Beton bekent kleur

De tijd dat beton enkel maar een grijs en monolitisch geheel was, is definitief voorbij. Samen met FEBE, de federatie van de Betonnijverheid, bekijken we hoe het gebruik van kleur de expressief-architecturale mogelijkheden van beton verruimt.

Zonder speciale maatregelen is beton inderdaad grijs, overeenkomstig de kleur van het cement. Met de keuze van de bestanddelen, de dosering ervan en de bewerking van de oppervlakte kan de ontwerper echter een grote variëteit aan kleuren realiseren.
De tint van bewerkte betonsoorten (uitgewassen, gedompeld, gestraald of gepolijst oppervlak) hangt samen met de kleur van de grote componenten, zoals grof zand en steenslag of grind. Bij gladbekist beton hangt de kleur in de eerste plaats af van de fijnste bestanddelen: cementen, vulstoffen, zandsoorten en pigmenten.
Pigmentdosering wordt uitgedrukt in % (massa/massa) ten opzichte van het cementgehalte. Het gebruik van wit cement in combinatie met pigmenten leidt tot meer heldere kleuren dan de combinatie van grijs cement en pigmenten.

    
De potentiële inzet van meer pigmenttypen opent nieuwe perspectieven voor gekleurd prefab beton.


Beperkende norm

Pigmenten voor beton worden vaak als pigmentpoeder ingezet. Dit is van alle typen pigmenten over het algemeen het meest voordelig in prijs. Deze methode heeft echter ook te maken met vroegere normering: de tot 1999 geldende norm DIN 53237 (‘Pigment voor inkleuring van cement en/of kalkgebonden bouwstoffen’) liet enkel de inzet van poederpigment toe.
De norm gaf aan dat pigmentpreparaten, die voor inkleuring van gewapend beton worden ingezet, niet meer dan 0,5% wateroplosbare bestanddelen en maximaal 0,1% chloride mogen bevatten. Deze grenswaarden garanderen dat door de pigmentpreparaten geen zouten of andere stoffen in het gewapend beton komen die de wapening kunnen aantasten. Vloeibaar pigment, maar ook pigmentgranulaten en compacte pigmenten werden zo bij voorbaat uitgesloten, aangezien deze soorten meer dan 0,5% wateroplosbare bestanddelen bevatten.
Jim Bout (vertegenwoordiger van de firma Scholz Benelux) licht verder toe: “De vroegere norm stond andere oplossingen, zoals vloeibare pigmenten, in de weg. Alleen pigmentpoeder bleef over. En dat terwijl additieven, die gebruikt worden voor de productie van vloeibaar pigment, absoluut niet corrosief zijn of op de een of andere manier schadelijk voor de wapening. De oude norm maakte geen onderscheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’ wateroplosbare bestanddelen.”


Nog een mooi voorbeeld van de expressiviteit die gekleurd beton kan uitstralen

 

Nieuwe kansen

De norm DIN EN 12878 die sinds 1999 van kracht is, benadert de zaak iets anders. Alhoewel dezelfde grens van 0,5% wateroplosbare bestanddelen geldt, staat hij een verhoging van de limit toe tot 4% gebaseerd op het vaste stof gehalte, wanneer de wateroplosbare bestanddelen van de pigmentpreparatie voldoen aan de eis DIN EN 934-2, de norm voor betonadditieven. Bij Scholz Benelux kan men dit alleen maar toejuichen: “Deze norm maakt het mogelijk om kwalitatief hoogwaardige pigmenten en toegestane additieven, inclusief andere pigmentpreparaten dan pigmentpoeder, voor inkleuring van gewapend beton in te zetten.”
De potentiële inzet van meer pigmenttypen opent nieuwe perspectieven voor gekleurd prefab beton. De beste verdeling van de pigmentdeeltjes in het betonmengsel wordt immers bereikt met vloeibaar pigment. Toch blijft de inzet van pigmentpoeder, ook uit economische overwegingen, nog steeds een aantrekkelijke optie. Temeer dat voor het handmatig doseren van pigmentpoeder, dat een secuur werk is, tegenwoordig hulpmiddelen bestaan, zoals de levering van de poeders in kleine zakjes en zelfs in wateroplosbare zakjes.


Bron: Artikel uit Beton, tijdschrift van de Federatie van de Betonindustrie (FEBE)