BIM vereenvoudigt complexiteit in ambitieus TRAKK-project

De ontwerpopdracht voor de renovatie en de transformatie van de infrastructuur en de omgeving werd door de BEP toebedeeld aan L'Atelier de l'Arbre d'Or, dat het project zal uitvoeren in samenwerking met LEVEL, RM Architecte, BSolutions en NC & Bham. De inhuldiging van het geheel is voorzien voor september 2019.

Kennisuitwisseling met zicht op de stad

De nieuwe infrastructuur heeft de ambitie om de toegang tot nieuwe technologieën te faciliteren en het creatieve proces van de plaatselijke bedrijven te versterken door verschillende soorten ruimtes aan te bieden die kennisuitwisseling stimuleren. Verspreid over twee verdiepingen wordt er een oppervlakte van 1800 vierkante meter heringericht. Dit om later in het gerenoveerde gebouw het nieuwe FabLab en Creative Lab, 120 individuele werkplekken in een landschapskantoor, private kantoren, gedeelde werkruimtes, vergaderzalen, een moduleerbare expositieruimte, een cafetaria en ontwikkelingsstudio’s of -ateliers te kunnen onderbrengen. In totaal zullen er een twintigtal startups en zes of zeven bedrijven in volle ontwikkeling neerstrijken. Tegelijkertijd zal het geheel ook nog plaats bieden aan mobiele werkposten.

Het fraaie uitzicht op de stad, de Samber en de citadel via de riant beglaasde gevels en de drie terrassen is een bijzondere trof. Het gebouw ligt op een steenworp van het centrum en zal dus kunnen profiteren van een rechtstreekse link met de stad en de universiteitsbuurten, meer bepaald dankzij de voetgangersbrug van L’Arsenal. De dubbele hoogte van de bestaande hal wordt optimaal benut met het oog op de inrichting van grote open ruimtes. In de ontwerpfase vergden vooral de akoestiek, de lichtinval en de toegankelijkheid het nodige denkwerk. In functie van de lichtinval in bepaalde ruimtes voerde BSolutions bijvoorbeeld een specifieke studie uit in Dialux.

Een Open BIM-ervaring

Toen de opdracht de publiek werd gemaakt, overtuigde het geselecteerde ontwerpteam de bouwheer om het project de coördineren en te realiseren in BIM. Vanaf de eerste studies realiseerde architectenbureau LEVEL een digitale maquette, die zal blijven evolueren tot aan de oplevering. De modellen van de verschillende disciplines zullen er geleidelijk aan in geïntegreerd worden om een betere coördinatie van de diverse studies te garanderen, de eventuele clashes te corrigeren en de implementatie te optimaliseren. In niveau 2 verliep de samenwerking in een vruchtbare Open BIM-sfeer, waarbij alle modellen regelmatig geüpdatet werden en in IFC-formaat beschikbaar waren op een gemeenschappelijke server. Dit uitwisselingsformaat maakt het mogelijk om modellen te integreren die afkomstig zijn van verschillende softwares, de uitgewisselde informatie te beheren of te beperken en met veel lichtere bestanden te werken.

Het initiatief om gebruik te maken van de BIM-methodiek kwam er spontaan en werd onderschreven door alle betrokkenen. De samenwerking is met andere woorden perfect verlopen. De aanpak bleek goed te werken voor beperkt BIM-gebruik in de studiefase.

Het initiatief om gebruik te maken van de BIM-methodiek kwam er spontaan en werd onderschreven door alle betrokkenen. De samenwerking is met andere woorden perfect verlopen.

Methodologie met geïntegreerde modellen

Het project omvat zowel een renovatie- als een uitbreidingsgedeelte en vergde de integratie van modellen van vijf verschillende disciplines. Dit bracht enkele methodologische specificiteiten met zich mee: vermits alle bestaande elementen aanwezig waren in het architectuurmodel, zouden in de andere maquettes enkel de nieuwe elementen gemodelleerd worden. Daardoor werd het mogelijk om de renovatiefase te visualiseren in het centrale model en de benodigde verbouwingswerken te coördineren in BIM.

De afbraakwerken werden voor alle disciplines ingepast in het architectuurmodel, maar elke partij was conform de traditionele voorschriften verantwoordelijk voor zijn deel van het werk. Dit vermeed doublures, maakte het mogelijk om de werklast voor de studiebureaus te beperken en stimuleerde de dialoog bij de coördinatie van het project.

Een voorbeeld: het stabiliteitsmodel kon vereenvoudigd worden omdat een groot deel van de bestaande staalstructuur behouden blijft. In het architectuurmodel zijn de dragende elementen onderscheiden van andere elementen, wat de architecten toeliet om de informatie-uitwisselingen met het studiebureau stabiliteit vanaf de voorontwerpfase te integreren in de vele ontwerpmatige actualisaties. De stabiliteitsberekeningen zijn dan weer afzonderlijk uitgevoerd met behulp van een specifieke software – enkel het framework van het model werd gerecupereerd in de analytische studiesoftware.

Architectenbureau LEVEL beheerde de centrale maquette in Archicad, inclusief integratie van de stabiliteitsmodellen (in IFC-formaat), de speciale technieken (in IFC-formaat) en de interieurarchitectuur (in SKP-formaat). Bovendien vond er intern bij studiebureau BSolutions ook een afstemming van de stabiliteitsmodellen, speciale technieken en omgevingswerken plaats, mét verificatie van eventuele interdisciplinaire conflicten. Dropbox fungeerde als het gemeenschappelijke platform voor informatie-uitwisseling tussen de verschillende partijen en het documentbeheer.

Meerwaarde

Met haar specificiteiten heeft de digitale maquette het projectinzicht van alle actoren, de coördinatie tussen de verschillende disciplines, de clashdetectie, de implementatie van de diverse elementen en de productie van de meetstaten sterk verbeterd. Deze laatste konden bovendien rechtstreeks geïmporteerd worden in de software voor het opstellen van het lastenboek voor de engineering. Gezien de bebouwde context rond het bestaande volume, droeg de maquette zeker ook bij aan de nauwkeurigheid van de interventies en een betere communicatie met de bouwheer omtrent het ontwerpproces.

De keuze van het samenwerkingsproces lag uiteindelijk in de lijn van het vooropgestelde BIM-gebruik in het project: ontwerp, coördinatie, meetstaten, communicatie, export van het analytische model en beheer van de fasering. Het gebruik van geïntegreerde modellen was vooral voordelig bij vergaderingen, met name dankzij de ruimtelijke visualisatie van de problemen via projectie op een wandscherm. Ook de vergaderingen vanop afstand zijn nuttig gebleken, want ze bevorderden de reactiviteit en de productiviteit. De maquette kon dankzij het IFC-formaat eveneens gebruikt worden door controlebureau SECO en de bouwheer. Ze zal nu verder evolueren naargelang de werken vorderen en zal nog regelmatig geactualiseerd worden, met de bedoeling om er zo veel mogelijk gemodelleerde en informatieve elementen in te integreren.