Belgische textielarchitectuur: The Nomad Concept

In België is er de laatste tijd een groeiende belangstelling voor textiel- en membraanarchitectuur. Zo is het Antwerpse bureau The Nomad Concept al verschillende jaren geïntrigeerd door zeilsculpturen.

The Nomad Concept

Architect Amandus VanQuaille, stichter van The Nomad Concept, leidde meer dan zeven jaar lang een onderzoeksproject naar de unieke architectuur van de Tibetaanse nomadencultuur in de Himalaya. Daar kwam hij in contact met de bijzondere nomadententen; opmerkelijke constructies die bij feesten zeer grote afmetingen konden aannemen. Amandus was hierbij gefascineerd door de puurheid van de vormen en de mogelijkheden van de materialen. Hiermee werd meteen de kiem gelegd van The Nomad Concept: de mobiele textielarchitectuur van de traditionele tentenwereld vertalen naar innovatieve westerse toepassingen.

 
Enkele tentstructuren in België

The Noman Concept, inmiddels uitgegroeid tot een groep van architecten, ingenieurs en productontwikkelaars, vormt een expertisecentrum dat uitsluitend overspanningen in textiel ontwikkelt. Hierbij streven zij ernaar dat de water- en zonnewerende functionaliteit steeds gepaard gaat met een unieke creatieve vormgeving. In samenspraak met de architecten en de opdrachtgever integreert The Nomad Concept de textielarchitectuur in het totaalproject. Voor PricewaterhouseCoopers in Brussel ontwikkelde The Nomad Concept een structuur die delen van de tuin overdekt en zo een lunch-, vergader-, of rokerszone afbakent. De membranen kunnen diverse afmetingen aannemen en desgewenst roteren.

Voor Mediplast in Oud-Heverlee ontwierp het architectuurbureau grote roteerbare zeilen die draaien naargelang de zonnestand. Een technisch hoogstandje dat niemand hen heeft voorgedaan.

 

Een voorbeeld van één van hun openbare projecten is de kathedraaloverspanning van het historisch reduit van  Fort 4 in Mortsel, militaire architectuur uit de XIXe eeuw. Nu wordt de binnenplaats gebruikt als unieke akoestische ruimte voor culturele activiteiten, waaronder concerten en theatervoorstellingen. In Delft overspanden zij de historische binnenkoer van het Arnamentarium daterend van 1601, gelegen in het huidig Legermuseum.

Duurzaam textiel

Om dergelijke tentstructuur mogelijk te maken maakt The Nomad Concept gebruik van textielsoorten die bekend staan om hun duurzaamheid en onderhoudsgemak zoals glasvezel geweven textiel, PTFE (beter bekend onder de merknaam Teflon), en andere fluorpolymeren. Deze technologisch hoogstaande materialen maken dat de zeilen weerbestendig zijn: wind, zon en regen hebben geen vat op de membranen. De zeilstructuur kan dan ook het hele jaar door buiten blijven. Architectuurtextiel heeft dezelfde kwaliteiten als andere bouwmaterialen en doet zelfs beter. Immers, om grote overspanningen te realiseren zijn textielstructuren vaak goedkoper dan een aanpak met meer klassieke materialen.

Licht en souplesse

Textiel is een uiterst flexibel materiaal met een relatief klein gewicht, waardoor de membranen makkelijk transporteerbaar zijn. De souplesse van textiel vertaalt zich ook in de flexibiliteit van de vormgeving. Soepele, opvouwbare en verplaatsbare zeilen, gemotoriseerde membranen, zeilen gemobiliseerd door zonne-energie en opvouwbare schaarstructuren … de variatie is groot.

Lichtdoorlatendheid is een andere exclusieve kwaliteit van textiel. Het spel van licht en schaduw dat ontstaat wanneer de zeilen het licht opvangen, weerkaatsen en filteren vormt een essentieel onderdeel van de textielarchitectuur. Door ’s nachts externe lichtbronnen op de zeilen te richten krijgen ze een extra poëtische en zelfs dromerige dimensie.