“Collectieve niet-deelname aan wedstrijdaanbestedingen kan zorgen voor faire erelonen”

In het debat dat op 24 april doorging in congrescentrum BEL op de site van Tour & Taxis in Brussel werd ook de problematiek van de (te) lage erelonen aangekaart. Hoewel de architecten verwachtingsvol naar de beleidsmakers kijken, ligt de sleutel volgens Kristiaan Borret, Brussels bouwmeester, ook in de handen van de ontwerpers zelf. “We vinden haast allemaal dat de erelonen voor architecten in België te laag liggen, maar zolang we niet ‘neen’ durven te zeggen tegen een slecht betaalde opdracht, zal daar niets aan veranderen. Als bouwmeester verbind ik me met mijn team uitsluitend aan wedstrijden waarin het ereloon vastligt, of eventueel door middel van een smalle vork beperkt blijft tot een klein gunningscriterium. Ik vind dat overheden een voorbeeldrol moeten opnemen inzake kwaliteit, duurzaamheid of circulariteit en daarvoor een correcte prijs moeten betalen.”

Vicieuze cirkel

“Zelfs wanneer de opdrachtgever een laag ereloonpercentage aangeeft, duiken ontwerpteams daar nog onder. Zo ontstaat er een laagsteprijsoorlog onder de architecten. Ik kan wel begrijpen dat je dat op een bepaald moment eens doet voor een opdracht die je per se wil binnenhalen, maar zo hou je de lage erelonen wel in stand, het is een vicieuze cirkel. Ik vind dat het bij architecten nogal ontbreekt aan solidariteit en activisme om die te doorbreken.”

Loon naar werken

De architecten schieten dus in eigen voet, maar daardoor hebben ze volgens Borret ook net de sleutel in handen om iets te doen aan de lage erelonen. “Willen we ervoor zorgen dat de focus verlegd wordt van de laagste prijs naar kwaliteit en ‘waar voor je geld’, dan zie ik maar één oplossing, dat hard maken door collectief te weigeren deel te nemen aan aanbestedingen. Zo geven we als architect een krachtig signaal dat we dergelijke manier van aanbesteden niet langer zien zitten. Pas dan zullen de ogen van de opdrachtgevers opengaan en zullen we evolueren naar een klimaat waarin je loon naar werken krijgt. Zo zetten we de opdrachtgevers tegen de muur: het is die manier van werken, of helemaal geen project.”
“Daar vaart ook de maatschappij wel bij, want met faire erelonen kan een architect zich de tijd permitteren om kwaliteit te ontwikkelen en maatschappelijke meerwaarde na te streven voor zijn ontwerp.”