Catherine De Wolf: "Kunnen gebouwen het klimaat doen afkoelen?"

Wanneer klimaatconferenties zoals COP23 in Bonn[1] het hebben over de uitstoot van broeikasgassen door gebouwen, ligt de focus bijna altijd op het verbruik van energie tijdens één enkele fase van de levenscyclus, namelijk het gebruik van een gebouw. Alle andere fases worden genegeerd[2]: de extractie van materialen, de productie van bouwcomponenten, het transport naar de werf, de bouw zelf, het vervangen van elementen, het onderhoud, de afbraak en de afvalverwerking. Om de doelstellingen te bereiken die tijdens de klimaatovereenkomst in Parijs[3] werden vastgelegd, stelt de Intergovernmental Panel on Climate Change[4] dat de bouwsector “zero carbon” moet zijn in 2050. De typische maatregelen, zoals betere isolatie, zijn hiervoor niet voldoende, aangezien deze enkel op de gebruiksfase focussen. Om gebouwen over hun hele levenscyclus “zero carbon” te maken, moet ook het produceren van bouwmaterialen CO₂-neutraal zijn. Hun broeikasgasemissies verminderen is een noodzakelijke eerste stap, maar idealiter zouden bouwmaterialen ook broeikasgassen moeten kunnen absorberen.

Ook The Economist[5] zegt dat we onmogelijk onder de zogenaamde 2°C-opwarming blijven zonder “negatieve” uitstoot. Gebouwen zouden misschien deel kunnen zijn van dit denkpatroon. Meer en meer technologieën worden ontwikkeld om CO₂ uit de lucht te halen en op te slaan in gebouwen. Bijvoorbeeld, Blue Planet[6] zet industriële uitstoot om tot zand en grind. Modcell[7] is een isolerend systeem waarbij de groei van riet en hennep CO₂ absorbeert. Het ontwerpen in hout uit een duurzaam beheerd bos is een ander voorbeeld. Nieuwe technologieën vereisen een proces van vallen en opstaan. Misschien kunnen we van de natuur iets leren, die al miljarden jaren leert van vallen en opstaan. Een sequoia boom kan tot 115 meter groeien terwijl hij CO₂ absorbeert.[8] Het uiteindelijk doel bestaat erin om meer broeikasgassen te absorberen dan uit te stoten. Met absorberen bedoel ik het opslaan ten minste tijdens het leven van het gebouw.

The New Yorker[9] publiceerde onlangs nog over het planten van meer bossen om CO₂ te absorberen, het toepassen van “carbon capture and storage” en het gebruiken van biomassa in energiecentrales. Technieken bestaan nu om CO₂ uit de lucht te halen, zoals Climeworks[10] doet, maar de vraag is waar we deze dan kunnen opslaan. Zouden nieuwe bouwmaterialen het mogelijk kunnen maken om letterlijk te bouwen met lucht? Met deze redenering zien we meteen onredelijke praktijken ontstaan: waarom niet extra dikke muren en vloeren aanleggen aangezien de materialen letterlijk CO₂ uit de lucht halen? Ten eerste zijn de nieuwe technologieën nog lang niet even goedkoop als bestaande strategieën om uitstoot simpelweg te verminderen. We hebben dus meer onderzoek nodig om te zien hoe dit haalbaar is. Ten tweede zijn gebouwen niet eeuwig, wat betekent dat de opslag slechts tijdelijk is. Het is alleszins de moeite om te onderzoeken hoe gebouwen deel van de oplossing kunnen zijn in plaats van deel van het probleem van de klimaatopwarming.

Dr. ir. arch. Catherine De Wolf is wetenschapper aan de Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) in de Structural Xploration Lab (SXL), dat deel uitmaakt van de smart living lab. Ze legde haar doctoraat af op MIT over “Low Carbon Pathways for Structural Design”.

---

[1]https://cop23.unfccc.int

[2]https://theconversation.com/so-much-for-cop23-theres-a-whole-class-of-carbon-emissions-were-totally-ignoring-87544?utm_source=twitter&utm_medium=twitterbutton

[3]http://unfccc.int/paris_agreement/items/9485.php

[4]http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/syr/AR5_SYR_FINAL_SPM.pdf

[5]https://www.economist.com/news/leaders/21731397-stopping-flow-carbon-dioxide-atmosphere-not-enough-it-has-be-sucked-out 

[6]http://www.blueplanet-ltd.com

[7]http://www.modcell.com

[8]https://www.newsociety.com/Books/N/The-New-Carbon-Architecture

[9]https://www.newyorker.com/magazine/2017/11/20/can-carbon-dioxide-removal-save-the-world

[10] http://www.climeworks.com