Betonprobleem Carmeuse – hoe zit de vork precies in de steel?

De voorbije dagen was in de media heel wat te doen rond de vervuilde granulaten die in beton gebruikt werden. Het is vooral een esthetisch probleem, maar kan in sommige gevallen ook nefast zijn voor de stabiliteit. Hoe zit de vork precies aan de steel en wat moet je als architect of ingenieur doen als je vermoedt dat het probleem zich ook voordoet op een van jouw werven. Vlaamsearchitectuur.be vroeg het aan Jef Marinus van FEBE.

De voorbije dagen was in de media heel wat te doen rond de vervuilde granulaten die in betongebruikt werden. Door een fout op een van de sites van Carmeuse werd ongebluste kalk gemengd met granulaten. Een eigenschap van ongebluste kalk is dat het zwelt als het in aanraking komt met vocht. Dit zwelproces kan, afhankelijk van de grootte van de korrel, een half jaar of langer duren.

Kraters

Beton dat aangemaakt werd met dergelijke vervuilde granulaten en in aanraking komt met vocht, zal kratertjes vertonen aan de oppervlakte. Dit komt omdat een korrel ongebluste kalk in het beton zwelt onder invloed van het vocht (water of waterdamp). Onder invloed van de druk die hierdoor ontstaat, zal lokaal de oppervlakte van het beton wegspringen en ontstaat er een kratertje. Binnen in het beton is er voldoende tegendruk om het zwellen van de korrel op te vangen. Het gaat dus om een oppervlakteverschijnsel. De diepte waarbij het fenomeen ophoudt is afhankelijk van de druksterkte van het beton.


    


In vele gevallen gaat het daarom veeleer om een esthetisch probleem en zal de stabiliteit van de constructie niet in het gevaar komen. Het probleem kan daarom in bepaalde situaties opgelost worden door het herstellen van de opgetreden schade en het voorkomen van nieuwe schade door het aanbrengen van een vochtwerende coating (hydrofuge) op de betonoppervlakte. Bij enkele getroffen zuiveringsstations werd, omdat het beton continu blootgesteld is aan water, overgegaan tot afbraak van de elementen. Experts kunnen de risico''s perfect inschatten en berekenen en zodoende een gefundeerd advies uitbrengen.


BENOR

Omdat Carmeuse de granulaten levert onder het BENOR- kwaliteitsmerk, waar traceerbaarheid in geval van onregelmatigheden een belangrijk deel uitmaakt, zijn alle (mogelijke) schadegevallen gekend. Zij worden één voor één onder de loep genomen. Telkens zal een panel van experts de zaak bestuderen en de te nemen maatregelen bepalen. Slechts in de meest extreme omstandigheden zal tot afbraak overgegaan moeten worden. Carmeuse heeft zich geëngageerd de schade te vergoeden.

Als u als architect of ingenieur bij een van de getroffen werven betrokken bent, bent u hiervan momenteel op de hoogte. Indien u toch twijfelt, neemt u het best contact op met de betonleverancier, die kan nagaan of er mogelijks vervuilde granulaten in het beton of de betonproducten gebruikt werden. Vervuild beton is herkenbaar aan kratertjes van één tot drie centimeter, met in het centrum een witte vlek van de kalkresten. Dunne elementen met een dikte tot 4 a 5 cm kunnen barsten onder de druk van de zwellende korrel. Bij de meeste prefab betonproducten werd de bevuiling ontdekt terwijl de producten nog op stock lagen en werden ze niet op werven geleverd.

 

Controle

Dit soort accidenten komt gelukkig zeer zelden voor en er is een vrij eenvoudige manier om zich te wapenen tegen kwaliteitsproblemen van deze en andere aard. Het BENOR-merk legt de producenten strenge controle-eisen op en ziet toe op de correcte toepassing ervan. Alle relevante kwaliteitseisen worden door het BENOR-merk afgedekt. Belangrijk is ook dat er veel aandacht besteed wordt aan de traceerbaarheid zodat indien het toch nog misloopt, de schadegevallen snel in kaart gebracht kunnen worden. Corrigerende maatregelen kunnen dan tijdig genomen worden.

Naar aanleiding van de Carmeuse-zaak zullen de BENOR-reglementen trouwens aan een grondig onderzoek onderworpen worden, zodat in de toekomst ook dit soort kwaliteitsproblemen afgedekt zijn. Ontwerpers en voorschrijver kunnen dus hun vertrouwen in de BENOR-gekeurde producten behouden en blijven toepassen in hun projecten. De vele intrinsieke voordelen van beton en de betonproducten
staan garant voor duurzame en kwalitatief hoogstaande bouwwerken.

Bron: Jef Marinus (FEBE)

Dit bericht werd opgemaakt door FEBE met de bedoeling de ontwerpers en vooropgemaakte in te lichten over het probleem, de risico''s en de te nemen maatregelen. Voor meer informatie kan u steeds contact opnemen met FEBE (mail@febe.be of 02/735.80.15), vraag naar Eddy Dano of Jef Marinus.

Volgende week komen we nog terug op deze problematiek. Dan zal Karl Vinck van Assiver dieper ingaan op de aansprakelijkheidsaspecten.