Bouwmeester op straat na ‘belangenvermenging’

Vier maanden voor het aflopen van zijn mandaat, heeft de Vlaamse regering haar bouwmeester Peter Swinnen ‘met onmiddellijke ingang’ ontslagen. Ze volgde daarmee een rapport van Audit Vlaanderen, een dienst die de Vlaamse administratie controleert.

Het was Liesbeth Homans (N-VA), als Vlaams minister bevoegd voor Bestuurszaken, die de beslissing gisteren bekendmaakte. Omdat er een procedure loopt bij het parket, wat gangbaar is wanneer er misdrijven worden vastgesteld, gaven Homans en het Team Vlaams Bouwmeester zelf geen verdere details over het ontslag. Maar volgens onze informatie wordt Swinnen ‘belangenvermenging’ ten laste gelegd.

De Vlaamse Bouwmeester moet de kwaliteit van nieuwe overheidsarchitectuur bewaken, en wordt dus geacht een onafhankelijke positie in te nemen. Wanneer hij ‘open oproepen’ voor bouwprojecten en onderzoeksopdrachten uitschrijft, kan er dus geen sprake zijn van privébelangen of favoritisme. En net daar zou het dus misgelopen zijn.

Swinnen schreef een jaar geleden namelijk een studieproject uit voor stadsontwikkeling in Albanië. Maar het team dat de studieopdracht in de wacht sleepte, zou over voorkennis beschikt hebben. De zaak werd vorig jaar aanhangig gemaakt door een klokkenluider, nadat er precies over deze opdracht onenigheid was ontstaan binnen het Team Vlaams Bouwmeester.

Waarover gaat het juist? ‘51N4E’, het architectenbureau waar Swinnen werkte voor hij bouwmeester werd, realiseerde in het Albanese Tirana de ‘TID Tower’, een opgemerkte hoogbouw van 25 verdiepingen. Als bouwmeester schreef Swinnen daarna een opdracht uit om na te gaan hoe Albanië baat kan hebben bij stadsontwikkeling.

Patrick Janssens

Daar begon de tweespalt. ‘Onze expertise ter beschikking stellen aan Albanië leek ons een goed idee’, zegt een teamlid daarover. ‘We waren het er echter niet over eens of dit met geld van de Vlaamse Bouwmeester moest gebeuren.’

Van de drie kandidaten ging de opdracht uiteindelijk naar het Centrum voor Stadsontwikkeling, een combinatie met gewezen SP.A-politicus Patrick Janssens. Omdat Janssens vlak voor de toekenning van de opdracht al in Tirana was, wordt hier de voorkennis vermoed.

Janssens zelf is zich van geen kwaad bewust. ‘Ik voel me niet aangesproken’, reageerde hij gisteren. Hij bevestigt dat hij met zijn team heeft ingeschreven op een beperkte offerte-aanvraag. ‘We hebben een concreet voorstel gedaan en hebben de opdracht gekregen.’ Maar omdat Janssens daarna overstapte naar het voetbal, voerde het team die opdracht nooit uit. Meer zelfs, heel de studieopdracht is er nooit gekomen.

De zaak werd vorig jaar al tegen het licht gehouden, door toenmalig voogdijminister Geert Bourgeois (N-VA), maar die concludeerde toen na een gesprek met Swinnen dat er geen belangenconflict was. Opvallend: hij startte daarna toch een intern onderzoek. Dat nu dus blijkbaar uitmondt in Swinnens ontslag.

Maar het is niet duidelijk of er naast Albanië nog meer onderzoek is naar belangenvermenging. Zo kreeg het architectenbureau 51N4E onlangs drie opdrachten toegewezen in de reeks ‘open oproepen’. Swinnen werkt echter sinds zijn aanstelling niet meer voor het bureau. Hij heeft zich ook teruggetrokken als vennoot en heeft al aangegeven dat hij ook na zijn mandaat niet zal terugkeren. Het kabinet-Homans wil niet bevestigen dat een klacht van een ex-teamlid deel uitmaakte van de audit.

Toekomst bouwmeesterschap

Het bouwmeesterschap beroert de gemoederen al maanden. Swinnen botste eerder al met de politiek. Nadat hij vorig jaar in een opiniestuk het Antwerpse stadsbestuur (onder leiding van N-VA-burgemeester Bart De Wever) op de korrel nam, werd hij al eens op het matje geroepen door Bourgeois.

Intussen staat in het Vlaams regeerakkoord dat de regering voortaan wil werken met een expertencollege in plaats van een onafhankelijke bouwmeester.

Toch staat de audit los van de bevraging die hierover momenteel loopt. In die bevraging spreekt een meerderheid van bouwend Vlaanderen zich uit voor een sterk en onafhankelijk bouwmeesterschap.

Lees ook: Flamboyante ruziemaker