CLUSTER wint Open Oproep voor Sint-Donatuspark in Leuven

Het Sint-Donatuspark, een verborgen groene oase in het hart van Leuven, werd oorspronkelijk aangelegd tussen 1869 en 1875 op de restanten van de middeleeuwse stadsomwalling. Het ontwerp van landschapsarchitecten Jacques Rosseels en Julien Goyers volgde de principes van de Engelse landschapsstijl, gekenmerkt door kronkelende paden, vijvers, rotspartijen en folly’s. Ondanks een restauratie eind 20ste eeuw, verkeert het park vandaag in een versleten toestand, met een verouderde infrastructuur en een erfgoedstructuur die niet altijd correct werd gerestaureerd​.

Erfgoedherstel als leidmotief

CLUSTER beschouwt het park als een ‘derde ruimte’, een publieke plek waar verschillende doelgroepen samenkomen zonder dat één specifieke functie domineert. Het park is niet langer hét centrale stadspark, maar maakt deel uit van een netwerk van groenruimtes in Leuven. Op stadsniveau heeft het een belangrijke erfgoedwaarde en aantrekkingskracht voor bezoekers, terwijl het op buurtniveau fungeert als een dagelijkse ontmoetingsplek voor bewoners en studenten. De huidige inrichting sluit echter niet goed aan bij het veranderde gebruik: de speeltuin ligt geïsoleerd, de infrastructuur is versleten en de diversiteit in gebruik is niet optimaal gefaciliteerd​.

Een van de kernpunten van het ontwerp is het respectvolle herstel van de oorspronkelijke 19e-eeuwse ontwerpgrammatica. CLUSTER stelt voor om verdwenen landschappelijke elementen te reconstrueren en de visuele samenhang van het park te versterken. De rotspartijen rond de vijvers worden opnieuw opgebouwd, de verloren zichtlijnen hersteld en de folly’s en andere erfgoedelementen in ere hersteld. De monumentale dreef wordt deels uitgedund om de groeiruimte van toekomstbomen te verbeteren, terwijl nieuwe heestermassieven de oorspronkelijke gelaagdheid van het park herstellen​.

Duurzaam waterbeheer en ecologische ingrepen

De oorspronkelijke padenstructuur was ontworpen voor flanerende bezoekers, maar sluit niet langer aan bij de hedendaagse noden. CLUSTER introduceert een heldere hiërarchie in de padenstructuur: een vloeiende hoofdroute langs de parkgrenzen en secundaire paden die specifieke belevingsroutes creëren. Dit verhoogt de gebruikskwaliteit en zorgt voor een betere toegankelijkheid. De waterafvoer wordt verbeterd om erosie en plasvorming te voorkomen, en de verharding wordt waar mogelijk gereduceerd om bomen en groenstructuren meer groeiruimte te geven​.

Het ontwerp zet sterk in op klimaatrobuustheid. De grote ligweide, die vandaag kampt met wateroverlast, wordt lichtjes afgraven zodat regenwater gravitair naar de vijver kan afvloeien. Het vijversysteem zelf wordt aangepast met natuurlijke oeverzones en een watercirculatiesysteem, gevoed door een regenwaterbuffer in de kelder van de muziekkiosk. Op die manier wordt het park zelfvoorzienend in waterbeheer en wordt de biodiversiteit versterkt​.

Participatief ontwerpproces

Participatie speelt een centrale rol in het ontwerptraject. Endeavour leidt een breed participatietraject waarin verschillende gebruikersgroepen actief betrokken worden. Via workshops, observaties en bevragingen worden de huidige noden en conflicten in kaart gebracht, en wordt het ontwerp bijgestuurd op basis van feedback van bewoners, studenten, erfgoedexperts en ecologen. Dit zorgt voor een breed gedragen en evenwichtig ontwerp​.

Met het ontwerp van CLUSTER krijgt het Sint-Donatuspark een nieuw leven, waarin erfgoed, hedendaags parkgebruik en ecologische duurzaamheid op elkaar afgestemd worden. De herwaardering zet in op het versterken van de historische landschapsstructuur, het optimaliseren van de parkervaring voor verschillende gebruikers en het verhogen van de klimaatrobuustheid van de site. Dit maakt van Sint-Donatus niet alleen een park met een rijke geschiedenis, maar ook een toekomstgerichte groene ruimte voor Leuven​.