Catherine De Wolf: Databases en methodes voor de milieu-impact van gebouwen

De TC350-standaarden beschrijven een ideale methodologie, maar er bestaat nog geen consensus in de bouwpraktijk over hoe die tijdens de ontwerpfase moet worden uitgevoerd. Het is nochtans in deze prille fase dat een groter potentieel bestaat voor milieuvriendelijkere materiaal- en bouwkeuzes.

Aan de universiteit van Cambridge werd in een reeks interviews geëvalueerd wat de huidige praktijk is in het berekenen van embodied carbon evenals welke de drijfveren en drempels zijn. Twee aspecten bepalen de kwaliteit van de berekening: de data en de methode. Als databases gebruikt de industrie onder andere de Inventory of Carbon and Energy, ontwikkeld op de universiteit van Bath, EcoInvent, GaBi en WRAP. Deze databases integreren de impact van producten, transport, bouw, onderhoud, afbraak en/of afval.

Inzake de methodologie volgen architecten en ingenieurs onder meer de EN15804 en EN15978-normen, aanbevelingen van het International Reference Life Cycle Data System (ILCD) handboek, van het Centrum voor Milieuwetenschappen in de universiteit van Leiden (CML), of nog van de Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Er is duidelijk nood aan meer uniformiteit en kwaliteitsbeoordeling voor het uitvoeren van deze methodes.

Om een betere datakwaliteit én een meer transparante methode te bewerkstelligen, kunnen regeringen opleggen om levenscyclusanalyses (LCA) van materialen, producten en gebouwen uit te voeren. In Nederland, Frankrijk, Sweden en Duitsland bestaan zulke nationale databases reeds. Ook Australië, Japan en de Verenigde Staten deden een poging om levenscyclusinventarisaties (LCI) van producten te verzamelen. De Europese Commissie heeft eveneens een initiatief gelanceerd om data voor EU-producten weer te geven.

De Belgische regering zette recent een eerste stap met een database voor Environmental Product Declarations (EPD). Om bouwproducten te mogen promoten als ‘milieuvriendelijk’, zal het verplicht zijn om een LCA of EPD toe te voegen aan deze database. Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) werkt nu op de Product Category Rules (PCR) voor deze EPDs. Dit zal het werk van de ingenieurs en architecten vergemakkelijken om de milieu-impact van hun gebouwen te evalueren.

TERMINOLOGIE

• In plaats van enkel te besparen op verwarming of verlichting gedurende het gebruik van een gebouw, moeten we ook onze emissies verminderen die gelinkt zijn aan de herkomst van materialen, hun productie en transport tot de werf en de bouw, onderhoud of afbraak van gebouwen. Dit is wat men “embodied carbon” noemt, in tegenstelling tot de “operational carbon” die verwarming, ventilatie en verlichting in rekening brengt.
• CO₂e staat voor “CO₂ equivalent” of het voorstellen van alle broeikasgassen a.d.h.v. hun equivalent in CO₂ als maat.
• Levenscyclusanalyse of Life Cycle Analysis (LCA) is de analyse van wieg (grondstofwinning) tot graf (afvalverwerking) om de milieubelasting van een product te bepalen
• Levenscyclusinventarisatie of Life Cycle Inventory (LCI) is de tweede fase van de levenscyclusanalyse waarin input en output, grenzen en eenheden van een productsysteem worden gedefinieerd.
• Environmental Product Declaration (EPD) is een gestandaardiseerde manier om resultaten van een LCA te rapporteren.
• Product Category Rules (PCR) is een reeks regels en voorwaarden voor een EPD in een bepaald categorie van producten.

N.B. De lijst van databases en methodes beschreven in deze column is niet-exhaustief. Indien u wenst deel te nemen aan de interviews of wil toevoegen aan de lijst, gelieve contact op te nemen met de auteur Catherine De Wolf (cdewolf@mit.edu).