Brandweer eist skelet van beton en staal voor eerste Belgische houten wolkenkrabber van Shigeru Ban

Triple Living wilde oorspronkelijk een volledig houten gebouw verwezenlijken, maar dat ontwerp kreeg een negatief advies van de brandweer. Daarom werd gekozen voor een draagstructuur van staal en beton waarrond een houten skelet zal komen. Toch hoopt projectdirecteur Wouters de wolkenkrabber nog steeds volledig uit hout te kunnen maken. “Als alles goed gaat, beginnen we pas te bouwen in 2022. Tot dan blijven we naar manieren zoeken om alsnog alles in hout te realiseren. Een houten structuur is economisch voordeliger dan het hybride ontwerp dat nu op tafel ligt. Bovendien evolueert de technologie razendsnel en zullen we zelf een fire engineer in dienst nemen. Voor ons is CLT hét bouwmateriaal van de toekomst.”

De njet van de brandweer deed heel wat wenkbrauwen fronsen bij voorstanders van houtbouw. Waarom kan in andere landen wel wat hier niet toegelaten is. Stof voor heel wat discussie. De volgende weken gaan we daar zeker dieper op in. Wil je zelf je mening kwijt hierover, laat het ons zeker weten.

Lage kostprijs

Met de bouw van deze eerste houten wolkenkrabber speelt ons land in op de universele trend van de houtbouw. Wereldwijd schieten houten constructies als paddenstoelen uit de grond. Mjøstårnet - met 85,4 meter de hoogste houten constructie ter wereld -  in het Noorse stadje Brumunddal, HoHo Wien in Wenen en een houten studentenhuis van 52 meter hoog in Vancouver zijn slechts enkele voorbeelden.

Dat CLT (Cross Laminated Timber) of kruislaaghout als bouwmateriaal voor de hoogbouw net nu aan een opmars bezig is, heeft volgens de Canadese toparchitect Michael Green te maken met de almaar dalende kostprijs van het materiaal. “Hoe meer de methode wordt toegepast, hoe meer CLT-fabrieken er zullen bijkomen. Er is meer aanbod, wat leidt tot meer concurrentie en meer kennis over deze bouwtechniek. Normaal dus dat de prijs van kruislaaghout zakt en het gebruik ervan interessanter wordt.”

Die interessante prijsdaling opent de deuren voor meer omvangrijke projecten. Green zelf werkt momenteel aan een project in Toronto waar hij een wijk een nieuwe identiteit wil geven door er twaalf houten gebouwen van tien tot 35 verdiepingen neer te zetten. Het Britse PLP Architecture wil dan weer drie houten wolkenkrabbers - één daarvan zal maar liefst 298 meter hoog worden - realiseren in hartje Londen. In Japan heeft bouwpromotor Sumitomo Forestry het plan om tegen 2041 een houten wolkenkrabber van wel 347 meter te bouwen.

Milieuvriendelijke hoogbouw

Hoogbouw realiseren met CLT, waarbij gelamineerde houten planken in een hoek van negentig graden kruislings op elkaar gelijmd en onder hoge druk samengeperst worden tot reusachtige balken of panelen, heeft dan ook vele voordelen. Zo kunnen wolkenkrabbers er aanzienlijk sneller mee gebouwd worden en zijn de uiteindelijke constructies beduidend steviger.

Daarnaast is het bouwmateriaal erg milieuvriendelijk. Terwijl beton grote hoeveelheden CO₂  uitstoot, kan kruislaaghout CO₂  vasthouden waardoor de broeikasgassen niet opnieuw in de lucht terechtkomen. Volgens studies kan één kubieke meter hout meer dan één ton koolstofdioxide opslaan. “Vel je een boom op de juiste leeftijd, als hij bijna het maximum aan CO2 heeft opgenomen en niet echt meer kan groeien, dan is het de beste oplossing om hem als bouwmateriaal te gebruiken. Als je dan een gebouw optrekt met technieken die een lange levensduur garanderen, kan je die CO₂ generaties lang uit de atmosfeer houden”, beaamt Øystein Elgsaas van Voll Arkitekter, ontwerper van het Noorse Mjøstårnet.

Twijfel

Ondanks de grote populariteit en de positieve effecten van het gebruik van CLT in de hoogbouw, heerst er toch nog enige twijfel. Niet weten wat de reactie van houten wolkenkrabbers zal zijn op extreme weersomstandigheden, termieten, vocht en vuur, baart een aantal architecten grote zorgen.

De internationale betonlobby benadrukt daarnaast dat hout een onbewezen materiaal is dat vooral in de hoogbouw een groot brandrisico met zich meebrengt. “Zelfs als je een hele toren uitrust met sprinklers zullen die onvoldoende kunnen voorkomen dat een brand zich door het houten gebouw verspreidt.” Elgsaas is het daar niet mee eens. “We weten intussen dat hout op een zeer voorspelbare manier brandt. Een CLT-vloer van 20 cm dik kan gemakkelijk twee uur lang weerstaan aan de vlammen, terwijl staal als spaghetti kan instorten als een gebouw brandt”, besluit hij.