Brandveiligheid: beton vs. staal (deel 1)

Wat zijn de heersende misverstanden omtrent brandveiligheid?

Janssen: Een eerste groot misverstand is dat beton beter is dan staal en dat het geen kwaad kan in geval van brand. Dat is zeker niet waar. In bepaalde gevallen is beton beter, in andere staal. En zowel beton als staal zullen uiteindelijk bezwijken in een brand.

Een tweede misverstand is de letterlijke interpretatie van de brandweerstand: een brandweerstand van 60 minuten wil niet zeggen dat bij brand het gebouw na 60 minuten volledig vernield zal zijn. Dat kan langer duren, maar ook korter! Een brandweerstand van één uur is een conventionele afspraak, maar reële branden verlopen telkens volgens een andere curve. Vergelijkende testen kan je echter niet doen tijdens een reële brand, vandaar de conventionele afspraak.

Wat zijn de belangrijkste voor- en nadelen van beton inzake brandveiligheid?

Janssen: Beton heeft een intrinsieke hoge brandweerstand die je met een beperkte afmetingsverhoging of extra wapening of dekking kan verhogen. Een groot voordeel. Het grootste nadeel van beton is dat een betonnen structuur plotsklaps bezwijkt tijdens de brand. De instorting kan zich auditief aankondigen, maar dan is het al te laat.

Een ander nadeel is dat beton vaak naar buiten toe bezwijkt. Dat maakt de bluswerken voor de brandweer extra gevaarlijk aangezien zij de brandhaard zo dicht mogelijk willen benaderen. Een mogelijke oplossing daarvoor is dat we de funderingen van een betonconstructie verzwaren.

Bij lokaal hevige branden zorgt de thermische inertie van beton ervoor dat het materiaal zelfs na de bluswerken blijft opwarmen met instorting tot gevolg. Een bekend voorbeeld daarvan is de ondergrondse parkeergarage in het Zwitserse Gretzenbach. Na het blussen van de brand betraden de brandweermannen de garage. Kort daarna kwam het dak naar beneden met een helaas hoge dodentol  tot gevolg.

Wat zijn de belangrijkste voor- en nadelen van staal inzake brandveiligheid?

Janssen: Het grootste voordeel van staal is dat de instorting tijdens de brand geleidelijk aan verloopt. Je ziet de constructie doorbuigen. Tijdens de brand trekt de dakligger de kolommen mee naar binnen, in tegenstelling tot beton.

Beton heeft een grotere intrinsieke brandweerstand dan staal. Wil dat zeggen dat bijkomende bescherming niet nodig is als je kiest voor beton?

Janssen: Het klopt dat beton op zich een betere intrinsieke bandweerstand heeft die meestal rond 1 uur ligt. Dat wil echter niet zeggen dat als je hogere brandweerstanden wil behalen met beton, je geen extra maatregelen moet treffen. Bij gewapend beton kan je een brandweerstand van 2 uur bekomen door bijvoorbeeld extra wapening te steken of de dekking te verhogen. Wees wel voorzichtig met voorgespannen beton, waarbij het moeilijker is om de dekking te verhogen. Een brandweerstand van 2 uur is mogelijk, maar ook substantieel duurder.

Hoe bescherm je staal het best: beplating, verf of een combinatie van beide?

Janssen: Een brandwerende verf is goedkoper dan beplating, maar de keuze is afhankelijk van de situatie. Zo wordt een industriële hal eerder geverfd omdat beplating sneller schade ondervindt in dergelijke context. Een mogelijk nadeel van brandwerende verf is het sinaasappelhuideffect. Een esthetische tussenweg is dan een stalen ronde kolom gevuld met beton, omwille van de intrinsieke brandweerstand. Andere maar minder frequent gebruikte oplossingen zijn een cementemulsie die men op de muur spuit of het overdimensioneren van de staalconstructie. Maar die laatste is niet de meest economische oplossing. 

Volgende week: deel 2!

Extra info vind je op www.brandveiligbouwen.be