In Kunstencentrum Vooruit in Gent ging op 26 september het Colloquium van het Festival van de architectuur door. Met als onderwerp ‘Architectuur verbindt’ sloot het hoogtepunt van het Festival aan bij het algemene thema van deze editie: ‘samen stad maken’. Als maatschappij staan we immers voor een gigantische uitdaging: we zullen met meer mensen dichter bij elkaar gaan wonen, zonder dat we nieuwe ruimte mogen innemen. Meer dan twintig inspirerende sprekers uit binnen- en buitenland bliezen verzamelen voor een dag vol lezingen, panelgesprekken en workshops. Ook plaatsbezoeken en een fietstocht door de Arteveldestad stonden op het programma. “Met 350 aanwezigen was het Colloquium een absoluut succes”, klinkt het bij organisator VAi.
Zeven dagen inzoomen op het belang van architectuur voor een goed ontworpen leefomgeving en een brug slaan tussen ontwerpers, beleidsmakers en bewoners, dat is het opzet van het tweejaarlijkse Festival van de architectuur, dat dit jaar van 21 tot en met 27 september neerstreek in gaststad Gent. Het Vlaams Architectuurinstituut sloeg daarvoor de handen in elkaar met de Gentse Stadbouwmeester Peter Vanden Abeele en Kunstencentrum Vooruit.
En op die laatste plek was het gisteren verzamelen geblazen voor het Colloquium, een van de hoogtepunten van deze editie. Centrale thema’s van het Festival zijn dit jaar ‘verbinden’ en ‘samen stad maken’. Als samenleving staan we immers voor de gigantische uitdaging met meer mensen dichter bij elkaar te gaan wonen zonder nieuwe ruimte in te nemen. Hoe moeten we dat doen? Ook tijdens het Colloquium werd dat onderwerp aangesneden.
Inspirerende keynote
De dag begon met een keynote van het gerenommeerde Assemble Studio, een interdisciplinair collectief op het kruispunt van architectuur, kunst en design met als thuisbasis Londen. Sinds de oprichting in 2010 creëert Assemble Studio zijn projecten steeds in overleg met de gemeenschap waarvoor het ontwerpt. Zo transformeerde het de Granby Street in de verwaarloosde wijk Toxteth in Liverpool tot een dynamische, sociale en leefbare buurt. Assemble Studio werd voor dat project in 2015 bekroond met de prestigieuze Turner Prize. Op dat en een heleboel andere projecten werd tijdens de lezing dieper ingegaan.
Daarna konden de aanwezigen hun eigen programma samenstellen, met de keuze uit lezingen, panelgesprekken, workshops, plaatsbezoeken aan onder meer De Koer en Bulb Gent en een fietstocht door de stad. Tijdens de parallelle sessies, variërend in participatie, kwamen de volgende onderwerpen aan bod: ‘tijdelijke invulling: winnaars of verliezers’, ‘nieuwe vormen van ontwikkeling’, ‘anders gaan wonen’, ‘participatieve ontwerpstrategieën’, ‘ruimte voor diversiteit’ en ‘wil de stad wel verbonden worden?’.
Participatief ontwerpen
Wij woonden het eerste deel van de workshop ‘participatieve ontwerpstrategieën’ bij, die gegeven werd door de Duitse Katinka Lotz van Die Baupiloten, opgericht in 2001 in Berlijn door Susanne Hofmann. Dat team van architecten, ingenieurs en pedagogen specialiseerde zich in een participatieve ontwerppraktijk. Het ontwikkelde verschillende participatiemodellen naar het profiel en de leeftijd van de gebruikers van het project en vertaalt de wensen van die gebruikers naar zijn ontwerpen. Het portfolio van Die Baupiloten omvat publieke gebouwen, private woningen, cohousingprojecten en groene en openbare ruimte. Bedoeling van de workshop: aan de hand van de methodes van Die Baupiloten (ideeën voor) je eigen participatieproces ontwikkelen. Wat we moesten onthouden: “een ontwerp dat participatief tot stand kwam heeft een groter maatschappelijk draagvlak en dus een duurzamer karakter.”
Dominostenen halen internationale pers
“Met de gratis Kick-Off Dominoes brachten we al duizenden mensen en 200 vrijwilligers op straat. De dominostenen haalden ook de internationale pers”, zegt Sam De Brabander van het VAi, communicatieverantwoordelijke voor het Festival. “Ook de Dag van de architectuur, waarop verbindende gebouwen in Vlaanderen en Brussel hun deuren openden, kon met zo’n 12.000 bezoekers – ongeveer hetzelfde aantal als twee jaar geleden – op heel wat belangstelling rekenen. Voor het Colloquium noteerden we zo’n 350 inschrijvingen, waarmee zowat alle workshops en lezingen volzet waren. We kunnen dus absoluut spreken van een succes”, besluit hij.