In juni wordt in Berchem een nieuw containerpark opgeleverd, als deel van een ambitieus project voor vijf nieuwe recyclageparken van de stad Antwerpen.
Bovenbouw architectuur ontwikkelde sinds 2009 een visie en ontwerp voor de nieuwe parken. Vanuit het idee dat een recyclagepark een belangrijke publieke ruimte is in de stad, ontwikkelde het bureau het
concept van het recyclageplein.
Containerparken in de stad kennen een groot succes. Het zijn plekken met een significante ruimtelijke impact die een belangrijke publieke functie vervullen. Vandaag wil men op een doordachte manier nadenken over de inrichting en de organisatie van een containerpark. De stad erkent het utilitaire programma van het recyclagepark ook expliciet als ontwerpopgave. Ruimtelijke kwaliteit is hier meer dan ooit breder dan enkel de architectuur van het gebouw. Een kwalitatief ontwerp doet ook uitspraken over andere waarden zoals functionaliteit van het organisatieschema, toegankelijkheid en leesbaarheid van de site en speelt in op de publieke betekenis van deze gemeenschapsvoorziening.
Stapsgewijze vernieuwingEr zijn negen recyclageparken in Antwerpen. Omdat de bestaande recyclageparken de toestroom van bezoekers niet langer aankunnen en de personeelsgebouwen niet voldoen aan de huidige arbeidsregelgevingen, comfort-en veiligheidseisen, is de stad een aantal jaren geleden begonnen met de stapsgewijze vernieuwing van de parken. In 2009 besliste de stad om een algemene visie voor een reeks van vijf containerparken te ontwikkelen. Het project kwam uiteindelijk terecht bij Bovenbouw architectuur.
De opdracht daagde de ontwerper uit om na te denken over de betekenis en de functie van een recyclagepark in de stad. Naast het algemeen concept is de ontwerper verantwoordelijk voor de uitvoering van de vijf parken. Drie parken hebben een concrete locatie: het recyclagepark in Berchem, het park in Deurne en dat van Borgerhout. Voor de containerparken van Berendrecht-Zandvliet-Lillo en van Antwerpen Kiel zal een nieuwe locatie worden gezocht. Het is de bedoeling om elk jaar een nieuwe werf te starten. In juni 2013 wordt het containerpark van Berchem opgeleverd. Het stedelijk bedrijf Stads-en Buurtonderhoud staat in voor de organisatie van groenvoorzieningen en stadsreiniging. Zij zijn als inrichtende macht bouwheer van dit project en worden gedurende het hele traject ondersteund door het stedelijk bedrijf Patrimoniumonderhoud.
Recyclagepark als publieke ruimteDirk Somers van Bovenbouw architectuur legt uit: "
Als we de locaties van de vijf containerparken bekijken, merk je dat het steeds vrij onherbergzame plekken zijn. Zeg maar de vieze plooien van de stad. In Berchem tussen de spoorwegen, in Borgerhout tussen de ring en de Singel en in Deurne geklemd tussen een kanaal en een viaduct. Toch vinden we dat het belangrijke publieke ruimtes zijn, omdat iedereen ernaartoe gaat en iedereen die plekken toch wel intens beleeft. Dus hoewel we ze niet als publieke ruimte zouden definiëren, denk ik dat ze dat in belangrijke mate wel zijn."
Recyclageplein
"
Voor ons ontwerp zijn we begonnen met een survey te maken van wat recyclageparken in Europa zoal zijn," gaat Dirk Somers verder. "
We zijn op zoek gegaan naar verschillende recyclageparken aan de hand van Google Earth satellietbeelden. Zo zie je duidelijke contrasten. In Zuid-Europa kan een recyclagepark er behoorlijk smerig uitzien, terwijl het in Zweden extreem netjes wordt georganiseerd. Maar ons oog was gevallen op de parken die een centrale ruimte hebben voor de bezoeker en een perifere afhandeling van het afval. In Luchtbal in Antwerpen bestaat het tegengestelde model waarbij de mensen rondom rond rijden en de vrachtwagens de containers centraal ophalen in een soort verzonken put. Dat model van een soort centrale ruimte vonden we intellectueel veel prikkelender dan een centrale put waar je alles in smijt, een soort enorme vuilbak waar je kan rondlopen. Het inverse model, een soort van recyclageplein, vonden we een veel attractiever beeld om als publieke ruimte te ontwikkelen. Een plein waar je contact hebt met de ander, waar je elkaar kruist. Iedereen heeft waarschijnlijk al meegemaakt dat je dingen ziet weggeworpen worden die je eigenlijk wel waardevol vindt en dus meeneemt. Het zien van andere mensen die andere dingen weggooien heeft ook een waarde en is op zich veel waardevoller dan in een soort lange file een rondje doen rond een grote vuilbak. Dat is het belang dat we hechten aan het centrale plein. "
Bron:
Stadsbouwmeester Antwerpen