In Deurne heeft Ontwerpatelier Peter Jannes het sociale huisvestingsproject Eksterlaar voltooid. Het project omvat 33 wooneenheden en is gelegen in een binnenstedelijk gebied. Na uitgebreid onderzoek stelde het ontwerpteam een gebouwmodel voor dat de woonfuncties aan de randen van het perceel plaatst. In het midden wordt een binnenhof gecreëerd dat dient als ontmoetingsruimte en moet bijdragen aan de sociale cohesie. De meeste entrees van de woningen liggen langs het hof, wat de doorgang en leefbaarheid ervan bevordert. Afhankelijk van hun positie en oriëntatie worden twee woningtypes geïntroduceerd: individueel toegankelijke patiowoningen langs de zuid- en westzijde, en een arcadetypologie langs de zuid- en westgrens.
De opdracht voor Ontwerpatelier Peter Jannes was het ontwerpen van een woonproject binnen een dense, stedelijke context. De opdrachtgever is een private ontwikkelaar, die in het kader van de zogenaamde Constructief Bouwen Overheidsopdrachten-procedure (CBO) het bouwperceel, het ontwerp en de gebouwen aanbiedt aan een lokale bouwmaatschappij.
In het gehele project worden 33 sociale huurappartementen gerealiseerd met 1 en 2 slaapkamers. De projectsite bevindt zich in een binnengebied in Deurne, gelegen tussen de Dascottelei, de Van Den Hautelei en de Theo Van Den Boschstraat. Oorspronkelijk was de volledige oppervlakte van het perceel, met uitzondering van de toegangswegen, ingenomen door een bedrijfsgebouw dat gesloopt werd.
Vergroend binnenhof
Via een uitgebreid ontwerpend onderzoek werden de mogelijkheden van het perceel afgetast. De weerhouden stedenbouwkundige layout vertrekt vanuit de randen van het perceel die worden opgeladen met de woonfuncties. Centraal ontstaat een vergroend binnenhof. Via de binnenwanden van de schil wordt gedialogeerd met het binnenhof.
De gelijkvloerse appartementen worden ontsloten via het binnenhof, waardoor de publieke passage op het binnenplein en de kans op ontmoeting wordt versterkt. De overige appartementen worden bereikt via een gemeenschappelijke gaanderij. De buitenwanden van de schil, op de perceelsgrenzen ingeplant, worden voorzien van patio’s en een ‘gepaste’ bouwhoogte. De lichtinval en privacy van de omliggende woningen en buitenruimtes wordt op die manier verzekerd.
Uitdagingen en troeven
De stedenbouwkundige context is complex. De vier randen van het bouwperceel zijn voorzien van een zeer dense bebouwing waarvan de schaal varieert. De meest dominante bebouwing zijn de meergezinswoningen met 8 bouwlagen langsheen de Dascottelei. Het verankeren van een bebouwing met een gepaste maat in de zeer complexe stedenbouwkundige context met behoud van de privacy van alle bewoners, vormde de uitdaging van dit project.
Het gemeenschappelijk binnenhof, dat driezijdig ontsloten wordt, fungeert als hart van het woonensemble en als shortcut tussen de omliggende woonstraten. Dankzij de publieke passage en een gepaste maat en inrichting, krijgt het binnenhof de kans om uit te groeien tot een ontmoetingsruimte ter versterking van de sociale cohesie binnen de woonwijk.
Materialen en technieken
De materialisatie van het woonproject wordt gekenmerkt door het gebruik van een roodkleurige gebakken gevelsteen in combinatie met een detaillering van slanke boorden en kroonlijsten in beton, en een wisselend gebruik van liggende en staande metselwerkverbanden. Het bouwsmeed- en buitenschrijnwerk werd uitgevoerd in bronskleurig aluminium.
Het gebruik van lage tuinmuren, het eenmalig verspringen van het gevelvlak in de zuidgevel en de wisselende gevelcompositie in functie van oriëntatie draagt bij tot het verschalen van het woonproject op maat van de bewoner en zijn omgeving. Deze herkenbare architectuurtaal en materialisatie, refererend naar de verschijningsvorm van de originele bebouwing in de aanpalende woonstraten, draagt bij tot het beoogde pretentieloze en huiselijke karakter van het woonproject.