Bressers Architecten aangesteld voor restauratie en herontwikkeling kasteel De Lovie

De Lovie vzw is een sociale organisatie actief in de ruime Westhoek. Zowel aan huis als op verschillende locaties, ondersteunen ze kinderen, jongeren en volwassenen met een verstandelijke handicap of andere beperking. Samen met hen, en wie voor hen belangrijk is, bouwen ze aan kwaliteit van leven en een sterk netwerk dat verweven is met de samenleving. De hoofdzetel van de organisatie is gevestigd op het kasteelpark De Lovie te Poperinge.

De Lovie vzw biedt kwaliteitszorg aan mensen met sterk uiteenlopende zorgvragen. Zo wonen er heel wat mensen op het mooie en rustgevende kasteelpark. Zorg voor personen met een verstandelijke handicap en zorg voor het cultureel en historisch erfgoed gaan hier hand in hand. Het kasteelpark is één van de weinige kasteelsites in de Westhoek die zonder enige schade de Eerste Wereldoorlog heeft overleefd en die vandaag toegankelijk is voor het brede publiek.

Na een architectuurwedstrijd werden Bressers Erfgoed en BLAD (Bressers Architecten) aangesteld om het restauratietraject en de herontwikkeling van het kasteel mee te begeleiden. Het team van Bressers wordt aangevuld met STir (technieken), Tecclem (stabiliteit), Gevelinzicht (energiebeheersing en bouwfysica), Art Sodi (restauratie historische interieurs), CT Steward (toegankelijkheid) en buro O2 (communicatie en participatie).

Directeur Patrick Deferme over de restauratie en herontwikkeling: “Doorheen de rijke geschiedenis van het kasteelpark was het kasteel steevast dé draaischijf van het park. Samen met Bressers Architecten en diverse andere partners is het onze droom om van het kasteel een bruisende en inclusieve plek te maken voor de regio. Een plaats waar ontmoeting en verbinding centraal staan. Een plaats waar iedereen evenwaardig is, zich verbindt met de ander en waarin elk talent schittert. Om dit te realiseren leggen we tijdens het volledige restauratie- en herontwikkelingstraject steeds de link tussen inclusie, erfgoed en de omgeving.”

INCLUSIEF HERONTWIKKELEN

Als basis voor de restauratie en herontwikkeling van het kasteel hanteert het ontwerpteam de inzichten van universal design of inclusief design. Hiervoor gaan de ontwerpers uit van een zo breed mogelijke doelgroep door rekening te houden met intergenerationaliteit, genderdiversiteit, slechthorenden en -zienden, mobiliteit … “Voor het project van De Lovie vzw vertrekken we niet van een volledig nieuw ontwerp, maar vanuit een uitzonderlijk en uniek erfgoedkader. We zien het als een uitdagende en leerrijke kans om de sociaal-maatschappelijke herbestemming, waarbij een sterk gediversifieerd doelpubliek beoogd wordt, in het beschermde monument te realiseren. Rekening houdend met de erfgoedwaarden zal de uiteindelijke invulling volgens de voorschriften van inclusief design zo flexibel, eenvoudig en toegankelijk mogelijk zijn. De inclusieve herontwikkeling en restauratie van het kasteel kunnen binnen de erfgoedsector dan ook een voorbeeldfunctie vervullen als goede praktijk”, klinkt het bij Bressers.

Laure Cornillie, projectarchitect Bressers Architecten: "Sinds het eerste plaatsbezoek heeft het kasteelpark bij mij een ware indruk nagelaten. Ik voelde me meteen thuis op de site en in het kasteel. Het is een erg inspirerende plek temidden een schitterende groene omgeving, een plaats om weg te dromen en tot rust te komen. Ik liet mijn geest de vrije loop toen we hier rondwandelden en zag onmiddellijk heel veel mogelijkheden. De natuur, de mensen en het kasteel met grote erfgoedwaarde kan je met geen andere plaats vergelijken. Verbinding tussen deze elementen is hier het ultieme doel en dit voel je meteen. Op deze plek zorg kunnen bieden is voor iedereen een unieke beleving. Het is alvast een eer om de De Lovie vzw te mogen bijstaan om het kasteel in ere te herstellen en voor iedereen open te stellen."

AMBITIES

De ontwerpvisie over de restauratie en de herontwikkeling van het kasteel valt samen te vatten in zes ambities of uitgangspunten: eenheid en identiteit, integrale duurzaamheid, communicatie en betrokkenheid, ‘histories’, inclusie en strategie. De zes ambities spelen steeds een centrale rol in de verschillende aspecten van deze visie: ontsluiting, toegankelijkheid en circulatie, herontwikkeling kasteel en duurzaamheid.

• Eenheid en identiteit

Dankzij de restauratie en herontwikkeling van het kasteel keert de herkenbaarheid van het gebouw in volle glorie terug. Het kenmerkende gelaat en de centrale ligging leidt iedereen als vanzelf naar het kasteel. Het monument werkt als een scharnier tussen alle betrokken actoren en wordt zo opnieuw het kloppend hart van het kasteelpark.

• Integrale duurzaamheid

Duurzaamheid heeft vele gezichten: van herbestemmen, materiaalgebruik, over mobiliteit tot biodiversiteit, water, energie en gezondheid. Bij de uitwerking van het project neemt Bressers Architecten een zo breed mogelijk denkkader aan waarmee ze tot oplossingen komt die de hogere ambities ondersteunen.

• Communicatie & betrokkenheid

Van de eerste tot de laatste dag houden de ontwerpers een (inter)actieve communicatie aan. “In elk stadium van het traject voeren we een open dialoog met de betrokkenen, gaande van de personen die verblijven, school lopen en werken op het park, het management, over de buurtbewoners en stakeholders tot onze onderaannemers en adviserende experten. We nemen een positie in tussen en niet naast onze partners. Op deze manier bouwen we een duurzame betrokkenheid uit waarmee we een geborgen en vertrouwelijke sfeer willen creëren en waarbij we De Lovie vzw zoveel mogelijk trachten te ‘ontzorgen’.”

• ‘Histories’

De ontwerp- en restauratievisie brengt verschillende ‘histories’ samen. Enerzijds is er de macro- of algemene geschiedenis van het park en het kasteel, met zijn historische gelaagdheid door de opeenvolgende grote bouwfases. Anderzijds herbergt de site ontzettend veel microgeschiedenissen of persoonlijke verhalen van vroegere en huidige bewoners, gebruikers en bezoekers. Het is aan de ontwerpers om deze te koesteren en/of bloot te leggen.

• Inclusie

De erfgoedcontext en het beschermde statuut van het kasteelpark maken dit een uniek project. Het ontwerpteam past de principes van inclusief design toe in een uitzonderlijk kader, waarin het historisch waardevolle gebouw en zijn interieur evengoed een actieve rol opnemen in het restauratie-, ontsluitings- en herbestemmingsontwerp.

• Strategie

“Met het project gaan we een jarenlang engagement aan dat we via een standvastige organisatie, structuur en visie onderbouwen. We ontwikkelen voor het kasteel een restauratieplan dat opgebouwd is uit verschillende opeenvolgende fases. Deze fases zijn strategisch uitgedacht volgens het verloop van de algemene herontwikkeling van het kasteel, volgens de bewaringstoestand van de erfgoedelementen en dus de hoogdringendheid van de werken en volgens de verschillende premieregelingen en hun termijnen”, aldus Bressers.
 

TIMING

Het restauratietraject is van start gegaan met een focus op de gevels van het kasteel. Allereerst zullen er vooronderzoeken gebeuren om zicht te krijgen op het schadepatroon en de opbouw van de gevels. De onderzoeken gebeuren ter voorbereiding van het aanvraagdossier dat zal ingediend worden binnen de subsidielijn 'Erfgoedpremie via oproep' van het Agentschap Onroerend Erfgoed.