Beeldsmederij DE MAAN bouwt voort op de lange traditie van het Mechels Stadspoppentheater, dat in 1948 door poppentheaterpionier Jef Contryn werd opgericht. Om aan de voorschriften van brandweer en toegankelijkheid te voldoen moesten de historische gebouwen Heilige Geestkapel en Heilige Geesthuis gerenoveerd worden. In opdracht van Stad Mechelen namen Architecten Beeck & Hermans en import.export ARCHITECTURE (IEA) enkele jaren geleden respectievelijk de restauratie en de nieuwbouw onder handen.
Samen met het renovatieontwerp groeide ook het programma van eisen. Na grondige analyse van de site en de gebouwen viel de beslissing om twee theaterzalen in een nieuwbouw onder te brengen. “Door deze aanpak konden de zware theaterfuncties uit de fragiele monumentale delen gehaald worden, waardoor ze beter aan hedendaagse eisen van techniek, comfort en toegankelijkheid konden voldoen. Bovendien liet dit toe de monumenten maximaal in ere te herstellen”, verduidelijkt Architecten Beeck & Hermans.
Het creëren van eigenzinnige visuele, fysieke en tactiele relaties tussen de nieuwbouw en de bestaande monumenten was cruciaal in het verhaal. Architecten Beeck & Hermans: “Net als het creëren van drie autonome en duidelijke, maar tevens avontuurlijke circulaties voor het publiek, de acteurs en de administratie doorheen het amalgaam van gebouwen. Verder werden ook een aantal bijzondere gebruikers- en belevingsdozen met elk hun eigen karakter, sfeer en architecturale detaillering gerealiseerd. En ook een tussenliggend ‘coulissenlandschap’ met een aantal specifieke gekadreerde zichten doorheen de gebouwen en vanuit de gebouwen naar de omgeving.”
De grootste uitdaging in dit project zat in de samenwerking tussen allen betrokken. Twee architectenteams en twee aannemers werkten nauw samen met de Stad Mechelen en het Figurentheater. “Dat maakte het project vrij complex, maar tegelijkertijd interactief”, klinkt het. “Tijdens de werken werden nog unieke ontdekkingen gedaan, zoals unieke originele 17de eeuwse buitenluiken, die een nieuwe uitdaging vormden voor de brandwerende compartimentering gezien men deze op de site als functionerend luik wilde behouden.”
Het project toont aan dat, mits de juiste benadering, de synergie van eeuwenoude monumenten en hoogstaande hedendaagse architectuur kan leiden tot een nieuwe, geladen en inspirerende plek. Architecten Beeck & Hermans: “Het is een prachtvoorbeeld van integrale en geïntegreerde monumentenzorg waarbij onroerend erfgoed hand in hand gaat met hedendaagse architectuur en op verschillende schalen (stedenbouwkundig, architecturaal, kunsthistorisch …) actief bijdraagt tot de kwaliteit en beleving van de stad. Het complex leeft, werkt, straalt (ook letterlijk) en wekt, net zoals het figurentheater dat het herbergt, verwondering en bewondering bij passant, bezoeker en gebruiker.”
De traditionele restauratietechnieken, met bijzondere aandacht voor de restauratie van de kleigewelven (met medaillon), de vrijlegging en conservatie van enkele muurschilderingen en de integratie van de buitenluiken (17e eeuw) in een brandwerende vitrinekast, maken het project extra bijzonder. De duurzaamheid schuilt in het maximaal behoud van het gebouw, zonder te ‘over restaureren’. Door de nieuwbouw tegen het gebouw in te planten kreeg de zij- en achtergevel een tweede beschermende laag en kon dit het behoud van de voorgevel zonder verdere ingrepen compenseren.