Cohousing in een voormalige rijkswachtkazerne

Vier bevriende gezinnen hadden een visie: een samenwoonproject met gemeenschappelijke functies en een gedeelde tuin, maar met voldoende behoud van privacy. Een voormalige rijkswachtkazerne met conciërgewoning in Deurne bood de ruimte die ze zochten, op een perceel van 60 meter diep en 27 meter breed.


Herbestemming: van 5 units naar 4 gezinswoningen

De eerste uitdaging was van structurele aard. Van in het begin was duidelijk dat er een bouwlaag zou worden toegevoegd om de nodige ruimte te creëren. De bestaande constructie was degelijk. Maar de rijkswachtkazerne bestond uit vijf voormalige arbeiderswoningen, terwijl de bouwheren streefden naar vier gelijkwaardige gezinswoningen. De architecten plaatsten een extra scheidingsmuur die de oorspronkelijke middelste unit doormidden snijdt. Dankzij die slimme ingreep kon de binnenindeling behouden blijven en ontstonden er toch vier units, waarvan de twee middelste anderhalve keer groter zijn dan de buitenste units. Om de vier woningen toch een gelijkaardige oppervlakte te geven, kregen de buitenste units een extra uitbouw op de eerste verdieping. Elke woning heeft dus een enigszins andere structuur. Ondanks de uniforme buitenkant geniet elk gezin van een huis op maat. 


Bestaande muren en nieuwe houtskeletbouw 

De oorspronkelijke gemetselde muren en gevels werden behouden waar mogelijk. Bovenop het oorspronkelijke volume werd een extra bouwlaag toegevoegd in houtskeletbouw: het bestaande zadeldak werd vervangen door een volwaardig dakvolume met plat dak, dat aansluit bij het aangrenzende gebouw. Ook de nieuwe achterbouw, verdeeld over de twee bouwlagen, bestaat uit houtskeletbouw: voor de architecten een boeiende zoektocht naar het beste samenspel tussen verschillende technieken. De nieuwe indeling zorgt ervoor dat de vier woningen zich richten op de gemeenschappelijke tuin. Het volume vormt zowel in de hoogte als in de diepte een gemiddelde van de korrelgrootte van de aangrenzende gebouwen en respecteert zo de verhouding met de omgeving.


Ritmische gevels, slimme ramen

Wat meteen opvalt, is de harmonische ritmiek in de gevels. Door de twee middelste woningen een gedeelde inkomhal te geven, kon de karakteristieke baksteenarchitectuur van de voorgevel behouden blijven. De nieuw opgetrokken binnenmuur verdeelt het middelste raam onopvallend doormidden. De houten panelen van de bovenverdieping volgen en versterken het ritme van de bakstenen penanten eronder, wat zorgt voor een rustgevend en tijdloos effect. Het pand springt in het oog, zonder sterk te contrasteren met het straatbeeld en het woonlint. Waar mogelijk werden de bestaande raamopeningen behouden. Bij de nieuwe bovenste bouwlaag opteerden de architecten voor een ritmisch spel van langwerpige verticale ramen afgewisseld met houten panelen. Door de profielen van de zuidgerichte ramen wat dieper te plaatsen, vormt de houten omkadering een natuurlijke zonnewering.