Bouwproces 2016: veranderde wetgeving omtrent hemelwater

Sinds 1999 is het voor particulieren verplicht om bij nieuwbouw het hemelwater en afvalwater te scheiden en een hemelwaterput te plaatsen voor de opvang en het hergebruik ervan. De gemeenten moeten op openbaar domein voor een scheiding van regenwater en afvalwater zorgen. Bij de heraanleg van een weg moeten ook bestaande huizen hun regenwater en afvalwater scheiden. In dat geval is er sprake van een afkoppelingsproject. De vraag is dan waar we naartoe moeten met het regenwater dat op ons terrein valt.

“Er werd opgemerkt dat met de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV) Hemelwater van 2004 de doelstellingen niet bereikt werden,” zegt Riet Lismont, projectleider kennisbeheer van Vlario. “Meer bepaald de doelstelling om het effect van bijkomende gebouwen en verhardingen op het watersysteem te neutraliseren. Kleine en bestaande gebouwen en verhardingen ontsnapten aan de GSV Hemelwater. Daarom kwam er in 2013 een verstrenging. Die houdt in dat voor nieuwbouw en uitbreidingen groter dan 40m² nu ook een infiltratievoorziening verplicht is. Op die manier wordt de grondwatertafel terug aangevuld en worden tegelijk droogte en overstromingen tegengegaan.”

Gemeentebesturen en architecten bijscholen

“Uit de keuring van de privériolering bleek dat in 2014 en 2015 bij 20% van de nieuwbouwwoningen geen infiltratievoorziening werd geplaatst. Die staan vaak niet op de rioleringsplannen, terwijl er toch een bouwvergunning werd afgeleverd. In de bouwvergunning wordt er nochtans naar de nieuwe GSV Hemelwater van 2013 verwezen. Dit wijst erop dat de wetgeving niet voldoende gekend is. VLARIO probeert dit probleem aan te pakken door opleidingen voor gemeentebesturen en architecten te organiseren,” vervolgt Lismont.

“Voor meer informatie over de GSV Hemelwater verwijs ik tijdens mijn lezing naar het Technisch achtergronddocument bij de gewestelijke stedenbouwkundige verordening van 5 juli 2013 voor hemelwaterputten, infiltratie- en buffervoorzieningen. Dit document is specifiek bedoeld voor architecten. Hierin staat onder meer hoe groot de hemelwaterput en de infiltratievoorziening moet zijn en wat er op de plannen moet staan. Het document bevat ook uitgebreide tabellen voor de bepaling van de afwaterende oppervlakte bij een meer dan gemiddeld hergebruik van hemelwater, en voorbeelden hiervan.”

Verplichting keuring riolering

De keuring van de privériolering is volgens het Algemeen Waterverkoopreglement verplicht sinds 1 juli 2011. Nadere regels werden bepaald in het Ministerieel Besluit Keuring. De keurder gaat na of de scheiding van hemelwater en afvalwater in orde is, of er bij nieuwbouw een hemelwaterput aanwezig is, en ziet toe dat de milieuvoorwaarden volgens de zoneringsplannen worden nagekomen.

“In de groene cluster, op plaatsen waar nog geen riolering ligt die aangesloten is op een waterzuiveringsinstallatie, moet er een septische put liggen waar zowel het grijze als het zwarte water op aangesloten zijn. In de rode cluster zijn de burgers zelf verantwoordelijk voor de zuivering van het afvalwater. Op die plaatsen moet er een IBA aanwezig zijn. Op basis hiervan krijgt de burger een conform of niet-conform attest,” zegt Lismont.

Gebrek aan wettelijke basis

Er zijn nog heel wat andere regels waaraan de installatie moet voldoen. Het betreft onder meer de GSV Hemelwater, het aansluitreglement, de provinciale verordening en bijkomende eisen van rioolbeheerders.

“Vandaag worden positieve keuringsattesten afgeleverd voor private rioleringen die bijvoorbeeld niet uitgerust zijn met de verplichte infiltratievoorzieningen. Op dit moment heeft de keurder van de private riolering geen wettelijke basis om in zo’n geval een negatief attest af te leveren. Daarom is er achteraf een opvolging van de gemeente of de rioolbeheerder nodig. Eventuele vastgestelde inbreuken op deze wet- en regelgeving worden dan slechts genoteerd als aandachtspunten,” aldus Lismont.

Veelvoorkomende fouten

“De meest voorkomende fouten voor de scheiding van afvalwater en hemelwater zijn toe te schrijven aan afvoerroosters en klokputten bij balkons, terrassen of opritten. Vroeger werden die vaak aangesloten op het afvalwater. Men ging er dan van uit dat het om vervuild water ging en dat er werd gepoetst. Nochtans komt er meer regenwater in het rooster of het klokputje  terecht dan enkel de hoeveelheid poetswater. In Vlaanderen valt er per jaar namelijk 800 tot 1.200 liter hemelwater per m²,” sluit Lismont af.

De wetgeving over de keuring, de afkeurcriteria en aandachtspunten van rioleringen en de wetgeving over hemelwater worden op 26 mei verder toegelicht op Bouwproces2016. Daar krijgen deelnemers meer info over hoe installaties aan de wet- en regelgeving kunnen voldoen.

Voor meer informatie over het scheiden van hemelwater en afvalwater kan u alvast terecht bij het vademecum praktisch afkoppelen van VLARIO en de waterwegwijzer van VMM. Alle links staan op de website van Vlario in het dossier architecten.

Bouwproces 2016

Centrum Duurzaam Bouwen organiseert op 26 mei 2016 in Heusden-Zolder voor de eerste maal Bouwproces2016. Tijdens het evenement voor aannemers en architecten komen verschillende technische aspecten van het hedendaagse bouwproces aan bod tijdens boeiende lezingen. Deelname is gratis mits voorinschrijving.