'BIM voor architecten', een werkwijze uit de praktijk (i-Theses)

Architect Frederik Schoukens stelde zijn werkwijze op de proef in een professionele omgeving alvorens i-Theses in 2015 te vervoegen als consultant. Zijn bijdrage vertrok van een DBFM-project in Waregem in het kader van het Scholen van Morgen-programma. Dit om de actuele mogelijkheden van Autodesk-instrumenten op het vlak van ontwerp en samenwerking te demonstreren - en dan meer bepaald wat je zoal kan doen met Formit, Revit en de BIMiTs Datalink-plugin. Deze laatste maakt deel uit van de verzameling BIMiTs-extensies die sinds 2010 ontwikkeld werden door de ingenieurs van i-Theses om tegemoet te komen aan de vraag van de gebruikers.

Als kenner van de traditionele CAD-methode kon Frederik Schoukens getuigen dat het belangrijk is om doorheen het project verschillende instrumenten te gebruiken, vanaf de eerste schetsen over de visualisaties, de meetstaten, de integratie van de technische plannen en de uitvoeringsdetails tot de as-builtplannen.

De schetsfase met Formit

Formit is een 3D-schetsprogramma dat je online kan raadplegen. Je kan er volumewerkingen en omgevingsfactoren mee bestuderen, studies op het vlak van bezonning en beschaduwing mee uitvoeren, exporteren naar Revit (net als LT) en, in de Pro-versie, ook energieanalyses mee maken. Je kan er net zoals in Sketchup Google-kaarten en andere afbeeldingen in integreren. Het instrument laat ook de ontwikkeling van complexe curves toe. Op amper een twintigtal minuten tijd kan je er massastudies mee realiseren aan de hand van groepen en niveaus van vloeren. De software berekent dus verhoudingen tussen bebouwde en niet-bebouwde oppervlakken.

Frederik Schoukens: "Tijdens de conceptuele fase van een project/ontwerpwedstrijd heeft de architect eerst en vooral vrijheid/creativiteit nodig en een tool die hem of haar toelaat om onder meer het programma van eisen en de omgeving te analyseren en te visualiseren. Een uitgebreid tekenpakket is hier met andere woorden niet vereist en kan zelfs contraproductief werken. In Formit kan je op een eenvoudige manier, met een onderligger uit Bing Maps, 3D-objecten uit de bebouwde omgeving distilleren, ontwerpvolumes schetsen en hier dan de nodige info uit deduceren. Zo kan je onder meer behoorlijk eenvoudig een oppervlakteanalyse van het programma per niveau maken, een zonnestudie realiseren en een summiere energieanalyse uitvoeren. Als kers op de taart kan dit Formit-model op een vlotte manier worden gebruikt in Revit."

Volumes importeren in Revit

Frederik Schoukens: "Als volgende stap in het ontwerpproces kan je op een zeer handige wijze muren koppelen aan gecreëerde volumeschetsen. Dit betekent dat er een rechtstreekse link kan worden gelegd tussen de 3D-schets die in de analyse werd gemaakt en het BIM-model met zijn muren, vloeren, daken, deuren … Eens het model de nodige muren en wanden bevat, kan je de ruimtes in het programma gedetailleerd oplijsten om dit af te toetsen met het eisenpakket, net zoals er een meetstaat van de bouwelementen uit kan worden geëxtraheerd. Zo heeft de architect al in de voorontwerpfase een goede kijk op de kostprijs van het ontwerp."

De deelnemers aan het seminarie konden de voordelen van de methode ruimschoots ontdekken: je creëert op automatische wijze wanden en vloeren, waardoor het dus zeer makkelijk is om de oppervlakken te definiëren en tabellen op te stellen. Vervolgens kan je er rechtstreeks de schetsplannen, organigrammen en programma-analyses uit extraheren en kan je nog andere aanpassingen doorvoeren op het plan. De software voorziet de geïmporteerde elementen van etiketten, waardoor de eventuele problemen eenvoudig aan het licht komen. Je kan er eveneens de coördinatie van de aanpassingen die doorgevoerd zijn door de onderaannemers mee verzorgen. Frederik Schoukens: "Een van de grote voordelen van werken met BIM-software is de mogelijkheid om de verschillende disciplines (architectuur, stabiliteit en technieken) aan elkaar te koppelen. Zo kunnen clashes tussen de verschillende modellen/disciplines op een eenvoudige manier opgespoord worden voor de uitvoeringsfase, zodat de de bouwfase gestroomlijnd kan verlopen."

Meetstaten met BIMiTs Datalink

Frederik Schoukens: "BIMiTs Datalink zorgt voor een naadloze integratie van de hoeveelheden en meetstaten in Revit en Excel-tabellen. Er wordt met andere woorden een bidirectionele link gecreëerd tussen correct geformatteerde meetstaten in Excel en het BIM-model." Het grote voordeel van deze plugin is effectief dat hij een link legt tussen twee softwareprogramma's en dat wederzijdse aanpassingen mogelijk zijn. Het instrument is momenteel nog beperkt tot meettabellen, maar een toekomstige ontwikkeling zou ook moeten toelaten om het bestek eraan te linken - mét behoud van de mogelijkheid tot aanpassingen in beide richtingen. Een proefversie van de BIMiTs-S-bundel met de verschillende extensies is te downloaden op het internet, en bovendien kan je online ook videotutorials raadplegen. Je hebt echter de volledige versie van Revit nodig voor de installatie van de plugins. Meer info vind je op de site www.bimits.eu.

Praktische tips

Het bureau MG architecten uit Keerbergen kwam vertellen over hun ervaring met de implementatie van Revit in 2008, met de bedoeling om tot een vlottere samenwerking tussen ontwerper en ingenieur te komen. Revit kon de uitvoerders van repetitieve taken al zeer snel ontlasten, waardoor ze meer ruimte kregen voor interessantere opdrachten. Vandaag wordt alles uitgewerkt met Revit, vanaf de initiële volumestudie. De basisfuncties van de software konden op amper één maand aangeleerd worden dankzij een goede voorafgaande kennis van AutoCAD. Het is evenwel zeer belangrijk om je te omringen met goede partners bij de implementatie van BIM, zo bleek. Je moet kunnen terugvallen op permanente vormingen en een begeleiding op maat. Er is bijvoorbeeld ook belangrijk voorbereidend werk nodig, meer bepaald voor de opmaak van templates en gepersonaliseerde Revit-families. Voorts moet de communicatie nauwkeurig beheerd worden via regels inzake gezamenlijk werk en de opmaak van een BIM-protocol.

Partnerships

Een presentatie over het partnership met een landmeterbedrijf illustreerde de unieke dynamiek die BIM creëert bij samenwerkingen. Het bedrijf Vansteelandt uit Deinze, opgericht in 1994, ontvangt en herwerkt op grote schaal geografische gegevens met behulp van verschillende technieken. Het heeft zich gespecialiseerd in de 3D-scan en modellering op basis van puntenwolken - technieken die de registratie van bestaande situaties optimaliseren. Zo bracht het meer dan zeshonderd sites in kaart voor GO! Onderwijs. Met een capaciteit van 100.000 punten per seconde biedt een laserscan deze dagen een ongeëvenaarde efficiëntie. De puntenwolk wordt vervolgens opgeladen in Recap voor bewerking en modellering. De brutogegevens, een licht bestand voor de visualisatie of een 3D-model: je kan het er allemaal mee uitwerken. Je moet voor een eenvoudige woning rekenen op een kost van 2000 tot 3000 euro (inclusief 3D-model). Al wordt dit uiteraard gecompenseerd door een enorme winst qua tijd en nauwkeurigheid.

i-Theses heeft vestigingen in Lokeren en Gembloux. Onlangs lanceerde het eveneens een portaal voor architecten.