BIM'en tussen architecten en ingenieurs: delen is het nieuwe vermenigvuldigen

Enerzijds wordt het architecturale ontwerp steeds uitdagender en moet er rekening gehouden worden met omgevingsfactoren en duurzaamheid. Anderzijds gaan ingenieurs de uitdaging aan om via gesofisticeerde berekeningen gedurfde en toch veilige ontwerpen te creëren. Tegelijk zijn de bouwheer en de uitvoerders vragende partij naar duidelijke, transparante en up-to-date informatie die op elk ogenblik gedeeld en geraadpleegd kan worden op elk medium (pc en mobiele apparaten).

BIM'en helpt

Multidisciplinaire communicatie dringt zich op en vraagt om hulpmiddelen die op elkaar afgestemd zijn. BIM is het antwoord waarbij een werkproces wordt geoptimaliseerd dat gebaseerd is op het delen van informatie van virtuele softwaremodellen. Dit gebeurt binnen een open werkplatform waarbij de diverse applicaties op een intelligente manier gegevens uitwisselen en delen.

Het is belangrijk te weten dat deze BIM werkmethodiek géén eigendom is van een softwarebedrijf. Het wordt bewust gestuurd door een externe en onafhankelijke organisatie (buildingSMART). Binnen haar technische werkgroepen is het ISO-gecertificeerde IFC-formaat vastgelegd. Via een certificering worden softwaretools getoetst zodat een optimale overdracht van de 3D modelinformatie is gegarandeerd. De lijst van goedgekeurde software wordt constant bijgewerkt en staat online. 

Architect en ingenieur: een slimme tandem

Binnen de geschetste workflow levert programma A van de architect een bestand aan, dat door een programma B van de ingenieur wordt ingelezen. Dit doet dienst als referentiemodel voor zijn berekening. Concreet worden daarbij de dragende elementen uit het architectuurmodel gefilterd tot een constructiemodel en nadien vertaald naar een rekenmodel van liggers, kolommen, platen, wanden, schalen enz. In bepaalde processen of bij wijzigingen moet deze uitwisseling echter ook andersom mogelijk zijn. Met andere woorden integreert en exporteert de rekensoftware best ook een tekenmodel.

De aangehaalde vertaalslag gebeurt tot op zekere hoogte automatisch dankzij het gebruik van intelligente bouwobjecten die bv. profieldoorsnede, materiaal, plaatdikte … bevatten. 

Schoenmaker blijf bij je leest

Er moeten echter een aantal belangrijke rekentechnische beslissingen genomen worden. Hier een paar voorbeelden om dit te illustreren. Een ingetekende vloer kan in de praktijk uitgevoerd worden als prefab breedplaatvloeren met een druklaag of een ter plaatse gestorte vloer. Het ene element draagt zijn krachten hoofdzakelijk af in één richting naar de onderbouw, het andere in beide richtingen.

De ingenieur kan ervoor kiezen een wand met een grote opening te berekenen met eindige elementen, of de constructie te vereenvoudigen naar een stavenmodel. De capaciteit van een kolom-liggerstaalverbinding is dan weer afhankelijk van welk element doorloopt (kolom of ligger).

Deze beslissingen kunnen gelegd worden bij de tekenaar (of modeleur) ofwel bij de rekeningenieur. Afhankelijk van de gekozen weg, de grootte van het project, de gewenste uitvoer en detaillering worden de verantwoordelijkheden dus bij de ene of de andere partij gelegd.

Praten helpt

Communicatie is de rode draad binnen dit proces. Het utopische beeld dat dit wordt opgelost door te werken binnen één enkel model, is ondertussen door de praktijk achterhaald. Elke partij moet de vrijheid hebben te werken met de tools die het best passen binnen zijn activiteit.

De referentiemodellen van de afzonderlijke disciplines worden op regelmatige basis door de centrale BIM-manager samengevoegd, vergeleken en gecontroleerd op aanpassingen, clashes, uitvoeringstechnische aspecten enz. Wijzigingen worden mondeling of digitaal (bv. in de cloud) gecommuniceerd en opgevolgd.

BIM 'in het echt'

BIM'en wordt steeds vaker dagelijkse realiteit. In de recente SCIA User Contest vindt u inspirerende ideeën en voorbeelden, toegepast op zowel alledaagse projecten als innovatieve architecturale en rekentechnische hoogstandjes.