Bewegwijzering in ziekenhuizen is grote uitdaging

Natuurlijk zijn er gelijkenissen te zien tussen verschillende ziekenhuizen. Bepaalde kenmerken die eigen zijn aan ziekenhuizen en bijna in alle klinieken of zorginstellingen terugkomen. Maar er zijn minstens evenveel verschillen waar te nemen. En het zijn die verschillen die ervoor zorgen dat elke case apart bekeken en uitgedokterd moet worden. Het one-size-fits-allprincipe is dus niet bruikbaar. Door de omvang en complexiteit van de gebouwen is het een van de moeilijkste opdrachten die een bewegwijzeringsfirma kan krijgen.

Vier soorten gebruikers

"Een van de zaken die de bewegwijzering in een ziekenhuis zo moeilijk maken, is het feit dat er vier soorten mensen over de vloer komen: patiënten, bezoekers, personeel en leveranciers. De eerste twee groepen kunnen bij een bezoek aan een ziekenhuis wel wat stress ervaren. Ze willen niet bezig zijn met de weg te zoeken. Ze moeten goed begeleid worden tijdens hun aanwezigheid", zegt Johan Lambrechts.

Routes werken

De uitdaging in bewegwijzering is dat er verschillende start- en eindpunten zijn. "De weg uitleggen van punt A naar punt B is makkelijk", zegt Johan Lambrechts. "De weg van punt B naar punt C is al een pak moeilijker, en zeker als er ook naar punt Z moet gegaan worden. In veel bewegwijzering loopt het dan mis en wordt er voor de makkelijkste weg gekozen, namelijk: ga terug naar punt A en vertrek van daaruit naar punt C." Ziekenhuizen worden ook alsmaar complexer. "Dat maakt dat je een aantal systemen kan gebruiken, maar bij zeer complexe gebouwen werkt alleen het systeem met routes goed."

Herkenningspunten

Belangrijk bij het vinden van de weg zijn herkenningspunten. "Zo beschrijf je toch ook de weg aan iemand: 'sla linksaf bij het tanstation, rijdt rechtdoor tot aan het stoplicht'", zegt Johan Lambrechts. "Het belang van dit soort herkenningspunten wordt in ziekenhuisomgevingen vaak onderschat. Het is daarom enorm belangrijk dat dit soort 'landsmarks' worden aangebracht. Dat kan vanalles zijn: een kunstwerk, een opvallende print op de muur, ... Als de patiënt zo'n landmark herkent, weet hij dat hij op de juiste weg is."

Kleuren

Nog een veelgebruikte techniek is het gebruik van kleuren. "Daarbij is het belangrijk om kleuren toe te wijzen aan een locatie, niet aan een activiteit. Zo kan je bijvoorbeeld alle wachtzalen dezelfde kleur geven. Een afdeling met een bepaalde kleur verbinden, is dan weer geen goed idee. In een ziekenhuis veranderen de activiteiten soms zeer snel. Het ligt het meest voor de hand dat er met één kleur gewerkt wordt voor de routes (consultaties, diensten, ...), één voor patiëntenkamers en één voor al de rest."

Digitaal

Nu alles digitaal wordt kunnen ziekenhuizen natuurlijk niet achterblijven. "We zien inderdaad al dat sommige ziekenhuizen werken met een digitaal systeem. Daarbij kan de patiënt via de gps van zijn smartphone zijn route zoeken." Daarnaast zijn er ook de digitale bordjes. "Daar ben ik persoonlijk niet zo'n grote voorstander van", zegt Johan Lambrechts. "Het is een zeer duur systeem en maar al te vaak zijn deze borgen totaal overbodig. Daarenboven werken ze soms verwarring in de hand. Digitale borden zijn enkel interessant als bestemmingen dagelijks of wekelijks wisselen."

Routeplanners

Wel een goed systeem zijn voor Johan Lambrechts de routeplanners die je digitaal kunt opvragen. "Op een touchscreen in de inkomhal vul je een dienst of een arts in en je krijgt meteen de route die je moet volgen. Belangrijk daarbij is dat de terminologie van de patiënt gebruikt wordt. In plaats van nefrologie of cardologie zal je daar dus nierziekten of hartziekten zien staan."

Bewegwijzering al in de ontwerpfase

"De meest ideale situatie is dat er al aan bewegwijzering gewerkt wordt nog voor het gebouw ontworpen wordt", zegt Lambrechts. "Zo kunnen de bouwheer en de architect de verlichting afstemmen op de bewegwijzering. Zeker wanneer je ook digitaal gaat werken, is dit een belangrijk voordeel op het vlak van bekabeling. Maar ook schilderwerken en bewegwijzering kunnen op een esthetische manier gecombineerd worden."

Kortom, bewegwijzering is heel wat meer dan hier en daar wat bordjes plaatsen. Het is een materie waarover best al in het prille begin wordt nagedacht.