-
![]()
Wonen in Monnikenheide: zorg, inclusie en architectuur | Gideon Boie (red.) | VAi | 2023
Wivina Demeester, bijna 80, wellicht meer bekend als CD&V-politicus, ex-minister, oprichter van het Vlaams Bouwmeesterschap en het Vlaams Architectuurinstituut, bestuurder van heel veel, …, is samen met haar echtgenoot tevens de bezielende, drijvende en wakende kracht van Monnikenheide. Dit woon- en zorgdorp in de Zoerselse bossen voor mensen met een beperking werd 50 jaar geleden bescheiden opgestart op familiegrond. Zelf woont ze nog altijd middenin haar levenswerk, waarvoor ze naast haar legio bezigheden en bemoeienissen blijkbaar nog tijd vond. Toen ze zelf een kind met een beperking kreeg zocht ze naar een alternatief voor de klassieke opvang in de psychiatrie en tekende een toen gedurfd concept van kleinschalig gezinsvervangend wonen uit. Voor Wivina Demeester was het ab ovo duidelijk dat goede architectuur als instrument moest gebruikt worden om het samenleven tussen en het respect voor de bewoners te optimaliseren. Met haar trouwe raadgever in de luwte, b0b Van Reeth, onlangs 80, legde ze een parcours af, dat nu terecht in een boek vastgelegd wordt.
Zelden werden zoveel relevante ontwerpen op een lap grond naast elkaar en tussen de bomen gebouwd. Het is architectuur, die zorg draagt, in twee betekenissen: architectuur, die met zorg gemaakt is, en architectuur, die de zorg ondersteunt. Met dank aan Luc Van den Broeck, Bruno Boulanger, Marc Depreeuw, b0b Van Reeth + AWG, Dirk Somers + Huiswerk, Jo Peeters, Johan De Coster, Peter Swinnen + 51N4E, UR Architects en FELT.
Thomas Vanderveken citeert in zijn bijdrage Charlotte Perriand, de onderschatte medewerkster van Le Corbusier: “Het gebouw is niet belangrijk maar de mens die er in woont.” Wivina Demeester parafraseert deze these door het gebouw zo belangrijk te maken dat het ten goede komt van de wonende mens. Een tweede citaat van Perriand onderlijnt nog beter de betekenis van Monnikenheide: “Vivre, c’est faire vivre.” Dat hebben de bouwvrouw en haar ontwerpers uitstekend begrepen.
Dit uitmuntend met woord en beeld gedocumenteerd boek brengt een impliciete en dus ingetogen hulde aan de missie en de visie van Wivina Demeester, haar woon- en zorgdorp en haar architecten, hoewel bescheidenheid hier niet op zijn plaats is: de maatschappelijke meerwaarde is immers onschatbaar. Ik hemel maar zelden architectuurboeken op maar ‘Wonen in Monnikenheide’ kan ik alleen maar warm aanbevelen, aan al wie een hart voor mensen en architectuur heeft. Vlaams Bouwmeester Erik Wieërs spreekt van “bijzondere gebouwen voor bijzondere mensen”. Ik voeg daar graag ‘een bijzonder boek’ aan toe, wegens zinnig en zinvol.
Het boek Wonen in Monnikenheide (2023) is een uitgave van het Vlaams Architectuurinstituut. Meer info vind je hier.
Onze partners