Bouwproces 2016: de voordelen van BIM voor de aannemer

Het stadskantoor wordt het nieuwe administratief centrum van Stad Hasselt. Het is een combinatie van nieuwbouw en renovatie en komt aan de oude rijkswachtkazerne aan de rand van het centrum van Hasselt. Momenteel is de ruwbouw van de kelder in volle uitvoering. De werken zijn eind 2015 gestart en worden normaal gezien afgerond in 2018.

“BIM biedt vandaag de dag al een heel aantal concrete voordelen," steekt Froyen van wal. "In de eerste plaats is het mogelijk om met BIM een eenduidig en duidelijk uitvoeringsdossier te generen, waarin alle info centraal te vinden is en waarin alle hoeveelheden precies juist worden weergegeven. Dit zorgt ervoor dat er op de werf minder chaos heerst en dat er grip op en vertrouwen in het dossier is. Hierdoor worden stress en faalangst tot een minimum beperkt en wordt er niks over het hoofd gezien of vergeten.”

Een ander voordeel van BIM is de automatisering van de productie, het kunnen uitvoeren van clashcontroles en de overzichtelijke opmaak van meetstaten. Uit dit alles vloeit een betere en duidelijkere communicatie voort. Het bevordert eveneens een snellere inwerking, aangezien alle aspecten van het project met een 3D-beeld voor alle betrokken partijen meteen helder en duidelijk zijn.  Daarbij wordt ook de planning gevisualiseerd.

“Daardoor is er sprak van een betere procesbeheersing en de projecten brengen minder risico’s met zich mee. Er zijn namelijk minder faalkosten, wat een positieve invloed heeft op het budget en de termijn van het project. Daardoor zijn de werknemers ook enthousiaster en gemotiveerder. Dit komt omdat er zo minder tijd moet worden besteed aan het oplossen van problemen waardoor we constructiever kunnen werken,” aldus Froyen.

Stadskantoor Hasselt als leerproces

Voor het project van het nieuwe stadskantoor in Hasselt stak midden 2015 het communicatieprobleem tussen verschillende softwarepakketten de kop op. Op dat moment dacht Kumpen nog dat Open BIM veel te moeilijk en tijdrovend was en dat het niet zou renderen. In de loop van dit project is hun mening echter volledig omgedraaid. Ze hebben hierin het leerproces doorlopen en zagen meteen dat de voordelen van Open BIM  zeker bij grote gebouwen duidelijk waren.

De open BIM-methode waarvan Kumpen hierin gebruik maakte, is gebaseerd op de uitwisseling van open bestandsformaten waaronder IFC-bestanden. Ze houdt de uitwisseling in van intelligente gebouwinformatie op een transparante en consistente manier tussen verschillende softwarepakketten. Open BIM wil zo een universele, geïntegreerde ontwerp- en communicatiemethode zijn die ervoor zorgt dat de verschillende partners alle belangrijke informatie over een project van ontwerp tot uitvoering beheren en verder ontwikkelen in hun eigen BIM-model.

Software Solibri, ARCHICAD, Allplan en Revit

De architecten gebruikten voor dit project ARCHICAD, de ingenieurs stabiliteit Allplan en Kumpen gebruikte Solibri en Revit. Nadat de grondwerken van het project waren uitgevoerd, werd er vanuit een 2D-plan via een ingewikkelde formule berekend dat er 800 kubieke meter zand was verwijderd voor de funderingszolen met een complexe vorm. Via het 3D-model bleek het na 1 druk op een knop echter 400 kubieke meter te zijn.

Via clashcontrole wordt er geautomatiseerd bepaald welke delen van staalprofielen wel en niet van brandwerende verf moeten worden voorzien. Anders moest dit manueel gebeuren via Excel. Een goede IFC-export van uit Allplan biedt oplossingen om dit te automatiseren. Verder werd er per gevel bepaald wat de hoeveelheden waren op vlak van oppervlakte. Deze gegevens werden gegroepeerd om info uit het model te krijgen. Er stond bijvoorbeeld eenzelfde gevel op twee plannen, wat resulteerde in een dubbeltelling. Dit soort fouten kunnen er met behulp van BIM worden uitgehaald.

Expertise op enkele jaren tijd

Het in gebruik nemen van deze BIM-methode hoeft ook geen lang proces te zijn. Kumpen heeft zich in 2014 op het BIM-avontuur gestort via een pilootproject. Sindsdien heeft het de verschillende aspecten van de methode kunnen ontdekken en expertise kunnen opbouwen aan de hand van enkele andere opdrachten. Vanaf 2015 is het bedrijf gestart met het gebruik van Revit. Daarna begonnen ze gebruik te maken van de Open BIM -methode en tegen eind 2017 wil het 80 % van zijn projecten realiseren met behulp van BIM.

Alles begon voor Kumpen met de opmaak van 3D-modellen in SketchUp om het uiteindelijke resultaat beter te kunnen visualiseren. Vervolgens deed zich de kans voor om de Open BIM-methode uit te testen en IFC-bestanden uit te wisselen. Gezien de interne wil tot optimalisatie modelleerde Kumpen nadien integraal een omvangrijk project op basis van 2D-plannen die aangeleverd werden door de betrokken architecten en studiebureaus.

Dieter Froyen: "Op die manier konden we maar liefst achthonderd problemen vroegtijdig detecteren. De beperking van faalkosten is voor ons een dagelijkse bezorgdheid, dus we analyseerden hoeveel duurder de werken zouden zijn als we die fouten niet hadden opgemerkt. We hadden dankzij het modelleren een besparing van 5 à 6% gerealiseerd, inclusief gewonnen tijd voor extra interventies en materiaal."

België als wereldwijd koploper

De BIM-methode zorgt dus voor de optimalisatie van het bouwproces, maar er is een opstarttijd nodig. “De methode moet de tijd krijgen om in dat stadium te geraken. Eens de info juist zit, gaat alles sneller en gemakkelijker. Daarom moet je precies omschrijven in het protocol vanaf wanneer de modellen zullen worden uitgewisseld.”

“Het lijkt voor de architect verstandig om met de coöperatieve BIM te beginnen wanneer het ontwerp is opgemaakt, met andere woorden vanaf de uitwerking van de uitvoeringsplannen. Het is beter om in een vroeger stadium een grof BIM-model op te bouwen en dit gaandeweg weldoordacht te verfijnen en te detailleren. Nadien moet men dan enkel nog de plannen en de benodigde gegevens er uit afleiden," besluit Froyen. Kumpen wil verder de hele Belgische bouwwereld aanmoedigen om ons land wereldwijd koploper te maken in het gebruik van BIM.