Vanmaele, die sinds begin 2009 werkzaam is bij BeauVent en ZonneWinDT VZW. Het ontwerp van de technieken gebeurde in samenspraak met Wim Maris van de firma Ecotechnieken.
De opvolging en coördinatie van de werken gebeurde door Bram Vanmaele en Steven Camertijn (coördinator BeauVent).
Concept
Het voormalige binnenschip “Ange de ciel” werd aangekocht en volledig omgebouwd tot een kantoor volgens het nulenergieconcept. Enerzijds wordt de energiebehoefte op de boot zoveel mogelijk beperkt door een dikke isolatieschil aan te brengen en luchtdicht te bouwen. Anderzijds wordt de resterende energiebehoefte op de boot ter plaatse opgewekt door zonnepanelen. Ook voor het water zullen we van gerecupereerd regenwater drinkbaar water maken. Alle afvalwater wordt gezuiverd in de Ijzer geloosd.
De kantoorboot is opgebouwd uit 2 niveaus: 1 bureau op niveau van het waterpeil en 1 bureau op niveau van de oever. Beide bureaus zijn afgescheiden door een centraal volume met daarin sanitaire voorzieningen, inkom en toegang tot de berging. In de neus van de boot, boven de vergaderzaal is plaats voorzien voor een zuiveringsveld. Achteraan de boot is er plaats voor een aparte keukeneenheid. Er is plaats op de boot voor 15 personen.
Opbouw
Eerst en vooral wordt de warmtevraag beperkt door een dikke isolatieschil van 30 cm cellulose die doorloopt in de vloer, wanden en plafond. Uniek hierbij is de dampdichte stalen romp van de boot zodat een speciale dampdichte folie aan de warme zijde van de isolatie wordt aangebracht om ervoor te zorgen dat er geen vocht in de isolatie kan dringen en daar inwendig kan condenseren. De vloer is opgebouwd uit losliggende bakken gevuld met isolatie zodat bij problemen met de bodem, de bakken er probleemloos uit kunnen om aan de stalen bodem te kunnen werken.
In de wand is een luchtbuis aangebracht om in de zone van de waterlijn vocht te kunnen opnemen. Bij de waterlijn gaat immers de warme wand over in een koude wand en net daar zal het vocht condenseren in de isolatie.
De ramen bestaan uit FSC gelabelde padouk en de beglazing bestaat uit hoogrendementsglas met een U-waarde van 0.6 W/m²K. Enerzijds worden de warmteverliezen geminimaliseerd door een doorgedreven isolatieschil. Anderzijds worden de zonnewinsten geoptimaliseerd zodat we in de winter het kantoor kunnen verwarmen met hoofdzakelijk de zon en interne warmtewinsten. In de zomer zouden deze zonnewinsten zorgen voor oververhitting en daarom hebben we een automatisch zonneweringssysteem voorzien. Aanvullend kunnen we in de zomer passief koelen met een warmtewisselaar die in het water ligt en koelte meegeeft aan de verse ingeblazen lucht.
Technieken
De resterende behoefte aan warmte in de winter wordt voorzien door een warmtepompboiler. Dit is de combinatie van een ventilatietoestel met warmteterugwinning, warmtepomp en een boiler.
Vooraleer de verse buitenlucht in het ventilatietoestel komt, wordt het voorgeconditioneerd door een warmtewisselaar die verbonden is met een gesloten circuit in het water. De constante temperatuur van het water kan gebruikt worden om in de zomer koele lucht in te blazen en in de winter om de temperatuur van de koude lucht reeds wat op te warmen. De vuile afgezogen lucht van binnen geeft bij het naar buiten gaan zijn warmte af aan de verse (reeds voorgeconditioneerde) lucht die ingeblazen wordt.
De resterende warmte die nog in de uitgeblazen lucht aanwezig is, wordt gebruikt om een warmtepomp te sturen die deze warmte, ofwel stockeert in een boiler voor sanitair warm water, ofwel de ingeblazen lucht een beetje bijverwarmt.
Alle afvalwater wordt gerecupereerd in een tank en op regelmatige basis opgepompt naar het rietveld in de neus van de boot. Na zuivering wordt het water in de rivier geloosd. Er zijn geen gewone toiletten, maar droogtoiletten op de boot. Deze toiletten hebben, zoals het woord zelf zegt, geen water nodig om te spoelen. De toiletten worden op regelmatige basis geleegd en de inhoud wordt gecomposteerd. Van geurhinder is dankzij de ventilator en het gebruik van natte doekjes, geen sprake.
Het regenwater van het hoogste kantoor wordt opgevangen en gestockeerd in 6 grote regentanks in het ruim. Dit water wordt gezuiverd door onder andere een actief koolfilter en een UV-lamp. Zo bekomen we al water met een hoge kwaliteit dat kan gebruikt worden om te douchen en af te wassen. Uit 2 kraantjes willen we ook drinkwater: hiervoor wordt een deel van het al gezuiverde water door een osmoseapparaat gestuurd dat alle resterende stoffen eruit haalt. Na passage door een remineralisatiefilter is het regenwater omgevormd tot hoogwaardig drinkwater.
Alle energie die we nodig zullen hebben voor verwarming, toestellen en verlichting, wordt geproduceerd door de zonne-installatie op het dak van de boot. Op het dak wordt een zonne-installatie met een vermogen van 6,4 kWPpiek opgebouwd uit dunnefilm panelen. Aangezien de ligging en dus ook de oriëntatie van de boot kan veranderen is het zowel praktisch als esthetisch moeilijk om met een klassieke platdakopstelling te werken. Vandaar onze keuze voor een volledig horizontale plaatsing van dunne-filmpanelen. Dunne film scoort beter bij diffuus licht, een slechte helling en hogere temperaturen.
Bram Van Maele van Beauvent cbva legt voor de camera van www.Architectura.be uit welke technieken op de lage energiekantoorboot gebruikt werden.
Materialen en leveranciers
· Ruwbouw
o Draagstructuur dak: Kerto balken en FJI-liggers
o Isolatie: cellullose isofloc
o Kingspan kooltherm K1 (dak keuken) en K12 (vloer keuken)
o Dampscherm: alutec
o Vaste isolatieplaten: Gutex ultratherm 50 mm
o Spano naturspanfloor
o Dakdichting resitrix
· Ramen
o Raam in paddouck FSC
o Dubbele beglazing Eurotherm Heat Mirror U = 0.6
· Afwerking binnen
o Gipsvezelplaat Fermacell
o Natuurpleister
o Forbo linoleum (kantoor boven) en kliktegels
· Afwerking buiten
o Paddouck beplanking FSC
· Technieken
o Warmtepompboiler: Nilan
o Droogtoilet: separett villa
o Verlichting: Delta LightTL5 (kantoor) + ALS ledspots (doorgangsruimtes)
o Zonnepanelen dunne film (CIS) Schuco
o Zonnewering: Phaz
o Akoestische panelen: Dox Acoustics
Gerelateerde dossiers
Met medewerking van
Gerelateerde bedrijven
Onze partners