Compangie-O Architecten tovert 19de eeuwse katoenloods om tot complex met stijlvolle lofts

Het Loods 23-project kadert in een groter geheel en gaat terug tot het einde van de negentiende eeuw. “De Voorhaven is het geesteskind van de jonge stadsingenieur Emile Braun. Verspreid over een kaailengte van meer dan 1 kilometer zijn er destijds zes stalen katoenloodsen neergepoot”, vertelt Dirk Valvekens, eigenaar van bouwheer Locus Developments. “Toen mijn vriendin en ik eind jaren 80 op zoek waren naar een loft in Gent, merkten we dat loodsen 20 en 24 jammer genoeg afgebroken werden. We schoten vrij snel in actie en slaagden er gelukkig in om de afbraak van loodsen 22 en 23 te verhinderen. In 1996 werd de site beschermd en tussen 2008 en 2010 pakten we Loods 22 aan, die sindsdien plaats biedt aan zeventien bedrijfsruimtes en 22 duplexlofts.”   

De meerwaarde van een bouwteam

Compagnie-O Architects leverde het ontwerp voor de totaalrenovatie van Loods 22. Het was dan ook de logica zelve dat het Gentse bureau eveneens betrokken werd bij de reconversie van de naburige Loods 23, die op een oppervlakte van 11.000 m² achttien bedrijfsruimtes, 24 lofts en een ondergrondse kelder met parkeerplaats voor meer dan honderd wagens en 24 bergingen huisvest. “We kozen er echter voor om dit tweede project in bouwteam te realiseren, zodat we vanaf het begin met allerlei experts rond de tafel zaten om tot een realiseerbaar ontwerp te komen”, zegt Francis Catteeuw, architect-zaakvoerder bij Compagnie-O Architects. “Ik zou zweren bij een bouwteam”, vult Dirk Valvekens aan. “Waarom zou je als promotor niet vroeg in het project met een aannemer in zee gaan als je voelt dat er een klik is? Het samenbrengen van de knowhow van de verschillende betrokken partijen levert alleen maar voordelen op. Architecten en ingenieurs kijken anders naar de werf dan een aannemer, die dan weer meer kan bijdragen op het vlak van werfervaring, kostenbeheersing en werforganisatie.”

Verschalingsoefening

De renovatie van Loods 23 nam bijna tweeënhalf jaar in beslag. De werken gingen van start in juni 2017 en waren eind oktober 2019 klaar. “Het gigantische loodsgebouw – 40 meter breed en 100 meter lang – was oorspronkelijk op maat van boten en treinen gemaakt. Het deed dienst als stapelhuis en overslagruimte voor de katoenindustrie. Het was dan ook een hele uitdaging om er voldoende licht binnen te krijgen”, geeft Francis Catteeuw aan. “Op het gelijkvloers hebben we met raampartijen van 5 meter hoog gewerkt. Op de verdieping hebben we de gevel achteruit getrokken, waardoor we een mooi terras konden aanleggen en de ramen hoger konden uitvoeren – tot net onder het hellend dak (4,7 meter hoog). In combinatie met de nodige dakramen komt dit de natuurlijke lichtinval, de ruimtelijke beleving en de leefkwaliteit sterk ten goede. In functie van de akoestiek opteerden we voor ontdubbelde tussenwanden in gipskarton, die tevens voor de vereiste brandcompartimentering zorgen.”

“We vonden het enorm belangrijk om de historische elementen te bewaren. Dat heeft een gunstige invloed op de stijl en het karakter van het gebouw”

Restauratie staalstructuur

Zowel voor Loods 22 als Loods 23 werkte het bouwteam intensief samen met Monumentenzorg. “In Loods 23 hanteerden we een speciale bouwtechniek, waarbij nieuwe staalelementen aan oude elementen gekoppeld zijn met behulp van klinknagels. Dit heeft een gunstige invloed op de stijl en het karakter van het gebouw. We vinden het hoe dan ook enorm belangrijk om de historische elementen te bewaren. We willen tonen hoe het vroeger was en de tijdsgeest van toen proberen te vatten”, legt Dirk Valvekens uit. “Het is fijn om met zo’n groot verhaal een positieve impact te kunnen creëren. Wonen en werken in Loods 23 vormt een echte meerwaarde. De prima ligging, de ruime parkeermogelijkheid en het historische karakter van de gebouwen zijn belangrijke troeven. Onze volgende ambitie is Loods 20 onder handen nemen: een gelijkaardig gebouw, maar met een andere ondersteunende invulling voor de buurt. We hebben een ontwerp met onder meer een buurtsupermarkt en een hotel voor ogen. Voorts hopen we dat Stad Gent, dat eigenaar is van het terrein van Loods 24, meestapt in ons verhaal en dat ze er op termijn sportfaciliteiten zal aanbieden in een open, overdekte loods. We bekijken het totaalplaatje en hopen de Voorhaven op die manier te kunnen omtoveren tot een dynamische buurt!”

Veel manueel werk

De relatie met de rest van de buurt, de historiek van het gebouw, de atypische invulling: over elk aspect is zeer goed nagedacht. Voor aannemer Vandenbussche was het een forse uitdaging om alle ideeën in de praktijk te brengen. “De schaal van dit gigantische gebouw is enorm, en de technische uitdagingen waren niet min, zowel in de ruwbouw- als in de afwerkingsfase”, stelt projectleider Jonas Landuyt. “Gedurende het volledige bouwproces is de staalstructuur van de beschermde loods blijven staan en intact gebleven. Door het raster van de dakstructuur en de tussenvloer was het niet mogelijk om met een torenkraan te werken. We hebben maximaal gebruikgemaakt van een verreiker of kleine graafkraan, maar er kwam ook veel manueel werk aan te pas. Onze arbeiders en onderaannemers hebben in atypische werfomstandigheden een fantastisch resultaat neergezet. We zijn enorm trots dat we op die manier meer dan ons steentje hebben kunnen bijdragen aan dit vooruitstrevende project”, besluit Jonas Landuyt.