Tijdens het bezoek van de tien founding members van Belgian Architects Declare aan het kabinet van Zuhal Demir op 28 februari, legden zes architecten een uitgewerkt actiepunt op tafel. Die concrete beleidsvoorstellen moeten de overheid aanzetten iets te doen aan de klimaatproblemen en het verdwijnen van de open ruimte en de biodiversiteit. In een vervolgreeks gaat architectura.be dieper in op elk van die punten. Als vijfde aan de buurt: Dimitri Minten van RE-ST. "Als Vlaanderen het meent dat ze daadwerkelijk een bouwshift wil, moet ze nu radicaal durven denken. Voeg geen netto kubieke meters meer toe!", klinkt het.
Vlaanderen graaft zicht steeds dieper in een ruimtelijke crisis. Meerdere uitdagingen geven aanleiding tot een radicaal andere bouwcultuur en verhogen de urgentie van veranderingen. De vraag hoe we op een duurzame manier kunnen omgaan met het bestaande ruimtebeslag, krijgt meer en meer belang. Een betonstop werd reeds afgekondigd tegen 2040 en in Europa tegen 2050. Vandaag lijkt dit misschien nog een te radicaal idee, maar het zal noodzaak worden.
Het uitbreiden van de bestaande voorraad nadert immers zijn grenzen, op zowel financieel, ruimtelijk als ecologisch vlak. De contouren van deze grenzen zijn reeds aanwezig en worden alsmaar meer zichtbaar. De term ‘betonstop’ werd recentelijk gewijzigd in ‘bouwshift’. En terecht. We moeten niet stoppen maar net beginnen!
No is More!
De luxe om te morsen met ruimte is schaars en nog moeilijk te verantwoorden. Het bouwen als economische motor, die bewust of onbewust leidt tot overconsumptie van ruimte, staat in sterk contrast met de huidige ecologische en sociale uitdagingen. Het verder consumeren van ruimte legt een te grote hypotheek op een duurzame toekomst en ons klimaat. De analyse dat we groei beter inruilen voor het besef dat we genoeg hebben, is een belangrijke boodschap aan allen. Het gemiddelde ruimtebeslag in Vlaanderen ligt 50% hoger dan deze in de ons omringende landen. We leven op een te grote ecologische voet. We zijn ruimtelijk obees en dienen dringend op dieet te gaan.
We hebben de afgelopen decennia teveel gebouwd, te groot gebouwd, onnodig gebouwd en/of op verkeerde plaatsen gebouwd.
Bouwcompensatie
We stellen daarom een concreet actiepunt voor. Voer een bouwcompensatie in, naar analogie van de boscompensatie.
Als Vlaanderen het meent dat ze daadwerkelijk een bouwshift wil, moet ze nu radicaal durven denken. Voeg geen netto kubieke meters meer toe !
Concreet zou een bouwcompensatie betekenen dat zij die nog kubieke meters bouwvolume willen toevoegen dezelfde kubieke meters elders ook terug wegnemen. Ruimteneutraal bouwen dus. Zij kunnen dit doen door zelf iets af te breken, gebouwen te vervangen of door een bepaald bedrag te storten volgens een vooraf bepaalde bouwcompensatiefactor. Deze financiële compensatie kan de (lokale) Overheid aanwenden om diverse initiatieven te nemen om ons noodzakelijk ruimtelijk dieet te bekostigen zoals bijvoorbeeld het invoeren van een opruimbonus, een onthardingspremie, subsidies voor opmaak van ruimtelijke optimalisatiestudies, financieringen van bestemmingswijzigingen zoals o.m. het opgeven van slecht gelegen woonuitbreidingsgebieden,…
Het pleidooi voor ruimteneutraal bouwen is voor ons een belangrijke eindconclusie. Het bewust toepassen van de tactieken van het niet-bouwen (op grote schaal) kan leiden tot collectieve besparingen én ecologische correcties én heeft positieve impact op het behalen van de klimaatdoelstellingen.
Gerelateerde dossiers
Onze partners