Complete transformatie en restauratie van Oud Tivoli (Vocus Architecten)

De rode draad in de projecten van Vocus Architecten, is dat ze zich meestal in de bestaande stad bevinden. “Daarbij vinden we het vooral belangrijk oog te hebben voor de context”, vertelt Gerlinde Goudswaard, projectarchitect bij Vocus Architecten. “We willen meerwaarde bieden voor de stad, gebruikers en omwonenden. Daarnaast nemen we onze verantwoordelijkheid als het gaat om duurzaamheid. En dan heb ik het niet alleen over materiaalgebruik en energie, maar ook over sociale processen. De transformatie van Oud Tivoli past goed in deze visie.”

Rijke geschiedenis

“Wat veel mensen niet weten, is dat Oud Tivoli al bijna 800 jaar bestaat”, vervolgt Gerlinde. “Zo deed het onder andere dienst als klooster, weeshuis en vakbondshuis voor trein- en trampersoneel. Bij de transformatie wilden wij recht doen aan die rijke geschiedenis en het pand een eigentijdse invulling geven, waarbij het historische karakter behouden blijft.”

Gebouwstructuur herstellen en leesbaar maken

Oud Tivoli is een intrigerend complex met allerlei lagen en details. In totaal bestaat het uit zeven gebouwdelen met eigen hoogtes en bijzondere, soms onzichtbare, structuren. De vele ruimtes en doorgangen die in het verleden zijn bijgebouwd, hadden het gebouw echter ‘verrommeld’. De eerste stap in de transformatie was dan ook het slopen van al die overbodige delen. “Dit maakte het pand weer leesbaar, waardoor we duidelijk een voorhuis, grote zaal, kloostervleugel, lange kloostergang en een kloostertuin konden onderscheiden”, licht Gerlinde toe. “Het gaf ons oriëntatie en richting aan de verschillende gebouw-functies.”

Pointclouds en 3D-BIM-modellen in Archicad

Voor de nauwkeurigheid werd een pointcloud gemaakt die naar een Archicad-model werd vertaald. Zo ontstond een realistisch 3D-beeld van de nuances in het gebouw, wat hielp bij het maken van complexe ontwerpbeslissingen. Gerlinde noemt een voorbeeld: “Om de vele verschillende niveaus toegankelijk te maken, ontwierpen we naast de bestaande trap twee liften en een heel nieuw rondgaand trappenhuis. Dat trappenhuis is bovendien zo in elkaar gepuzzeld dat het meerdere gebouwdelen ontsluit. Zonder het driedimensionale inzicht dat Archicad biedt, was ons dat niet gelukt.”

Gerlinde vindt Archicad verder waardevol tijdens de ontwerp-overleggen met teamgenoten en externe partners van Vocus Architecten. “We bereiden dan een aantal views en sneden voor en tonen onze ontwerpvarianten vervolgens live in Archicad op het scherm”, beschrijft ze het proces. “Omdat zo elke partij inzicht heeft in het project, kunnen we ad hoc reacties en ideeën toetsen, modellen aanpassen en het resultaat laten zien. Onze opdrachtgevers en andere betrokkenen waarderen dit altijd erg.”

Renovatietool ondersteunt erfgoed en restauratie

Een tool die Gerlinde en haar team zeker niet hadden willen missen in het project, is de Renovatietool. “Hiermee maken we eenvoudig de bestaande, te slopen en nieuwe toestand zichtbaar. Daarnaast bevordert de tool een heldere communicatie met erfgoedinstanties als het gaat om de historische elementen.” Verder werkt ze graag met de extra bibliotheekobjecten en projecttemplates. “Maar eerlijk gezegd denk ik er niet zo bij na welke gereedschappen ik precies gebruik. Archicad is zo intuïtief; het voelt als mijn tweede natuur.”

Hotel, restaurant en podium

Na ruim 5 jaar werd het project recent opgeleverd en openden het nieuwe restaurant Union House en hotel Conscious hun deuren. “Op de begane grond bevindt zich het restaurant dat aansluit op de voormalige kloostertuin met terras. Bij mooi weer kunnen gasten heerlijk buiten zitten en bij minder mooi weer wordt het glazen dak dichtgeschoven. De grote zaal met het podium is intact gebleven en blijft beschikbaar voor voorstellingen. Op het balkon is een wijnbar en door het hele pand zijn de hotelkamers ingepast.”

Tivoli als plek van verbinding en herinnering

Kortgeleden sprak Gerlinde mensen van wie de ouders of grootouders als kind in het weeshuis hebben gezeten. Ook vernam ze dat er heel wat relaties zijn ontstaan tijdens de feestjes en concerten in poppodium Tivoli. “Ik verwacht dat er veel jubilea gevierd gaan worden in het nieuwe restaurant”, lacht ze. In de, straks publiek toegankelijke, kloostergang zal met een kunstproject aandacht gegeven worden aan de bijzondere verhalen die zich in Oud Tivoli afspeelden. “Ik vind dat mooi”, zegt Gerlinde. “Ik hoop dat dit historische complex weer net zo’n bruisende plek van verbinding en herinnering wordt als vroeger.”